Jacques Baud is een voormalig kolonel in het Zwitserse leger en strategisch analist. Hij heeft zopas een nieuw boek geschreven: The Russian Art of War: How the West Led Ukraine to Defeat. Het centrale thema van het boek is dat anderen het Westen beter begrijpen dan het Westen ‘hen’ begrijpt.

Baud schrijft dat de fundamentele reden voor de ‘oogkleppen’ van het Westen “de aanpak is die we ook zagen bij golven van terroristische aanslagen: de tegenstander wordt als zo dom gedemoniseerd dat we zijn manier van denken niet begrijpen. Als gevolg daarvan zijn we niet in staat om strategieën te ontwikkelen, onze strijdkrachten te structureren of ze zelfs maar uit te rusten voor de realiteit van oorlog”.

“In het Westen hebben we de neiging ons te richten op het actuele moment en proberen we te zien hoe dat zou kunnen evolueren. We willen een onmiddellijk antwoord op de situatie die we vandaag zien. Het idee dat ‘uit het begrip van hoe een crisis is ontstaan een weg kan gevonden worden om die op te lossen’ is totaal vreemd aan het Westen.

“Het idee dat ‘uit het begrip van hoe de crisis is ontstaan een weg kan gevonden worden om die op te lossen’ is totaal vreemd aan het Westen”

In september 2023 haalde een Engelstalige journalist zelfs de ‘eendentest’ ten berde: ‘als iets eruit ziet als een eend, zwemt als een eend en kwaakt als een eend, dan is het waarschijnlijk een eend’. Met andere woorden, het enige wat het Westen nodig heeft om een situatie te beoordelen is een beeld dat past bij de vooroordelen. Maar de werkelijkheid is veel subtieler dan het eendenmodel…”.

“De reden dat de Russen beter zijn dan het Westen in Oekraïne is dat zij het conflict zien als een organisch proces, terwijl wij het zien als een reeks afzonderlijke acties. De Russen zien gebeurtenissen als een film. Wij zien ze als foto’s. Zij zien het bos, terwijl wij ons richten op de bomen.

Daarom situeren wij het begin van het Oekraïneconflict op 24 februari 2022, of het begin van het Palestijnse conflict op 7 oktober 2023. We negeren de contexten die ons dwarszitten en voeren conflicten die we niet begrijpen. Daarom verliezen we onze oorlogen …”.

Baud geeft in zijn boek een uitstekende beschrijving van de militaire evolutie die voortvloeit uit dit westerse ‘denksysteem’. Toch is de uitleg op de een of andere manier onvolledig. Ja, de ‘anderen’ hebben een ‘organisch’ en ‘procesmatig’ begrip van crises, maar er is meer aan de hand.

“We negeren de contexten die ons dwarszitten en voeren conflicten die we niet begrijpen. Daarom verliezen we onze oorlogen …”

De Franse filosoof Emmanuel Todd suggereert in La Défaite de l’occident dat – met een VS die voortdurend in opstand is tegen zijn eigen verleden – het Westen vervallen is tot nihilisme en tot “een extreem dogmatisme doorheen het hele spectrum van de westerse elite – een soort ideologisch solipsisme* dat hen verhindert de wereld te zien zoals die werkelijk is”.

Ik herinner me dat ik ooit aan voormalig minister Madeline Albright vroeg waarom ze Yasser Arafat verbood om verschillende islamitische autoriteiten te raadplegen over het radicale voorstel van de VS om de soevereiniteit over de Al-Aqsa Moskee horizontaal te verdelen, zodat de soevereiniteit over de bovengrond bij de islamitische Waqf zou blijven, maar de ‘ondergrond’ de soevereiniteit van Israël zou zijn.

Ze zei stellig dat het een principekwestie was op het VS ministerie van Buitenlandse Zaken om alle religieuze dimensies te negeren – en seculier te blijven.

Er zijn andere voorbeelden: toenmalig Amerikaans vicepresident Dick Cheney benadrukte dat het enige dat nodig was in de geopolitiek het begrijpen van ‘de onderliggende aard van mensen’ was (gezien vanuit het westerse perspectief). Feiten en geschiedenis doen er niet toe. Zoals Baud heeft opgemerkt, gaat het om een beeld dat past bij vooroordelen.

Het gevolg beperkt zich niet tot het onvermogen om de wereld te zien ‘zoals die werkelijk is’, maar vormt een ideologische teleologie** van de weigering om de wereld te zien ‘zoals die is’.

Baud schrijft uitgebreid waarom het Westen systematisch verrast werd door Rusland in Oekraïne, en merkt op hoe die diepgewortelde vooroordelen Rusland het voordeel van de verrassing geven, tot het punt “waarop het Westerse verhaal ertoe leidde dat Oekraïne de Russische capaciteiten volledig onderschatte, wat een belangrijke factor was in de nederlaag”.

Het Westerse verhaal leidde ertoe dat Oekraïne de Russische capaciteiten volledig onderschatte

Het belangrijkste punt is dat Baud’s inzichten niet alleen van toepassing zijn op de uitvoering van militaire acties. Ze zijn als ‘denksysteem’ ook van toepassing op het verkeerd begrijpen van de geopolitiek.

Net zoals het Westen Rusland niet begreep en verrast werd, zo negeert het Witte Huis resoluut de Bijbelse ‘Einde der Tijden’-dimensie van de Israëlische manier van denken over oorlog, en houdt het liever vast aan zijn liberaal-seculiere beeld van Israël.

Zo weigert het Westen ook de Palestijnse oppositie en het verzet tegen het zionisme te begrijpen en zoals Baud opmerkt, “het is een aanpak die we al hebben gezien bij golven van terroristische aanslagen – de tegenstander wordt zo dom gedemoniseerd dat we afzien van het begrijpen van zijn manier van denken”.

Het Westen vervalt dus weer in oude standaard koloniale tactische reacties op wat ze waarnemen, bijvoorbeeld tegenover de Irakese verzetsgroep Hash’d A-Shaabi, of Ansarallah (Houthi’s genoemd in het Westen, nvdr) in Jemen. Ze zien ze slechts als ‘rebelse’ of ‘muitende’ uitbarstingen die met een ferme klap vuurkracht neergeslagen moeten worden, als discontinue, tactische gebeurtenissen.

“De tegenstander wordt zo dom gedemoniseerd dat we afzien van het begrijpen van zijn manier van denken”

Er is dus geen echt onderzoek naar de redenen voor deze irritante anti-neokoloniale uitbarstingen, noch enige interesse in de vraag of er een geschiedenis aan ten grondslag ligt.

Jacques Baud concludeert: Het gevolg van deze benadering is dat onze frustraties door gewetenloze media vertaald worden in verhalen die zowel de haat voeden als het gevoel van kwetsbaarheid vergroten.

Jacques Baud, The Russian Art of War: How the West Led Ukraine to Defeat, Max Milo, 344 pagina’s.
Dit artikel verscheen eerder op Almayadeen.

* Solipsisme is de overtuiging of de filosofie dat er maar een enkel bewustzijn bestaat: dat van de waarnemer. Het hele universum en alle andere personen waarmee gecommuniceerd wordt, bestaan slechts in de geest van de waarnemer. (nvdr)

** Teleologie is het geloof dat alles in de wereld naar een bepaald doel toewerkt. (nvdr).