PFOS, het onderwijs en de pandemie waren in 2021 prominent in onze lijst van meest gelezen titels. Er zaten echter ook enkele andere thema’s tussen die u, onze volgers, hebben geboeid en zeer talrijk werden gelezen en gedeeld. Dit waren de onderwerpen van onze 20 meest gelezen artikels in 2021, met leescijfers van 23.000 tot 63.000.

Jan Blommaert

Op 6 januari 2021 namen we afscheid van Jan Blommaert. Links verloor met Jan een onvermoeibaar denker en opiniemaker. Hij zag zichzelf in de eerste plaats als leraar, als iemand die het privilege genoot om kennis te verzamelen en daarom de plicht had om die aan zoveel mogelijk mensen door te geven.

Foto: Jonathan Ramael

“Een ingewikkeld systeem als het onze heeft heel deskundige burgers nodig. Als je niet weet hoe de besluitvorming verloopt, weet je ook niet op welke manier je er een stokje kan voor steken. Ik zie een stem voor het Vlaams Blok als een bewijs van een fenomenale onkunde over wat democratie is. Ik zie ook dat mensen die voor andere partijen stemmen er even weinig vanaf weten. Dat is de rol van het middenveld: het volk opvoeden in democratie.”

Dat zei Jan reeds in 2004 tegen twee reporters van Indymedia.be, de voorloper van DeWereldMorgen.be. 168 analyses en opinies, korte stukken, lange essays publiceerde hij op deze nieuwssite. Ze werden allen veel gelezen.

Open brieven

Ook racistische incidenten kregen veel aandacht. Martha Claeys pende in een open brief haar boosheid neer over de vooringenomen manier waarop het VRT-programma De Zevende Dag omging met het genuanceerde verhaal van Lisette Ma Neza.

Geen enkele vraag over haar inhoudelijke argumenten waarom Marieke Lucas Rijneveld niet de beste kandidaat was om de slam poetry van Amanda Gorman te vertalen. “Geen wonder dat je niet meer ingaat op vragen van de populaire media en de identiteitspolitiek daar kan blijven zegevieren.”

Lisette Ma Neza (r). Foto: screenshot De Zevende Dag

Jazz-studente Myrthe Asta Marnef werd op vrijdagavond 20 augustus 2021 door de politie van Antwerpen van een bank geplukt, als enige zwarte tussen haar witte vrienden en vriendinnen, die ongemoeid worden gelaten, ook toen die protesteren tegen de manifest arbitraire aanhouding van hun vriendin.

Brutaal woordgebruik was hun deel maar alleen Myrthe werd aangehouden en verbaal agressief en spottend aangepakt. Ook haar open brief werd massaal gelezen en gedeeld.

Van racisme naar extreemrechts is een korte rit. Academici uitten hun verontwaardiging over uitspraken van Ugent-rector Rik Van de Walle. In dezelfde week dat een extreemrechts geradicaliseerde militair met gestolen wapens onvindbaar was, presteerde de rector het om een pluim te geven aan de voorzitter van de extreemrechtse partij Vlaams Belang voor zijn optreden in het VRT-programma De Afspraak op Vrijdag (weeral de openbare omroep).

In hun Open Brief maakten de academici duidelijk – blijkbaar is dat in 2021 voor sommigen nog steeds nodig – dat racisme en homofobie geen ‘meningen’ zijn, het zijn ideologieën, het zijn op zich reeds vormen van geweld tegen mensen.

Ook interviews werden in 2021 talrijk gelezen. Kinderpsychiater Sophie Maes kloeg op 26 maart 2021 aan dat zelfmoord bij jongeren nog altijd niet wordt erkend als een maatschappelijke prioriteit.

De politieke beleidsvoerders voelen geen enkele noodzaak om de maatschappelijke structuren die zoveel psychisch leed veroorzaken aan te pakken. Vlaanderen scoort nog altijd ontzettend hoog in de EU op vlak van zelfmoord bij jongeren.

Denk je aan zelfmoord en heb je nood aan een gesprek, dan kan je terecht bij de Zelfmoordlijn op het nummer 1813 of op www.zelfmoord1813.be.

Dividenden uitkeren ja, loonstijging nee?

Wie heeft recht op de meerwaarde die gecreëerd wordt, de werknemers of de aandeelhouders? Deze analyse maakte brandhout van het neoliberale argument dat enorme dividenden uitkeren maar loonstijgingen weigeren ‘normaal’ zou zijn. Vakbonden en werknemers komen terecht in opstand. Hun protest is pas echt eigentijds.

Werknemers verloren de voorbije vijf jaar maar liefst 40, 2 miljard euro. Om dat verlies weer goed te maken zouden de lonen met 16,5 procent moeten stijgen. Maar net door die verstrengde loonwet mogen de lonen – volgens de regering en de werkgevers – de komende twee jaar maar met 0,4 procent stijgen.

Mawda

Mawda…

2021 was ook het jaar dat het Belgische migratiebeleid voor de rechter stond. Dat beleid kende zijn gruwelijke afloop in het gevoel van straffeloosheid dat een politiegent er toe bracht een kind van 2 jaar dood te schieten.

De Belgische overheid was als werkgever van de agent wel degelijk aanwezig op dit proces, maar was niet het onderwerp van de verhoren. Volgens het Openbaar Ministerie behoort de verantwoordelijkheid van de Belgische overheid tot de vragen die het proces over de dood van het Iraaks-Koerdische meisje Mawda overstijgen.

Groot buitenland, klein binnenland

De frequente lezers van DeWereldMorgen zal het niet ontgaan zijn. Deze website geeft veel ruimte aan nieuws, analyse en opinies uit het buitenland, nieuws dat niet aan bod komt in de mainstream, of oppervlakkig, vooringenomen en soms gewoon fout. Het zijn zelden topartikels, eerder goede middenmoters, maar ze scoren nooit laag.

Een artikel staat prominent bij de 20 meest gelezen artikel van 2021. Marc Vandepitte bracht in zijn analyse ‘zes zaken samen die je moet weten over Afghanistan en de Taliban’. Het verhaal dat de mainstream media over deze oorlog blijven herhalen klopt niet.

Talibanstrijders gaven in 2012 hun wapens af aan de regering aan de toenmalige regering van Afghanistan. Foto: isafmedia/CC BY- SA 2:0

In de jaren 1970 sloot het westen een monsterverbond met de jihadi’s, in zijn strijd tegen de Sovjet-Unie, een keuze die ze later in de vorm van Al Qaïda en de Taliban als een gruwelijke boemerang terugkregen, met de bekende gevolgen.

De mainstream blijft deze waanzin beschrijven als ‘een blunderende poging om goed te doen’, die slecht is afgelopen. De ware redenen voor ze oorlog hadden echter met goede bedoelingen niets te maken.

Van Afghanistan terug naar hier naar de voorzitter van de N-VA lijkt een heel verre gedachtensprong, of toch niet? De N-VA-voorzitter blijkt altijd al een tegenstander geweest te zijn van Amerikaanse interventies, die hij zelfs ‘imperialistisch’ durft te noemen. Terreuraanslagen en vluchtelingen zijn het gevolg.

De voorzitter van de grootste partij van Vlaanderen vergat er in 2021 bij te zeggen dat deze terreuraanslagen en de vluchtelingenstroom het gevolg zijn van militaire interventies die hij zelf enthousiast mee heeft verdedigd en goedgekeurd, toen België werd ‘gevraagd’ er aan mee te werken.

De droom van N-VA en Vlaams Belang. Probleem: slechts 20% der Vlamingen wil onafhankelijkheid. Kaart: Public Domain

De N-VA en haar iets meer rechtse compagnon de route Vlaams Belang maakten zich na de zomer 2021 zeer grote zorgen. Het grootste thema – Vlaamse onafhankelijkheid – van hun beider politieke programma kwam in gevaar.

In het najaar was de federale regering van plan alle Belgen de kans te geven hun mening te uiten over de toekomstige Belgische staatsstructuur. In 2024 wacht immers een nieuwe staatshervorming.

Er was zelfs sprake van bepaalde bevoegdheden terug van het regionale naar het federale niveau te brengen. Zoveel inspraak van de burger is voor beide partijen een nachtmerrie. Ondertussen heeft de pandemie de prioriteiten naar andere zaken verschoven, maar het was toch even panikeren.

In een eveneens druk gelezen analyse bekeek Marie Meeusen een verontrustende evolutie: extreemrechts gaat meer en meer inhoud zoeken bij zweverige spiritualistische ideeën om hun antidemocratisch gedachtengoed te onderbouwen.

PFOS/PFAS?

Actiegroepen, ngo’s, burgerjournalisten schreven hun woede neer over de misdadige slordigheid waarmee de Vlaamse regering het PFOS-schandaal aanpakt. 30 artikels over dit onderwerp in 2021 waren het resultaat. Van die 30 werd het interview met Thomas Goorden het meest gelezen en gedeeld.

PFOS staat voor perfluoroctaansulfosnaten, verzamelnaam van een groep chemische stoffen die op hun beurt onderdeel zijn van de groep van poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS). Het is het toxisch goedje dat geproduceerd werd door het bedrijf 3M in Zwijndrecht. We kennen het o.a. in de anti-aanbaklaag van onze kookpannen.

Afgegraven grond, rudimentair afgedekt, op de site van 3M. Foto: Thomas Goorden

Het spul is zo toxisch dat het niet kan afgebroken worden door de omgeving en ook niet door ons lichaam. Tonnen van dit toxisch goedje zitten onder de site waar de Oosterweeltunnel moet bovenkomen op de Antwerpse Linkeroever.

De bouwpromotoren van die tunnel en de betrokken Vlaamse ministers wisten dat en hielden het geheim, tot de bom losbarstte, een bom die het hele project op de helling zet.

Ondertussen blijft het bedrijf 3M de toxiciteit van PFOS ontkennen. Meer onderzoek nodig, nog teveel onzekerheden… De pr-afdeling van het bedrijf heeft de aanpak van de tabaksindustrie en de petroleumsector goed bestudeerd. Blijven ontkennen en hopen dat het probleem vanzelf weggaat. Niet dus.

Corona II

Het is hierboven al vermeld. Was 2020 tien maanden lang een coronajaar (omdat onze overheden eerst nog twee maanden in ontkenningsmodus bleven), dan werd 2021 een volledig coronajaar, 12 maanden met de ene golf na de andere. De meest recente is golf nog niet uitgewoed wanneer we dit schrijven.

Sinds de pandemie begon zijn er honderden artikels over de pandemie op de website verschenen. Eigen werk, bijdragen van onze burgerjournalisten, interviews, analyses, opinies, vertalingen van interessante stukken uit het buitenland.

Plots werd alles herleid tot een corona-dossier: organisatie van de werkvloer, de oorlog in Jemen, de gevangenschap van Julian Assange, de gruwel van Ecuador en Brazilië, de wantoestanden in de woonzorgcentra… Niet voor niets gingen 5 van de 20 meest gelezen bijdragen in 2021 over corona.

Als de vos de passie preekt… Foto: Karina Brys

In een blog kwam professor Mattias Desmet aan het woord met een aantal controversiële meningen, waar een stevige repliek op volgde die meerdere stellingen van Desmet weerlegde. Hoe controversieel ook, deze site heeft altijd gepleit voor wederzijds respect over de uiteenlopende meningen.

De bewering van Stefan Hertmans dat vaccinweigeraars egoïsten zouden zijn werd door Thomas Decreus weerlegd weerlegd als contraproductief en respectloos voor andere meningen.

In zijn artikel pleitte hij integendeel voor wederzijds begrip: “Eén van de meest prangende kwesties vandaag, bestaat erin een links en progressief antwoord te formuleren op deze neoliberale bestuurscrisis. Misschien moeten we die vraag ter hand nemen in plaats van morele banvloeken over elkaar uit te spreken.”

In een volgende bijdrage repliceerde Decreus op het coronascepticisme van een aantal academici en experten. “Deze mensen portretteren zichzelf graag als moedige stemmen die zich durven uitspreken binnen een klimaat waarin – volgens hen – weinig mensen dat nog durven of kunnen.”

“Het coronavirus combineert een zeer hoge besmettelijkheid met ernstig verloop bij een minderheid die de geglobaliseerde, laatkapitalistische massasamenlevingen met uitgebouwde, complexe zorgsystemen op zeer ernstige wijze kan ontregelen.”

Onderwijs in een diepe crisis

Corona legde nog heel wat andere problemen bloot. De malaise in de woonzorgcentra voor onze senioren was door systematische onderfinanciering, onderbezetting en privatisering reeds zeer groot. De pandemie bleek in 2020 de spreekwoordelijke druppel te veel, met bijzonder tragische gevolgen.

Artsen van AZG plegen overleg in een woonzorgcentra in Brussel. Foto: Olivier Papegnies

De crisis in de woonzorgcentra is niet voorbij, maar in 2021 werd een nog veel diepere crisis onmiskenbaar, net wanneer een wel zeer incompetente en stuurloze minister van onderwijs aan het roer staat. Vijf van de 20 meest gelezen artikels van 2021 gaan er over.

De titels zijn sprekend genoeg: ‘Lerarentekort is een tikkende tijdbom onder onderwijs‘, ‘Het besef dringt maar niet door: het onderwijs zit op zijn tandvlees‘. Vlaams minister Kreeg het hard te verduren in ‘COVID-19: vier lastige vragen voor Ben Weyts vanuit het onderwijsveld‘. De ondergang van het onderijs werd afgesloten met een Open brief van een directeur aan minister Weyts en deze schreeuw van jongeren in ‘Dissident’: jongeren tonen hoe hopeloos achterhaald ons onderwijssysteem is en hoe het anders kan‘.

Een lege klas… Foto: pixabay

Het onderwijs in Vlaanderen is al lang voor corona zijn reputatie van degelijkheid kwijt. Jarenlange onderfinanciering, desinvestering in gebouwen of renovatie, onzekerheid over benoemingen, altijd maar toenemende administratieve rompslomp hebben geleid tot een grote leegloop van jonge leerkrachten en demotivering van de ouderen. Corona heeft die bestaande problemen op scherp gesteld.

Een terugkeer naar het ‘normaal’ van ‘voor corona’ kan niet de oplossing zijn, want ‘normaal’ was al het probleem.

Heel wat andere artikels haalden nipt de top-20 niet, onder andere over de almacht van de pharmareuzen, de bestorming van het Capitool en over de vraag hoe lang COVID nog zal blijven doorgaan.

Dit waren de onderwerpen die bij u het meest belangstelling genoten. Ook in 2022 wil het team van DeWereldMorgen.be samen met onze vrijwillige medewerkers en burgerjournalisten u dit andere nieuws blijven brengen.

Lees ook Is dit het nieuwe normaal? Een tegendraadse terugblik op 2021.