Als geen ander beheerst BDW de retorische kunst. Hij provoceert graag en heeft over alles een gehaaide uitleg. Dat verklaart waarom hij in onze spektakeldemocratie zoveel succes heeft. De waarheid is van geen tel, enkel de politicus als mediaproduct is van belang. Wie veel clicks en shares weet te genereren als mediaproduct, ligt op de bovenste plank van vele redacties. Een positie die op zijn beurt weer electoraal succes verzekert.

Misschien is Bart De Wever wel het mediapolitieke product bij uitstek. Hij werd groot als mediaproduct door zijn passage in De Slimste Mens, weet als geen ander op uitgekiende manier zichzelf te schikken naar de eisen en formats van commerciële media die uit zijn op sensatie. Ook promoot BDW zichzelf het sterkst van heel Europa op Facebook.

De laatste move van De Wever in dat opzicht, is het binnenkort te verschijnen interviewboek met hem en Khalid Benhaddou. In De Morgen verscheen een voorpublicatie waarbij o.a. wordt ingegaan op de ‘war on terror’, de islam en de vluchtelingenkwestie. Opvallend is dat De Wever op meerdere punten een loopje neemt met de waarheid.

Als geen ander beheerst BDW de retorische kunst. Hij provoceert graag en heeft over alles een gehaaide uitleg. Dat verklaart waarom hij in onze spektakeldemocratie zoveel succes heeft.

Tegen militaire interventies?

Dat wordt vooral duidelijk als het gaat over de voorbije militaire interventies in het Midden-Oosten. De interviewer, Lisbeth Imbo, vraagt of de ‘war on terror’ van de Amerikaanse president George Bush de verkeerde aanpak was? De Wever antwoordt: “Ik ben een conservatief. Sowieso heb ik het Amerikaanse imperialisme nooit kunnen appreciëren. Hun interventies in andere landen zijn onbezonnen.”

De Wever, zo schrijft de interviewer, is nooit voorstander van die interventies geweest. BDW: “Je maakt van alles los, maar niets vast. Dat is intussen wel duidelijk.”

BDW neemt hier een loopje met de feiten. Om te beginnen doet hij alsof de militaire interventies van de afgelopen twintig jaar exclusief van de VS zouden zijn. Hij heeft het over “hun” interventies en ook over het “Amerikaans” imperialisme. In werkelijkheid gebeurden die interventies steeds in het kader van de NAVO of de VN, ofwel door een ‘coaliton of the willing’ (coalitie van bereidwilligen).

Bij de interventie in Libië in 2011 lag het initiatief zelfs bij de Europeanen en is de VS slechts schoorvoetend komen helpen. Als BDW eerlijk zou zijn, zou hij niet spreken van “hun” maar van “onze” interventies. Doen alsof Europa, en dus hijzelf, daar niets te maken heeft is met andere woorden een verdraaiing van de werkelijkheid.

Nu het voor iedereen meer en meer duidelijk wordt dat de voorbije militaire interventies één grote mislukking zijn  doet De Wever alsof hij daar eigenlijk tegen was. In de feiten heeft zijn partij die interventies altijd enthousiast gesteund.

Maar nog straffer is dat hij beweert geen voorstander te zijn van die interventies. Dat is gewoon een grove leugen.

Bij de militaire interventie in Libië in 2011 was de N-VA “tevreden” met de beslissing die de Kamercommissie nam om te helpen bombarderen. In 2014 steunde de N-VA het sturen van F16’s naar Irak. In 2016 steunde de partij van BDW een soortgelijke missie naar Syrië.

In die periode zat de N-VA in de meerderheid. In 2020 was dat niet langer het geval, maar dat belette niet dat zijn partij de minderheidsregering steunde voor een nieuwe missie van F16’s in Irak en Syrië.

Nu het voor iedereen meer en meer duidelijk wordt dat de voorbije militaire interventies één grote mislukking zijn[1] doet De Wever alsof hij daar eigenlijk tegen was. Die woorden staan in schril contrast met zijn daden of die van zijn partij. In de feiten heeft zijn partij die interventies altijd enthousiast gesteund.

Toeschouwer of aanstoker?

Alles wat fout loopt in de samenleving is bij BDW altijd de schuld van een ander: de Walen, de sossen, de cultuurmarxisten, … De toenemende vreemdelingenhaat en opflakkering van extreemrechts wijt hij aan de Amerikaanse interventies en aan de slappe houding van andere partijen ten aanzien van de vluchtelingen.

“Iedere interventie heeft voeding gegeven aan de diepgewortelde islamitische wrok tegen het Westen en alles waar het Westen voor staat. Het gewelddadige jihadisme is erdoor tot leven gewekt.

BDW vergeet erbij te zeggen dat de terreuraanslagen en de vluchtelingenstroom het gevolg zijn van militaire interventies die hij zelf enthousiast mee heeft verdedigd en goedgekeurd.

De aanslagen [tegen de WTC-torens] zouden leiden tot een polarisatie en tot een opstoot van extreemrechts. Dat is in het stemhokje daarna ook gebleken. Ik had bijna hetzelfde gevoel toen bondskanselier Angela Merkel tijdens de migratiegolven zei: ‘Wir schaffen das.’ Het gevoel van ‘O jee, hier gaan we weer.’ Er wordt weer een inschatting gemaakt die totaal niet op de realiteit gebaseerd is en die een tegenreactie zal oproepen, namelijk een opstoot van racisme en xenofobie.”

BDW, doet alsof hij passieve toeschouwer is van de geschiedenis, terwijl hij de voorzitter is van de grootste Belgische regerende partij en dus wel degelijk die geschiedenis mee helpt sturen. Zo ontstaat er een bijzonder grote discrepantie tussen het mediapersonage ‘De Wever’ en het reële gedrag van De Wever.

Hij heeft het bij het rechte eind dat islamitische terreuraanslagen en de toegenomen vluchtelingenstroom – vooral in 2015 – de vreemdelingenhaat deed toenemen. Alleen vergeet hij erbij te zeggen dat beide factoren het gevolg zijn van militaire interventies die hij zelf enthousiast mee heeft verdedigd en goedgekeurd.

Een tweede reden voor de toename van vreemdelingenhaat is de sociale afbraak sinds de jaren tachtig. Die veroorzaakt schaarste in sociale voorzieningen en middelen, wat een perverse concurrentie aanjaagt tussen mensen die er op aangewezen zijn. Het lokt de foute maar begrijpelijke vraag uit van wie er al dan niet recht op heeft. De ‘ander’ of de ‘buitenstander’ wordt dan al rap gezien als een bedreiging voor de eigen welvaart.

De afbraak van de welvaartsstaat leidt dus bijna vanzelf tot sociaal protectionisme en welvaartschauvinisme. Het zaait verdeeldheid en zet mensen tegen elkaar op. Het is nu uitgerekend in deze sociale afbraak dat de partij van BDW haantje de voorste is. Dat belet niet dat het vooral extreemrechts is die daar de vruchten van plukt. Het is de asociale politiek die een uitstekende voedingsbodem is voor extreemrechts.

En dan is er nog de houding van politici zelf ten aanzien van migratie. Zij zijn niet, zoals ze zelf zeggen, de vertolkers van wat er leeft bij de publieke opinie, maar eerder de gangmakers ervan. Zeker op dit terrein.

Het is de hetze tegen de vluchtelingen en het oppoken van islamofobie van de N-VA die extreemrechts hier groot heeft gemaakt.

In Hongarije en Italië hebben de regerende partijen een sterke anti-migratiepolitiek gevoerd. Respectievelijk vindt slechts 5 en 12 procent van de bevolking er dat immigratie het land sterker maakt. In landen als Canada en Duitsland (‘Wir schaffen das’) was er de laatste jaren een veel positievere houding van de politieke elite ten aanzien van migratie. Gevolg is dat daar respectievelijk 68 en 59 procent van de bevolking vindt dat immigratie het land sterker maakt.

In tegenstelling tot wat BDW beweert, heeft het extreemrechtse AfD geen garen kunnen spinnen bij de ‘Wir schaffen das’-politiek van Merkel. Het is omgekeerd, het is de hetze tegen de vluchtelingen en het oppoken van islamofobie van de N-VA die extreemrechts hier groot heeft gemaakt.

Enkele staaltjes van BDW over dit thema. “De lege doos die Europa geworden is op vlak van waarden zou kunnen heropgevuld worden door de islam”. “Leven ook wij straks in een islamitische staat? Nee, laten we hopen van niet. Maar de bezorgdheid is wel begrijpelijk.” Theo Francken gebruikte de hashtag ‘opkuisen’ toen hij het had over de aanhouding van mensen zonder papieren.

Dit soort standpunten van N-VA-kopstukken verschilt nauwelijks van die van het Vlaams Belang. Met zo’n taalgebruik rolt men de bruine loper uit voor extreemrechts.

Medeplichtigheid van de media

Noch voor de standpunten van BDW over de ‘war on terror’, noch voor die over vreemdelingenhaat en de opkomst van extreemrechts, biedt de journaliste enig weerwerk. Voor de zoveelste keer krijgt BDW een forum en komt hij vlot weg met zijn leugens of verdraaiingen van de werkelijkheid.

De kritische journalist is definitief vervangen door de journalist als content creator. Wat die content precies is, maakt niet zoveel uit. Zolang het maar aanslaat, verkoopt dus.

Lees- of kijkcijfers zijn belangrijker dan de waarheid, waardoor voorrang wordt gegeven aan wat sensatie opwekt in plaats van wat degelijk informeert en waar is. De kritische journalist is definitief vervangen door de journalist als content creator. Wat die content precies is, maakt niet zoveel uit. Zolang het maar aanslaat, verkoopt dus.

Dat maakt de media mee verantwoordelijk voor de toenemende intolerantie en verzuring bij de publieke opinie. De media zijn nochtans belangrijk om een democratie gezond te houden. Zij verzaken helaas meer en meer aan hun taak. Alternatieve media zijn daarom meer dan ooit noodzakelijk.

Note:

[1] Of het interview is opgenomen al dan niet voor de overwinning van de Taliban is van geen belang. Dat de Taliban na de terugtrekking van de VS het land zouden controleren stond in de sterren geschreven. Ook de tienjarige burgeroorlog van Libië en de mislukking van de interventie in Syrië, laten aan de verbeelding niet veel over.

Foto: Miel Pieters, Wikimedia Commons / CC BY-SA 2.0