Van 13 tot 16 december werd de tweede top VS-Afrika gehouden in Washington, acht jaar na de eerste, die in 2014 onder leiding van Obama plaatsvond en waaraan 40 Afrikaanse landen deelnamen.

Evenals de vorige top waren de officiële doelstellingen de versterking van de economische samenwerking tussen de Verenigde Staten en het Afrikaanse continent en een billijker erkenning van Afrika in internationale organisaties.

Veel poeha

Wat de economische dimensie betreft, stond de top in het teken van de toezegging van de VS om over een periode van drie jaar 55 miljard dollar te investeren in de ontwikkeling van Afrika. Ter vergelijking: de militaire hulp van de VS aan Oekraïne heeft in één jaar tijd al 100 miljard dollar gekost. Op internationaal niveau hebben de Verenigde Staten aangekondigd de kandidatuur van de Afrikaanse Unie voor de G20 te steunen.

Over een periode van drie jaar investeren de VS 55 miljard dollar in de ontwikkeling van Afrika. De militaire hulp van de VS aan Oekraïne heeft in één jaar tijd al 100 miljard dollar gekost

Dit is niet de eerste keer dat er indrukwekkende aankondigingen worden gedaan over Afrika. Zo leidde de aankondiging in 2013 van het Chinese infrastructuurproject ter waarde van 1000 miljard dollar, genaamd ‘de nieuwe zijderoutes’ tot de aankondiging in juni 2021 door de VS van een programma met de naam ‘Wederopbouw van een betere wereld’, ter waarde van 600 miljard dollar, dat in 2035 afloopt.

Maar de toepassing van dit programma is problematischer. Het project werd pas een jaar later gerealiseerd met een bespottelijke investering van 6 miljoen dollar. Bovendien zijn aan de VS hulp voorwaarden verbonden met echte inmenging.

Terwijl het project ‘Wederopbouw van een betere wereld’ tot een schijntje wordt gereduceerd, kondigde Joe Biden op de top VS-Afrika aan dat hij in 2023 165 miljoen dollar aan hulp zou verstrekken om “verkiezingen en goed bestuur in Afrika te ondersteunen”.

Inmenging van de VS

De uitsluitingen aan deze top VS-Afrika bevestigen de inmenging van de VS in de interne aangelegenheden van Afrikaanse landen. De regeringen van Burkina, Mali en Guinee werden ongewenst geacht vanwege hun keuze voor een bondgenootschap met Rusland voor hun defensie- en antiterrorismebeleid.

De Westelijke Sahara werd niet uitgenodigd, omdat de VS de bezetting van dit land door Marokko steunen

De andere ongewensten op de VS-Afrika-top zijn Eritrea en Soedan, die Biden omschreef als dictaturen. Zelfs Tsjaad, dat juist bekend staat om zijn woeste onderdrukking van volksdemonstraties, werd uitgenodigd. Ten slotte werd ook de Westelijke Sahara niet uitgenodigd, omdat de Verenigde Staten de bezetting van dit land door Marokko steunen.

Marginalisering van de VN

De steun voor de aanvraag van de Afrikaanse Unie om toe te treden tot de G20 komt nadat China en Rusland reeds hun steun voor het lidmaatschap hebben uitgesproken.

Deze eis is uiteraard legitiem, maar kan worden gebruikt om een andere eis van de Afrikaanse Unie te verbergen, namelijk een herziening van het mondiale bestuur, d.w.z. een grotere vertegenwoordiging van Afrika in internationale organisaties, ook in de samenstelling van de Veiligheidsraad.

Door slechts op een deel van de Afrikaanse eisen, namelijk toetreding tot de G20, in te gaan, marginaliseren de Verenigde Staten de VN, die ondanks haar beperkingen het enige forum met juridische legitimiteit blijft voor het multilateraal oplossen van internationale problemen.

De G20 is een invloedrijke organisatie, maar is exclusief en ontbeert een democratische legitimiteit. Als de VS belang hebben bij privatisering van het zogenaamde mondiale bestuur, hebben de Afrikaanse volkeren belang bij verbreding van de democratische basis van de VN, zodat deze een afspiegeling kan zijn van echt multilateralisme.

Veelzeggend is dat tijdens de laatste top van de Afrikaanse Unie in februari twee enorme spandoeken met een belangrijke inhoud werden getoond. “Afrika verdient een permanente zetel in de VN-Veiligheidsraad”, verdedigde de eerste, “Wij streven naar een verenigd continent”, stelde de tweede.

Werkelijke doelstellingen

De werkelijke doelstellingen van deze top liggen elders dan in deze beloften. Volgens ons kunnen zij in drie richtingen worden samengevat:

a) De toegang van opkomende mogendheden, met name China, tot Afrikaanse grondstoffen en energie tegengaan om het tempo van hun economische ontwikkeling te verzwakken.

De VS aarzelt niet om met chaos te spelen om zijn dominantie in een regio te handhaven.

b) De dynamiek van de militaire allianties van Afrikaanse landen met Rusland tegengaan om een veiligheidsbeleid op te leggen dat de Westerse belangen in het algemeen, en die van de Verenigde Staten in het bijzonder, bevordert.

c) Het beeld van de Verenigde Staten bij de Afrikaanse volkeren veranderen, dat sinds de oorlog in Libië het beeld is van een imperialistische staat die zich rechtstreeks en onrechtstreeks inmengt en niet aarzelt om met chaos te spelen om zijn dominantie in een regio te handhaven.

Zoals Jacques Chirac cynisch zei: “Beloften binden alleen degenen die ze ontvangen”.

Dit is de vertaling door Frans De Maegd van het tweede deel van een videoboodschap in de reeks ‘De wereld van onderuit’ op Investig’action.

Om meer te weten:

– Cyril Bensimon & Piotr Smolar, A Washington, les Etats-Unis courtisent l’Afrique, Le Monde.