Het einde van de geschiedenis?
Deze onuitsprekelijke oorlog van het over-bewapende Israël tegen het Palestijnse volk kent geen grenzen. Dit gebeurt onder een oorverdovende stilte van de Europese Unie en de Verenigde Staten en bij een complete machteloosheid van de Verenigde Naties, die de genocide wel veroordelen, maar niet in staat zijn om te handelen vanwege hun structuur, in het bijzonder het vetorecht van de vijf permanente leden van de VN-Veiligheidsraad.
Afgezien van deze tragedies, of meer precies in relatie daarmee, lijkt het jaar 2023 de bloedige kroniek te zijn van een rijk dat niet wil verdwijnen, ook al wordt het door de overgrote meerderheid van de mensheid verworpen.
De wereld van vandaag is niet meer de wereld die ontstond na de val van de Sovjet-Unie. Een wereld die de Verenigde Staten en Europa interpreteerden als het succes van hun model en het “einde van de geschiedenis”, zo zei Fukuyama, de ideoloog van president Reagan.
In 1989 verheugde hij zich over de val van de Sovjet-Unie en voorspelde hij het einde van alle oorlogen en de triomf van het economisch liberalisme over de hele wereld. De triomf van het Westerse imperialisme zag hij als eeuwig, als een belofte van vooruitgang en een garantie voor vrede. In werkelijkheid kwam er een wereld met steeds meer ongelijkheid en kregen we oorlogen in alle uithoeken van de wereld.
En toen begon de derde wereld de westerse hegemonie uit te dagen
De reacties van de volkeren en staten die door deze ongelijke internationale orde werden geschaad, konden niet uitblijven. Ze kwamen in vele vormen, maar allemaal samen daagden ze de Westerse hegemonie uit onder het vaandel van de strijd voor een multipolaire wereld. Van de politieke en economische assertiviteit van China, tot de opkomst en groei van de BRICS, het in twijfel trekken van de Franse overheersing in de Sahel en de oprichting van onafhankelijke regionale economische unies zoals Alba in Latijns-Amerika, enz.
De oorlogen die werden ontketend om de vorige hegemonie op te leggen, eindigden in klinkende nederlagen, zoals die in Afghanistan en Syrië. De Westerse mogendheden slagen er niet langer in hun standpunt op te leggen aan de hele wereld, zoals blijkt uit het mislukken van de VN-stemming over sancties tegen Rusland. Al deze feiten wijzen op een uitdaging voor de unipolaire en ongelijke wereldorde.
Het feit dat de Verenigde Staten ervoor kozen om het Oekraïense volk op te offeren op het altaar van hun strategie om Rusland te vernietigen door hen wapens en logistieke steun te beloven, tekent de nieuwe Amerikaanse oriëntaties op internationale schaal: oorlog voeren bij volmacht.
Voortekens van een multipolaire wereld
Het jaar 2023 stond van januari tot december vol voortekens van de geboorte en versterking van een multipolaire wereld. Ik noem er een paar. Het herstel van de diplomatieke betrekkingen tussen Saoedi-Arabië en Iran, na bemiddeling van China. De heropname van Syrië in de Arabische Liga, als teken van het falen van de Amerikaanse strategie om president Assad uit te schakelen.
Het herstel van de diplomatieke betrekkingen tussen Egypte en Turkije. De normalisering van de betrekkingen tussen de Verenigde Arabische Emiraten, Bahrein en Qatar; de uitbreiding van de BRICS met Saoedi-Arabië, Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten, Iran en Ethiopië. De uitnodiging aan de Afrikaanse Unie om officieel lid te worden van de G20.
Er is steeds meer verzet tegen de Amerikaanse en Europese hegemonie
De patriottische staatsgreep in Niger, dat zich samen met Mali en Burkina Faso begint los te maken van de Franse neokoloniale afhankelijkheid. Het besluit van deze drie landen om de Alliantie van Sahel-staten te vormen, eerst om de strijd tegen het terrorisme te coördineren en daarna om geleidelijk naar een federatie toe te werken.
De nationalisatie door Niger van Véolia, de Franse multinational die tot dan toe het monopolie had op de exploitatie, productie en distributie van water. De weigering van de 36e top van staatshoofden van de Afrikaanse Unie om te stemmen voor sancties tegen Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne afgelopen februari. De klacht van Zuid-Afrika tegen Israël wegens genocide voor het Internationaal Gerechtshof, enz.
Al deze gebeurtenissen in 2023 en vele andere wijzen op de opkomst van een multipolaire wereld die zich steeds meer laat gelden en zich verzet tegen de Amerikaanse en Europese hegemonie.
Winnaars en verliezers
Geopolitiek specialist Bertrand Badie beschrijft de winnaars en verliezers van deze wereldwijde veranderingen als volgt: “Het jaar 2023 heeft fundamentele transformaties aan het licht gebracht die we niet wisten te identificeren, of die we hebben genegeerd, maar die we nu met het blote oog kunnen zien.
Helaas zijn vooral de Westerse leiders gefixeerd gebleven op de concurrentie tussen machten. Ze gedragen zich alsof ze nog steeds het enige actieve centrum in de wereld zijn. De verliezers zijn altijd dezelfde. Zij zijn degenen die de struisvogel spelen en de realiteit niet willen zien, in de eerste plaats de Westerse machten. De winnaars zijn nog steeds moeilijk aan te wijzen, maar we kunnen er twee aanwijzen.
De eerste is het Zuiden, dat zijn ongebondenheid lange tijd in een negatief daglicht zag, vanuit een obsessie om niet afhankelijk te zijn van de VS of de USSR, of om beide niet voor het hoofd te stoten. Vandaag de dag is de diplomatie van het Zuiden steeds meer convergerend en georganiseerd, en wordt ze een effectieve speler in het nieuwe internationale spel, los van de sponsoring van vroeger.
De tweede winnaar is China, dat de facto de leider is van dit nieuwe Zuiden.”
Globale Zuiden wordt effectieve medespeler
Deze nieuwe multipolaire wereld, die opkomt uit het Zuiden, stuit op de verouderde internationale instellingen die de toestand van de wereld van 1945 weerspiegelen, maar niet meer aangepast is aan de wereld van vandaag.
De VN, bijvoorbeeld, is opgericht in een tijd dat de overgrote meerderheid van de huidige leden nog koloniën waren, werkt nog steeds met een vetorecht dat is voorbehouden aan vijf mogendheden, waaronder drie Westerse. Geen enkel land uit Afrika, Latijns-Amerika of het Midden-Oosten is permanent lid van de Veiligheidsraad. Het concrete resultaat is de volledige inertie van de internationale gemeenschap tegenover de genocide in Gaza en de Westelijke Jordaanoever.
Hoop en haar tegenkrachten
Het jaar 2023 vat de toestand van onze wereld samen in termen van zowel tragedies als hoop. De hoop van de mensen is die van een uitdaging voor de Westerse hegemonie die de planeet domineert, en de tragedies zijn het resultaat van de weigering van deze hegemonie om afstand te doen van haar macht en de winsten die ermee gepaard gaan.
Steun voor een nieuwe website
We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.
