Acht uur werken, acht uur slapen en acht uur vrije tijd. Dat was het idee van de vakbonden in de Verenigde Staten die in 1884 een grootschalige campagne opzette voor een achturige werkdag.
Grootschalige campagne
Het was niet zomaar een ballonnetje dat de vakbonden oplieten. Er werd al veel langer over gesproken en nu wilden de vakbonden het ook echt realiseren. Ze gaven zichzelf twee jaar de tijd: op 1 mei 1886 moest en zou de achturige werkdag realiteit zijn. Uiteindelijk zou het tot na de Tweede Wereldoorlog duren tot ze hun slag volledig thuis haalden.
1 mei als datum werd niet voor niets gekozen. Die dag stond in de VS bekend als Moving Day, de dag waarop contracten werden opgemaakt, beëindigd of verlengd, en veel arbeiders verhuisden. Twee jaar lang werd er gemobiliseerd, en vanaf 1 mei 1886 werd in verschillende sectoren actie gevoerd. 340.000 arbeiders gingen in staking.
Repressie
Op 4 mei werd op Haymarket Square in Chicago een bijeenkomst gehouden. Toen de politie ter plaatse kwam ontplofte er een bom. Vervolgens opende de politie het vuur op de menigte. Meerdere mensen werden gedood en vele honderden raakten gewond.
Zonder te onderzoeken waar de bom vandaan kwam werden acht verdachten opgepakt en berecht zonder bewijs. Ze werden ter dood veroordeeld. Vier van hen werden opgehangen, één pleegde zelfmoord in zijn cel, en de drie anderen zagen hun straf omgezet in gevangenisstraf. Later komt naar boven dat de bom afkomstig was van een politieagent.
De repressie had een omgekeerd effect. Van de VS tot in Europa ontstaat een solidariteitsbeweging met ‘de martelaren van Chicago’. “Als er dan toch acht mensen van de wereld genomen moeten worden, dan zouden het de acht rechters van het hooggerechtshof moeten zijn”, zo verklaart de Ierse toneelschrijver George Bernard Shaw.
De beweging groeit
In 1888 besluit de American Federation of Labor om elk jaar op 1 mei te demonstreren, ter nagedachtenis aan de gebeurtenissen in Chicago en om de eisen van de werkende klasse naar voor te schuiven.
Niet veel later wordt dat ook overgenomen werd door de vergadering van de Socialistische Arbeiders-Internationale (“Tweede Internationale”), een internationale organisatie voor socialistische partijen en vakbonden, in Parijs: 1 mei werd er uitgeroepen tot de internationale dag van de arbeid.
De eerste 1 mei in Europa vond plaats in 1890. Tienduizenden arbeiders staakten en stapten op in marsen om een werkdag van 8 uur te eisen. In Parijs droegen de deelnemers een rode driehoek. Het was het symbool van hun eis voor een achturendag. Later ging diezelfde rode driehoek ook symbool staan voor het verzet tegen het fascisme.
Vandaag
Sindsdien is 1 mei de dag van de werkende klasse, van de vakbonden en van het socialisme. Tot op de dag van vandaag komt men die dag overal in de wereld op straat.
Dat doet men om te vieren we dat werkende mensen opgekomen zijn voor betaald verlof, de sociale zekerheid hebben opgebouwd en de samenleving meer menselijk hebben gemaakt.
Dat doen we ook om nieuwe eisen op tafel te leggen: hogere lonen, een vermogensbelasting, arbeidsduurvermindering. Aangezien 1 mei een internationale feestdag is, is er bovendien ook aandacht voor solidariteit met Palestina.
1 mei is met andere woorden een dag waarop rood is wat rood hoort te zijn. Een dag waarop iedereen van de wereld en de wereld van iedereen is.
Steun voor een nieuwe website
We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.
