Op 22 oktober 1972 vond aan de Technische Universiteit Eindhoven een groot debat plaats over de menselijke natuur tussen Michel Foucault en Noam Chomsky. Het debat werd later ook uitgezonden en zet tot op de dag van vandaag mensen aan het denken.
Op 19 april 2019 vond een debat plaats tussen Jordan Peterson en Slavoj Zizek in de Meridian Hall in Toronto. Ook dat debat werd uitgezonden en wie eerst het debat uit 1972 bekijkt en dan dat uit 2019 kan niet anders dan zich de vraag stellen: wat is er aan de hand met de intellectuele cultuur in het Westen?
Dalend niveau
Op 26 september 1960 werd het eerste grote presidentiële tv-debat uitgezonden tussen John F. Kennedy en Richard Nixon. Wanneer je het debat herbekijkt kan je het heel erg oneens zijn met beide kandidaten, maar het is onmogelijk om niet op te merken dat er een niveau wordt gehaald dat niemand vandaag verwacht van een debat tussen Joe Biden en Donald Trump.
Met Biden en Trump in de hoofdrollen is het makkelijk om te lachen met de VS, maar kijk eens naar ons eigen land. Laat even je eigen politieke voorkeur voor wat het is, kijk naar een verkiezingsdebat en vraag je af: zijn dit nu echt van alle mensen die in deze regio leven, degenen die de meest inspirerende visie hebben voor onze toekomst? Is dit echt het beste wat we te bieden hebben om dit land te leiden?
De holste vaten klinken het luidst
De holste vaten klinken het luidst, dat geldt meer dan ooit. De Duitse sociaaldemocratie ging van Karl Kautsky naar Olaf Scholz. De Franse filosofie ging van Jean-Paul Sartre naar, ja, naar wie eigenlijk? Aan de UGent werd de leerstoel Etienne Vermeersch ingevuld door Maarten Boudry. Je hoeft absoluut geen fan te zijn van Etienne Vermeersch om in te zien dat hij dit nu ook weer niet verdient.
“Durf denken” was voor Immanuel Kant het motto van de Verlichting, maar lijkt vandaag vooral dienst te doen als holle marketingslogan. Mocht hij vandaag leven, dan zou zijn boek waarschijnlijk nooit een uitgever vinden omdat hij veel te veel lange en moeilijke zinnen gebruikt.
Een recente studie toont een dalende trend aan in de lengte van geschreven Engelse zinnen over alle genres heen. Als Martin Luther King vandaag zou leven, grapt Arnout Van den Bossche, dan had hij in plaats van zijn beroemde I have a Dream-speech wellicht een powerpoint gemaakt. Het is grappig omdat het waar is.
Verdringing
Je kan het schuim op de rivier onderscheiden van de diepere stromen, maar het is er tegelijkertijd ook een uitdrukking van.
Het dalende niveau van het publieke debat in onze spektakeldemocratie, het anti-intellectualisme, de verheerlijking van de oppervlakkigheid en het groeiende onvermogen om verhalen te vertellen die doen dromen, vormen een vraagstuk op zich, maar zijn ook symptomen van een oude wereld die stervende is. De wereld draait door, moeten we dan verbaasd zijn dat diegenen die haar pretenderen te leiden dat ook doen?
De wereld draait door, moeten we dan verbaasd zijn dat haar ‘leiders’ dat ook doen?
De ecologische crisis vormt een existentiële bedreiging voor de menselijke beschaving zoals we die nu kennen. Terwijl ongelijkheid groteske vormen aanneemt, grijpt de vervreemding steeds verder om zich heen. De democratie staat onder druk, oorlogskoorts stijgt en eigenlijk is er nauwelijks iemand die nog écht gelooft dat binnen het huidige systeem oplossingen zijn voor deze uitdagingen.
De enige optie voor wie de huidige wereldorde wenst te verdedigen is verdringing, een vlucht in de decadentie van de oppervlakkigheid die in de vorm van rommel op tv massaal door onze strot wordt geramd. We gingen van het in beeld brengen van de eerste man op de maan, naar het in beeld brengen van de tweede trouw van Regi.
Je kan de opkomst van politici die Vlaanderen of Amerika weer groots willen maken niet los zien van het gevoel van neergang dat zich opdringt. Je kan aanhalen dat het verleden waar men naar teruggrijpt geïdealiseerd wordt of zelfs verzonnen is, maar dan moet je wel een mogelijke toekomst waar je naartoe wil als alternatief te bieden hebben.
Nieuwe wereld
Dat de oude wereld sterft, hoeft niet het einde van de wereld te betekenen. Voorwaarde om een nieuwe wereld geboren te laten worden, is dat we haar kunnen verbeelden. Dat de gapende leegte die er nu is, wordt opgevuld met nieuwe ideeën.
Op de door de commerciële medialogica gedreven talkshows hoeven we daarvoor niet te rekenen. Op de door profilering geobsedeerde partijpolitiek ook niet. We zullen het dus zelf moeten doen. We zullen zelf de tijd moeten nemen om na te denken en het voordeel van de twijfel te ontdekken. We zullen ruimtes moeten scheppen voor zinnen langer dan vijf woorden en teksten langer dan tien regels.
DeWereldMorgen is verre van perfect, maar het heeft wel het potentieel om een platform te zijn waarop zo’n dingen mogelijk zijn. Laten we dat platform samen verder uitbouwen. Is het niet om het publieke debat te redden, dan wel om de wereld te redden.
Steun voor een nieuwe website
We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.
