“Als je je ‘neutraal’ opstelt tegenover situaties van onderdrukking kies je de kant van de onderdrukker”, aldus Zuid-Afrikaans bisschop Desmond Tutu die in 1984 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg.

DeWereldMorgen veroordeelt de aanvallen op 7 oktober van Hamas tegen Israëlische burgers, maar ziet die niet los van 75 jaar staatsterreur van Israël tegen het Palestijnse volk. Het internationaal erkende recht op gewapend verzet tegen een kolonisator is geen vrijbrief voor aanslagen op burgers.

Een onderhandelde vrede kan alleen bereikt worden wanneer 75 jaar verdrijving, 56 jaar bezetting, kolonisatie en apartheid en 16 jaar blokkade van Gaza worden erkend als de oorzaken van dit geweld. DeWereldMorgen onderzoekt deze oorzaken die door de politiek en door mainstreammedia worden verzwegen, onderbelicht of ontkend, om zo een debat te stimuleren dat kan leiden tot onderhandelingen en vrede. (nvdr)

*  *  *

“Palestijnse haatprediker Mohammed Khatib niet langer welkom in België”, titelde De Tijd op 15 april. “Staatssecretaris De Moor wil Palestijnse prediker Mohammed Khatib het land uit”, zo titelde De Morgen diezelfde dag.

Die man moeten we spreken, zo dachten wij na het lezen van deze artikels meteen op de redactie. Niet omdat we heel erg houden van extremisme of haat, uiteraard niet. Wel omdat we ons afvragen wat je nu precies moet zeggen of doen om zo genoemd te worden in de commerciële media, en omdat we ook uit eigen ervaring weten dat men vanuit bepaalde hoek wel eens snel met beschuldigingen durft te gooien naar wie opkomt voor de Palestijnse zaak.

Wij hebben dus met Mohammed Khatib afgesproken bij ons op de redactie. ‘Wij’, dat zijn Seppe De Meulder voor DeWereldMorgen en Koen Bogaert, professor aan de vakgroep Conflict & Development aan de UGent. Wanneer hij bij ons op de redactie binnenloopt, ontmoeten we een eerder ingetogen en bijzonder vriendelijke man.

Met het oog op de rechten van vluchtelingen en de vrijheid van meningsuiting zou je denken dat wanneer men iemands status als vluchteling wil afnemen, dit niet zonder reden is. Wij zijn dus razend benieuwd: wat maakt hem zo gevaarlijk?”

Vertel eens over jezelf.

“Mijn naam is Mohammed Khatib. Ik ben geboren en opgegroeid in een vluchtelingenkamp in Zuid-Libanon. Ik ben naar België gekomen en heb asiel aangevraagd in 2010, net als honderdduizenden andere Palestijnse en Arabische vluchtelingen die naar Europa zijn gevlucht vanwege oorlog en kolonialisme. Na vijf jaar zonder papier ben ik dan in 2015 erkend als vluchteling.”

“In Libanon was ik actief in de Palestinian Youth Organisation (PYO) en andere sociale organisaties. Hier in Europa heb ik samen met anderen in 2011 Samidoun (Arabisch woord voor ‘vastberaden’, nvdr.) opgericht.”

Samidoun

Wat is dat precies voor een organisatie?

“Samidoun is eigenlijk opgericht als een netwerk dat de verklaringen van de Palestijnse beweging rond politieke gevangenen vertaalt en hier campagne rond voert.”

“We merkten dat de meeste NGO’s die hier actief zijn, de kwestie van de politieke gevangenen benaderen vanuit het perspectief van het internationale recht en als een louter humanitaire kwestie. Ze zien politieke gevangenen in de eerste plaats als slachtoffers die allerlei vormen van hulp nodig hebben.”

“Deze NGO’s worden ook allemaal gesponsord door de Europese Commissie. Wij als Palestijnen geloven niet dat de Europese Commissie, die een koloniale institutie is, projecten zal sponsoren die bijdragen aan de bevrijding van Palestina.”

Hoe verschillen jullie dan precies van zulke NGO’s?

“Wij zien politieke gevangenen niet als slachtoffers. Het zijn politieke leiders die kunnen bijdragen aan het heropbouwen van de Palestijnse nationale bevrijdingsbeweging. Het zijn de leiders van het echte Palestijnse middenveld, onze massaorganisaties die nu vervangen worden door vanuit de EU gesubsidieerde NGO’s.”

“Wij zien politieke gevangenen niet als slachtoffers”

“Wij denken dat zij ook vanuit de gevangenis nog steeds een belangrijke politieke rol kunnen opnemen. Niet alleen zijn ze verwikkeld in constante confrontatie met de bezetter, ze blijven ook actief vanuit de gevangenis. Ze gebruiken hun tijd in de gevangenis om te studeren, leiders te vormen, bewustzijn te doen groeien, cultuur, literatuur en kunst te creëren.”

Jullie zijn dus ook een politieke organisatie?

“Met Samidoun willen we niet enkel statements over politieke gevangenen vertalen en campagne voeren voor hun bevrijding. We willen dat ook verbinden met andere bewegingen voor de bevrijding van politieke gevangenen, in de Filipijnen, in de Verenigde Staten, in Zuid-Amerika, in Turkije, in Europa.”

“Samidoun is een Palestijns, Arabisch en internationalistisch netwerk dat in meer dan 16 landen actief is. Het begin van Samidoun valt ongeveer samen met wat hier ‘de vluchtelingencrisis’ genoemd wordt. We beslisten toen om ook actief te zijn in onze Palestijnse en Arabische gemeenschappen rond kwesties hier in Europa.”

“Als diaspora, verspreid over verschillende landen buiten ons oorspronkelijke thuisland, zijn we niet enkel actief in de beweging voor de bevrijding van Palestina, maar ook in de lokale strijd tegen racisme en discriminatie, islamofobie, antisemitisme en voor sociale rechtvaardigheid hier in Europa.”

“We zijn ook actief in de ecologische beweging, de beweging van de werkende klasse, omdat we geloven dat onze strijd hier in Europa verbonden is met de strijd tegen het zionisme in Palestina.”

Wat moet ik me daar concreet bij voorstellen?

“We doen vanalles: filmavonden, betogingen, lezingen, festivals. We maken vertalingen, posters, maken graffiti. We maken gebruik van ons recht om ons te organiseren, te mobiliseren en onszelf en onze ideeën uit te drukken . Sommige mensen zien graffiti bijvoorbeeld als illegaal, maar wij zien het als een legale activiteit.”

Gewapend verzet

Hoe komt het dat Samidoun in de media beschreven wordt als een extremistische organisatie? Niet vanwege de graffiti, toch?

“In 2018 zijn we door toenmalig Israëlische minister Gilad Erdan als een internationale terroristische organisatie bestempeld.”

“We waren op dat moment sterk aan het groeien en werden toen veel lastig gevallen door zionistische denktanks of extreemrechtse organisaties die trachtten onze bankrekeningen of Paypal te blokkeren. Er is toen een rapport verschenen: ‘Terroristen in maatpak’. Ik draag nooit een maatpak, maar waar men zich zorgen over maakte is dat we bijvoorbeeld Ahed Tamimi en Laila Khaled hebben uitgenodigd in het Europees Parlement als deel van onze inspanning om het Palestijnse verzet te normaliseren en Israël te boycotten.”

Jullie steunen ook gewapend verzet?

“Ja, het is ons recht en onze plicht. We geloven, zoals het internationaal recht ook zegt, dat de Palestijnen en alle onderdrukte volkeren het recht hebben om zich met alle noodzakelijke middelen te verzetten tegen de bezetting. In die zin steunen we ook gewapend verzet tegen de bezetters, maar we zijn met Samidoun geen gewapende verzetsbeweging. We zijn een middenveldorganisatie.”

Wat waren de argumenten dan om Samidoun als een terroristische organisatie te beschouwen?

“Hoezo argumenten? Het is de racistische, zionistische minister Gilad Erdan die ons als terroristisch heeft bestempeld. Wat verwacht je van een koloniale macht die de afgelopen zes maanden 30.000 Palestijnen heeft vermoord zonder argumenten? De Israëlische staat beschouwt de BDS-beweging (Boycot, Desinvestering en Sancties) als een terroristische organisatie. Wanneer ik de slogan ‘From the river to the sea, Palestine will be free’ gebruik, is dat voor hen al terroristisch.”

Van de rivier tot de zee

Wat bedoel je precies met die slogan?

“Historisch Palestina ligt nu eenmaal tussen de rivier en de zee en het is in dit hele gebied dat de bevrijding moet plaatsvinden. In Gaza is er een blokkade. De Westelijke Jordaanoever wordt volledig gecontroleerd door Israël en de Palestijnen die in ‘48 (binnen de staat Israël, nvdr.) wonen, hebben te maken met Apartheid.”

“De zeven miljoen Palestijnse vluchtelingen in de diaspora verdienen hun recht op terugkeer naar hun thuisland en er moeten herstelbetalingen worden gedaan door Israël en het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en de Europese Unie.”

“Dit zal nooit gebeuren zonder een overwinning op het zionisme en de internationale isolatie van Israël, zonder de ontmanteling van het zionistische leger en de kolonies. Net zoals het koloniale systeem ontmanteld moest worden in Algerije of in Zuid-Afrika, moet dit ook in Palestina gebeuren.”

“Al willen we ook niet kopiëren wat er in die landen gebeurd is.”

Hoe zou een vrij Palestina er volgens jou moeten uitzien?

“Een samenleving vrij van racisme, waar iedereen moet kunnen leven in gelijkheid en rechtvaardigheid ongeacht hun religie of geslacht, een samenleving die migranten en vluchtelingen verwelkomt en beschermt, en hen niet deporteert of isoleert.”

“Een totaal andere samenleving dan samenlevingen zoals de VS of Canada die gebouwd zijn op vestigingskolonialisme, een alternatief op het Europese kapitalistische systeem dat gebouwd is op de ruggen van slaven en inheemse volkeren.”

Mohammed Khatib

“De Palestijnse samenleving is een zeer diverse en rijke samenleving vol erfgoed en cultuur. Er is een Afro-Palestijnse gemeenschap, oorspronkelijk afkomstig uit Nigeria, die vandaag de dag wordt geconfronteerd met genocide samen met de mensen in Gaza. In Al Quds, is er een Roma-gemeenschap, een Armeense en een Koerdische gemeenschap. Daar nog eens de Palestijnse diaspora aan toevoegen die vandaag de dag leeft in Latijns-Amerika, de VS of Europa, zal zeker bijdragen aan de schoonheid van de moderne Palestijnse identiteit.”

“Ik geloof in een identiteit gebaseerd op gelijkheid en rechtvaardigheid. Ik geloof in een nieuw soort natie gebaseerd op ware bevrijding en volksdemocratie. Niet per se een staat, we hoeven het Europese model niet over te nemen. Naar mijn mening zou een vrije Palestijnse natie een internationale rol moeten en kunnen spelen in de strijd tegen racisme en haar grenzen openstellen voor vluchtelingen en nationale bevrijdingsbewegingen wereldwijd.”

In een speech van jou in 2022 voor de Europese Unie zei je het volgende: “We zijn niet solidair met de Palestijnen. We zijn hier allemaal de Palestijnen. Arabieren, buitenlanders en joden. Palestijn zijn gaat niet over bloed. (…) Palestijn zijn is een kwestie van geloven in de rechten van het Palestijnse volk om bevrijd te worden.” Waar haal je dat idee vandaan?

“Ik ben geboren in een vluchtelingenkamp. Twee van mijn tantes zijn getrouwd met Tunesiërs die vrijheidsstrijders waren voor de bevrijding van Palestina. Onze buurman was een Koerd die in de jaren 80 naar Libanon was gekomen om de Palestijnse strijd te steunen.”

“Later ontdekte ik dat Jihad Mansour, wiens posters ik ophing helemaal niet Jihad Mansour heette, maar Marc Rudin. Het was een Zwitser uit Bern. Van Gassan Kanafani leerde ik: ‘De Palestijnse zaak is niet alleen een zaak voor Palestijnen, maar een zaak voor elke revolutionair, waar die ook is, als een zaak van de uitgebuite en onderdrukte massa’s in onze tijd.'”

“We hebben de bevrijding van Palestina nodig om ons allemaal te bevrijden”

“Ik was als vertegenwoordiger van Samidoun in Zuid-Afrika. Je ziet Palestina daar overal. Er was daar tijdens een meeting iemand die een gedicht zou gaan voordragen en vooraf vertelde: ‘Volgens mij zijn we allemaal Palestijnen. We hebben de bevrijding van Palestina nodig om ons allemaal te bevrijden van het kolonialisme overal.'”

Haat, antisemitisme, terrorisme

Hoe ben je eigenlijk te weten gekomen dat staatssecretaris De Moor je status als vluchteling af wil nemen?

“Ik heb nog geen enkel contact gehad met de Belgische politie. Niemand heeft me ondervraagd. Ik kreeg een notificatie van The Times of Israël nieuwsapp en ik zag een artikel over mezelf. Zo ben ik het te weten gekomen. Ik ga er ook vanuit dat mevrouw De Moor hiertoe is aangezet vanuit Israël. Volgens mij vertegenwoordigt haar beslissing niet de positie van de mensen in België.”

“Theo Francken is zelf een haatprediker”

“Er was natuurlijk al langer een campagne aan de gang om mij verdacht te maken. Zo heeft Theo Francken een foto van mij meegenomen naar het parlement en allerlei onzin over mij verkondigd. Hij probeert mij gewoon te gebruiken voor zijn racistische verkiezingscampagne. Hij is verdorie zelf een haatprediker.”

Ben je bang om je status als vluchteling te verliezen?

“Ik ben zonder papieren geboren. Ik heb enkel papieren gehad van 2016 tot vandaag. Die papieren geven me het recht om te reizen binnen Europa. Als ze die weer willen afnemen, dan is dat maar zo. Dat zal niets veranderen aan waar ik in geloof of wat ik doe. Ze mogen me zelfs terugsturen, maar dan wel naar Palestina. In dat geval wil ik graag meewerken, liever vandaag dan morgen.”

“Ik vind de beslissing van de staatssecretaris onbegrijpelijk. Als ik iets verkeerd doe: breng me dan voor het gerecht. Dat gebeurt niet. Wat men hier doet is enkel mensen bang maken en mij als voorbeeld stellen om een bepaalde politieke mening te criminaliseren. België moet toch niet zoals Israël worden.”

Wat vind je van het feit dat je in de media haatprediker wordt genoemd?

“Wat bedoelen ze met haat prediken? Als opkomen tegen kolonialisme voor de bevrijding van Palestina van de rivier tot de zee haat prediken is, dan moeten ze mij uitleggen waarom.”

“De politieke partijen in België verschillen over alles van mening, maar ze zijn het allemaal eens over één zaak: een tweestatenoplossing in Palestina. Waar bemoeien ze zich mee? Stel je nu eens voor dat de Palestijnen zich op gelijkaardige wijze met België zouden bemoeien.”

“Weet je wat, ik geloof voor België in een driestatenoplossing: Vlaanderen, Wallonië en Brussel (lacht). Stel je voor dat ik zou zeggen dat ik gisteren ontdekt heb dat Brussel het beloofde land is voor ons en we jullie daarom buiten gaan zetten. Zou je in verzet komen?”

Je wordt ook beschuldigd van antisemitisme.

“Het is gewoon belachelijk. Ik ben zo trots op het feit dat duizenden Joodse jongeren zich vandaag bij de beweging voor de bevrijding van Palestina aansluiten en ook leiden. We werken samen met vele anti-zionistische Joodse organisaties zoals Jewish Voice For Peace en Jewish Anti Zionists Network. Veel Joodse mensen zijn actief in Samidoun.”

“(Zucht) Het slaat gewoon nergens op. Wij, Palestijnen, hebben geen probleem met de Joodse gemeenschap. Ze maken deel uit van onze gemeenschap. In Nablus is er vandaag nog steeds een grote Joods-Palestijnse gemeenschap. Nader Sadaka is een Palestijns-Joodse politieke gevangene in Israël. We komen op voor zijn bevrijding.”

Laatste beschuldiging: terrorisme!

“Ik sta achter het recht op verzet van de Palestijnen. Is dat terrorisme? Ik denk dat wat staatssecretaris De Moor, Theo Francken en extreemrechts doen terrorisme is.”

“Wat is eigenlijk de definitie van terrorisme? Mensen terroriseren. Hoe terroriseert en verstoort Samidoun onze samenleving? Wij zijn gewoon een politieke, sociale massabeweging. We zijn heel open over wat we doen en waar we voor staan, en we laten ons niet zomaar criminaliseren.”

“In een land waar ik naartoe gekomen ben om bescherming te zoeken, word ik aangevallen. Wat doet de staatssecretaris op een moment dat er live op televisie een genocide plaatvindt? Ze beschuldigt me van allerhande zaken in de pers zonder enige juridische grond. Dat is illegaal. Als ik een wit persoon was, zouden ze mij nooit van zulke zaken beschuldigen zonder onderzoek. Het is racisme.”

“Ik denk dat het aan België is om te bepalen welk land het wil zijn.”

Hoe bedoel je?

“De bedreiging die volgens de staatsveiligheid van mij uitgaat, is niet dat ik zou oproepen tot geweld of dat zou organiseren hier in België, uiteraard niet. Ze mogen mijn huis doorzoeken, maar het enige dat ze gaan vinden zijn stickers, posters en Palestijnse vlaggen.”

“Ik denk dat België veel beter kan”

“Ik ben een bedreiging omdat ik voor een politiek probleem zorg tussen de Israëlische staat en de Belgische staat, dat is waar dit over gaat. Wel, als België wil toelaten dat Israël een staatssecretaris kan beïnvloeden om een Palestijnse vluchteling op deze manier aan te vallen? Dat is een keuze die je kan maken, maar dan is dat een reflectie van wat voor land je wil zijn. Ik denk dat België veel beter kan.”

Leg uit.

“België hoeft niet de kant van Duitsland of Frankrijk uit te gaan. Dit zou ook een moment kunnen zijn voor België om af te rekenen met haar koloniale verleden en een progressieve rol op zich te nemen. Kijk naar alle Palestijnse vlaggen die hier in België hangen. In elke straat hier in Brussel is Palestina zichtbaar.”

“Opkomen voor de bevrijding van Palestina, voor rechtvaardigheid in Congo, tegen racisme en kolonialisme betekent ook opkomen voor meer harmonie en beter samenleven in onze steden en een betere toekomst voor de samenleving hier in België.”

Dat is een interessante gedachte om mee af te sluiten. Bedankt voor het interview.

“Graag gedaan. Bedankt voor de uitnodiging.”

Steun voor een nieuwe website

We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.

Steun hier