1 mei is de internationale Dag van de Arbeid. Over de hele wereld is dat van oudsher een belangrijke dag voor de arbeidersbeweging. Op die dag wordt de historische strijd van arbeiders voor betere arbeidsomstandigheden, rechten en waardigheid herdacht.
Deze feestdag herinnert aan de langdurige en soms harde strijd die arbeiders hebben geleverd om sociale verworvenheden te verkrijgen waar we vandaag kunnen van genieten, denk maar aan de achturige werkdag, het recht op vakbondsvorming, betaalde vakantie, pensioenen, veilige werkomstandigheden of eerlijke lonen.
Sociale verworvenheden zijn nooit definitief en hangen af van de krachtsverhoudingen tussen arbeid en kapitaal
Maar die verworvenheden zijn nooit definitief en hangen af van de krachtsverhoudingen tussen arbeid en kapitaal. Daarom blijven strijd en mobilisatie noodzakelijk om de arbeidsomstandigheden en rechten van alle werknemers wereldwijd te vrijwaren en te verbeteren.
Dit jaar zijn er opnieuw meer dan ooit redenen om op straat te komen. Enkele van de belangrijkste zetten we hieronder op een rij.
Loonnormwet
Sinds 1996 bepaalt de loonnormwet dat onze lonen en uitkeringen niet sneller mogen stijgen dan in de buurlanden. Op dit moment laat deze wet geen enkele verhoging van de lonen toe, zelfs als er in sectoren grote winsten worden gemaakt.
Winsten en dividenden mogen onbeperkt stijgen maar niet de lonen of uitkeringen, waar is de logica? Het ABVV eist ruimte om te onderhandelen over hogere lonen in bedrijven die het goed doen.
Tegen besparingen, vóór een vermogenstaks
Minister van Financiën Van Peteghem heeft een akkoord onderhandeld over nieuwe Europese begrotingsregels die voor België zullen neerkomen op drastische besparingen. Jaarlijks zal ongeveer 4 miljard euro moeten bespaard worden.
Tegelijkertijd zullen er onvermijdelijk meeruitgaven zijn voor de pensioenen en plannen de meeste partijen een aanzienlijke verhoging van de defensie-uitgaven. Dit akkoord en de hogere defensie-uitgaven leggen m.a.w. een bom onder de volgende regeringsonderhandelingen en dreigen uit te monden in een batterij aan besparingen in de sociale zekerheid, publieke dienstverlening, pensioenen, enz.
Foto: Dieter Boone
De huidige opkomst van extreemrechts kwam er niet toevallig na de besparingsronde die volgde op de financiële crisis van 2008. Nieuwe besparingen zullen extreemrechts ongetwijfeld een nieuwe boost geven. Dat moet te allen prijze vermeden worden.
Nieuwe besparingen zullen extreemrechts ongetwijfeld een nieuwe boost geven
De enige manier om nieuwe sociale afbraak te voorkomen is het geld te halen waar het zit: bij de grote vermogens. Voor zo’n rijkentaks bestaat bovendien een groot draagvlak: 71 procent van de Vlamingen vindt een vermogensbelasting een topprioriteit.
32-urenweek
Vanaf het begin van het industrieel kapitalisme is de werkweek steeds korter geworden. In de negentiende eeuw werkten arbeiders 60 tot 70 uur per week. Gaandeweg is dat verminderd tot 38 uur.
Zo’n werktijdverkorting was mogelijk én logisch als gevolg van de stijgende arbeidsproductiviteit. Omwille van technologische vooruitgang en efficiëntere productiemethoden produceren we namelijk steeds meer rijkdom per uur.
De 38-urenweek werd gedeeltelijk ingevoerd in 1971.[1] Terwijl de arbeidsproductiviteit sindsdien met ongeveer twee derde is toegenomen bleef de werktijd al meer dan vijftig jaar onveranderd. Die toegenomen arbeidsproductiviteit vertaalt zich in meer stress en veel langdurige uitval op het werk (zo’n 10 procent van de werknemers). De combinatie werk en gezin wordt ook steeds moeilijker.
Om het werk opnieuw werkbaar te maken is een werkweek van 32 uur nodig zonder salarisverlies
Daarom is een werkweek van 32 uur nodig zonder salarisverlies. Het experiment van Femma toont aan dat dit niet alleen kan maar ook dat een kortere werkweek een hele reeks aan maatschappelijke problemen oplost. Het verlaagt de stress, verhoogt de werkvreugde en maakt de combinatie tussen werk en gezin opnieuw haalbaar.
Foto: Katrien Demuynck
Vrede
De laatste weken en maanden is Europa in de ban van een ware oorlogskoorts. Zowat alle Europese regeringen, ook de Belgische, zijn van plan om beduidend meer te besteden aan bewapening. Verschillende regeringsleiders hebben ook al het idee geopperd om Westerse troepen te sturen naar Oekraïne. Hier en daar wordt zelfs al het ballonnetje opgelaten om de dienstplicht opnieuw in te voeren. Is het dat waar we onze nieuwe generatie jongeren mee willen opzadelen?
Om de militaire meeruitgaven te bekostigen zullen we moeten inleveren op onze pensioenen, uitgaven voor gezondheidszorg of andere sociale dienstverlening. Het is dus tweemaal verlies: sociale afbraak en een meer onveilige wereld.
Door de militaire meeruitgaven zullen we moeten inleveren op pensioenen, gezondheidszorg of andere sociale dienstverlening
Arbeiders wereldwijd hebben er vandaag alle belang bij om dit oorlogsgestook een halt toe te roepen en de zwaarden spreekwoordelijk om te zetten in ploegen.
Solidariteit met Palestina
Kort na het begin van de oorlog tegen Gaza riepen de Palestijnse vakbonden hun collega’s wereldwijd op voor een boycot van wapenleveringen aan Israël. De Belgische vakbonden gaven het goede voorbeeld en riepen op om wapentransporten bestemd voor Israël tegen te houden. In heel wat landen kreeg het Belgisch voorbeeld navolging.
Internationale solidariteit behoort tot de kern van de arbeidsbeweging. Daarom heeft de linkse partij Workers World in de Verenigde Staten een oproep gedaan om van 1 mei dit jaar een ‘Dag van Arbeiders voor het Palestijnse Verzet’ te maken.
Arbeiders in het Verenigd Koninkrijk in solidariteit met Palestina. Foto: via X
De blijvende steun van Westerse regeringen aan Israël is ontoelaatbaar. Wereldwijd moeten de arbeiders hun regeringen ter orde roepen. De oproep van Workers World zal ongetwijfeld in heel wat steden over heel de wereld opgevolgd worden.
Note:
[1] Er was de mogelijkheden om de 40-urenweek te behouden mits compensatiedagen. Pas in 2003 werd de 38-urenweek veralgemeend.
Steun voor een nieuwe website
We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.
