Volgens de laatste peiling zou maar liefst 31,8% van de jongens geboren tussen 1997 en 2012 met hoge waarschijnlijkheid ooit voor Vlaams Belang kiezen. Bij meisjes in dezelfde leeftijdscategorie is dat slechts 8,9%. De grootste partij bij jonge vrouwelijke kiezers is Groen, waar maar liefst 29,2% van de jonge vrouwen met grote waarschijnlijkheid ooit voor zegt te zullen kiezen.

“Ik heb zelden zulke grote genderverschillen in politieke voorkeur gezien als bij gen Z”, zegt politicoloog Peter Van Aelst (UAntwerpen) in De Standaard. Het verschil in partijvoorkeuren weerspiegelt ook een verschil in attitude. Zo blijkt bijvoorbeeld dat jonge mannen veel negatiever staan ten opzichte van lgbtq+-personen dan jonge vrouwen.

Een groeiende kloof

De trend is internationaal. Terwijl de jonge generatie over het algemeen gesproken linkser denkt en ook stemt dan de oudere generaties, zien we bij jonge mannen net een opmerkelijke verrechtsing. In Polen stemde in de leeftijdsgroep van 18 tot 21 jaar de helft van de mannen voor de extreemrechtse partij Confederatie, terwijl dat onder vrouwen maar een op de zes was.

Terwijl er 20 jaar geleden nauwelijks een verschil was tussen jonge mannen en vrouwen, is er vandaag in alle westerse landen een omvangrijke kloof ontstaan. Dat blijkt uit een analyse in 20 rijke landen van The Economist.

The economist

Een kwestie van opleidingsniveau?

Een deel van de verklaring voor deze groeiende kloof is het gegeven dat jongens vandaag slechter presteren op school dan meisjes.

Volgens de PISA-cijfers haalt vandaag 28% van de jongens de minimumdoelen wat betreft lezen niet, voor meisjes is dat slechts 18%. In de leeftijdscategorie van 25 tot 35 jaar steeg het aandeel van de mannen met een diploma hoger onderwijs in de EU van 25% naar 35%. Bij vrouwen ging dat van 25% naar 46%.

Aangezien hoger opgeleide mensen gemiddeld gezien progressiever scoren wat betreft attitudes, bijvoorbeeld ten opzichte lgbtq+-personen, kan het lager opleidingsniveau van jonge mannen een deel van de kloof verklaren. Maar dat is niet alles.

Minder vrienden

Niet alleen op school doen jongens het namelijk slechter. Ze hebben vaker ook te maken met verslaving, plegen niet alleen vaker geweld, maar zijn ook vaker slachtoffer van geweld – door andere mannen dan wel. En: ze hebben minder vrienden.

Jongens doen het slechter op school, hebben vaker te maken met verslaving en geweld en hebben minder vrienden

Uit een onderzoek uit 2023 van Equimundo blijkt dat twee derde van de ondervraagde mannen tussen de 18 en 23 jaar zegt dat “niemand mij echt kent”. Sinds 1990 is het aantal mannen dat geen enkele goede vriend heeft vervijfvoudigd, zo blijkt uit een onderzoek uit 2021 van het Survey Center on American Life.

Uit weer een andere studie blijkt dat slechts één op de vijf mannen aangeeft in de afgelopen emotionele steun te hebben ontvangen van een vriend, ten opzichte van 41% bij vrouwen. Wie met zijn twijfels en kwetsbaarheden maar moeilijk terecht kan bij vrienden is sneller geneigd om hulp te zoeken op het internet.

Rechtse lifestyle

Waar jonge vrouwen sneller geneigd zijn om een psycholoog te bezoeken en aangemoedigd worden om te praten over hun problemen, zijn jonge mannen eerder geneigd om te gaan fitnessen en macho-influencers als voorbeeld te volgen. Maar liefst 1 op 5 van de mannen uit gen Z geeft aan vertrouwen te hebben in het misogyne internetfenomeen Andrew Tate.

Wat niet alleen Andrew Tate, maar ook iemand als Jordan Peterson aanbieden aan jonge mannen is in eerste instantie een levensstijl. Ze delen vaak ook nuttige praktische tips over hoe je je leven in handen kan nemen: door steeds op hetzelfde uur op te staan, te fitnessen, enzoverder. De bestseller van Peterson heet niet voor niets 12 rules for life.

Wat iemand als Andrew Tate aanbiedt aan jonge mannen is in eerste instantie een levensstijl

Die praktische tips zijn echter ingebed in een rechtse ideologie. Als steeds op hetzelfde uur opstaan goed voor je is, dan komt dat omdat we als mensen nood hebben aan meer structuur en orde. Als je jezelf beter voelt na het fitnessen, dan komt dat omdat spierkracht een uiting is van mannelijke dominantie. Het vergroot de weerbaarheid, nog zo’n sleutelwoord.

Wat mensen als Tate en Peterson in de vorm van een toxische invulling van mannelijkheid aanbieden is ook een ideaal, een doel in het leven om na te streven. Met dat doel impliciet in het achterhoofd worden jonge mannen bij wijze van spreken elke keer dat ze een gewicht heffen een tikje rechtser.

Alfamannen

Ook offline is rechts er als de kippen bij om een antwoord te bieden aan jonge mannen die op zoek zijn. De VPRO documentaire ‘Alfamannen’ toont heel duidelijk hoe machisme wordt aangereikt aan onzekere types als pantser om hun kwetsbaarheid achter te verstoppen.

Wie te vriendelijk is, zo vertelt men in de cursus mannelijkheid aan mannen met liefdesverdriet, belandt in de friendzone. En dus leren ze hoe ze vrouwen kunnen versieren zonder vriendschappelijke gevoelens te ontwikkelen.

“Ik betaalde haar studies en haar appartement en toch is ze bij me weggegaan”, jammert één van de deelnemers aan de cursus mannelijkheid. Seks voor geld werkt inderdaad enkel zolang de vrouw zich in een onderdanige positie bevindt.

In plaats van het idee dat je liefde kan kopen in twijfel te trekken worden jonge mannen met liefdesverdriet in zulke cursussen mannelijkheid aangepraat dat ze dominanter moeten worden zodat ze vrouwen in een afhankelijke positie kunnen blijven houden.

Naar beneden stampen

Op die manier fungeert het ideaalbeeld van de Alfaman voor veel jonge mannen die zich slecht in hun vel voelen als toegangspoort tot een enge, elitaire en hiërarchische maatschappijvisie waarin je jezelf enkel beter kan voelen door op anderen neer te kijken of te vertrappelen.

Het ideaalbeeld van de Alfaman fungeert als toegangspoort tot een hiërarchische maatschappijvisie

Een ontbrekend gevoel van eigenwaarde wordt op een valse manier ingevuld doordat men zich superieur gaat voelen ten opzichte van vrouwen, en vervolgens een brede waaier van maatschappelijk achtergestelde groepen.

“Het is een kleine stap van radicaal-rechts naar de manosphere, een verzameling fora en websites vol vrouwenhaat en uiterst conservatieve ideeën over vrouwen”, zegt ook onderzoekster Katrien Jacobs, auteur van het boek ‘Radicaal-rechtse seks’.

Tussen luisteren en bestrijden

Wanneer men op links discussieert over de opkomst van extreemrechts is dat vaak een dovemansgesprek tussen twee kampen.

Enerzijds is er het kamp dat opmerkt dat veel van de kiezers van extreemrechts de verlieservaringen opstapelen, dat hun problemen serieus genomen moeten worden en er naar hen moet worden geluisterd. Anderzijds is er het kamp dat opmerkt dat in de manier waarop ze hun problemen benoemen vaak al extreemrechtse ideeën aanwezig zijn en die ideeën niet moeten worden begrepen, maar bestreden.

Natuurlijk moet er geluisterd worden en natuurlijk moeten rechtse ideeën bestreden worden, maar minstens even belangrijk is dat alternatieve, linkse ideeën geformuleerd worden. De enige goede manier om begrip te tonen voor de problemen van onzekere jonge mannen die het slecht doen op school of weinig vrienden hebben, zonder extreemrechts achterna te lopen, is het aanbieden van een alternatief progressief antwoord op hun problemen, zowel ideologisch als praktisch.

Een linkse Dries Van Langenhove?

Daar ligt, zo lijkt, een uitdaging voor links. Progressieve vrouwelijke rolmodellen zijn er meer dan vroeger, maar wie op zoek gaat naar mannelijke rolmodellen komt toch al snel uit bij types die je leren hoe je zo snel mogelijk rijk kunt worden of zo snel mogelijk spieren kan kweken.

Het zou wel eens een grote fout kunnen zijn om meewarig te doen over lifestyle en heel het domein van het dagelijkse leven over te laten aan rechts. Een progressieve visie kan jonge mannen heel wat te bieden hebben. Het kan hen helpen om de botsing met het gezag die velen meemaken op school te kaderen en tegelijkertijd het belang van kennis doen inzien.

Het zou wel eens een grote fout kunnen zijn om meewarig te doen over lifestyle

Het kan hen helpen om op een meer ongedwongen manier om te gaan met genderkwesties en op een meer liefdevolle manier relaties aan te gaan. Het kan hen helpen om op een bredere manier te kijken naar sport en cultuur en zich op een meer veelzijdige manier te ontwikkelen.

Langs de extreemrechtse zijde verbindt Dries Van Langenhove zijn politiek project met een levensstijl die voor jonge mannen onmiddellijk hanteerbaar is in het dagelijkse leven. Het is waar dat dit politiek project en die levensstijl verwerpelijk zijn, maar het is vooralsnog vooral wachten op linkse figuren die deze jonge mannen een alternatief kunnen bieden.

Steun voor een nieuwe website

We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.

Steun hier