Om te antwoorden op de vraag wiens belang de partij beoogt te verdedigen, maakt Persoone stelselmatig een onderscheid tussen het voorgehouden belang en de in werkelijkheid benaarstigde doelstellingen. De auteur illustreert hoe extreemrechts niet aarzelt om door het induceren van angst en haat voor de anderen en door het manipuleren van informatie allerhande een beeld te scheppen van de samenleving, waaruit een nood aan een meer autoritair bestuur zou mogen blijken. Het Vlaams Belang (VB) put zijn recepten voor de “nieuwe” samenleving deels bij het historische fascisme, het neoliberale hyperkapitalisme en subsidiair ook het nationalisme. Verder in de recensie komen we hierop terug.

Het boek telt 9 grote delen. Het wordt voorafgegaan door een voorwoord van Fikry El Azzouzi en een nawoord van Ellen De Soete. Beide stukken kaderen niet enkel de intellectuele oefening beter in. Ze verschaffen het werk van Persoone een steviger maatschappelijke en historische legitimiteit. De eigenlijke indeling bevat volgende elementen:

1. “Hardwerkende Vlamingen” en “Italiaanse nietsnutten”.
2. Hoe Vlaamser de sociale zekerheid, hoe zwakker.
3. Het belang van de werkgevers.
4. Vakbonden onder vuur.
5. Een school waarin leerlingen groeien en slagen, of net niet?
6. Moeders voor het vaderland.
7. Rechtse stromingen eroderen het middenveld.
8. Wat moet Lisette met een premie voor een elektrische auto?
9. Het tij keren.

Persoone verwerkt een veelheid aan nuttig feitenmateriaal. ’Wiens belang?” groeit zo uit tot een doorwrochten verhaal, dat het Vlaamse extreemrechts beter situeert binnen de globaliteit van de samenleving en binnen het internationale en Europese fascisme. Het boek kan dan ook rustig dienen als naslag.

Wiens Belang, Marijke Persoone

Met de “hardwerkende Vlaming” als ankerpunt eist het VB primair de verdienste op de Vlaamse samenleving ten dienste te willen zijn. De auteur toont evenwel overtuigend aan hoe het belang van de hardwerkende Vlaming eigenaardig genoeg meestal samenvalt met dat van het establishment en van de kapitalist.

Eerder gaven we reeds aan hoe het VB voor zijn nieuwe Vlaams koesterende samenleving zijn ideëen put uit het historische fascisme, het neoliberaal kapitalisme en, in ondergeschikte orde, ook het nationalisme. De politieke analyse van de Vlaamse fascisten sluit aan bij die van het begin van de twintigste eeuw, doordat het resoluut de klassentegenstelling en de klassenstrijd afzweert ten voordele van het zogeheten solidarisme, dat beweert arbeid en kapitaal als gelijkwaardige productiefactoren te behandelen. Dat de geclaimde gelijkwaardigheid in regel aan arbeid vooral solidariteit met kapitaal oplegt, lijkt de fascistische redenering niet echt te storen… Dat het solidarisme evenmin een goed woord over heeft voor het syndicalisme en zijn betrachting sociaal te emanciperen, deert de redenering al evenmin. Niet van enig cynisme gespeend, blijkt trouwens het ganse verhaal van hoe de hard werkende Vlaming ermee gebaat zou zijn minder loon en sociale voordelen op te strijken voor meer en langer werken.

De politieke analyse van de Vlaamse fascisten sluit aan bij die van het begin van de twintigste eeuw, doordat het resoluut de klassentegenstelling en de klassenstrijd afzweert ten voordele van het zogeheten solidarisme

Minstens even cynisch is de VB-manie  om de verongelijking van de hard werkende Vlaming door de kapitalist zonder blikken of blozen in de schoenen te schuiven van de vreemde arbeiders, die sociaal Vlaanderen komen belagen… Xenofobie en racisme zijn trouwens gedragslijnen, die extreem rechts ook vlotjes aanneemt in andere aangelegenheden. Zo zouden de vreemde ‘profiteurs’ de oorzaak zijn van financiële tekorten in de sociale zekerheid. Quod non. Wel de niet gecompenseerde patronale lastenverlagingen en de gratis sociale prestaties toegekend aan sommige zelfstandigen, brachten de sociale zekerheid gedeeltelijk in onevenwicht. In een ander register zouden het dan weer de leerlingen van vreemde origine zijn, die op de kwaliteit van het Vlaamse onderwijs drukken… Quod non. De kwaliteitsvermindering heeft complexe oorzaken van zeer diverse aard…

Maar onthouden we vooral ook dat het VB het neoliberalisme en het marktkapitalisme geen strobreed in de weg legt. Maar integendeel de te weinige sociale correcties nog zou willen opheffen opdat de onderneming en de markt nog efficiënter zouden kunnen functioneren… of hoe de Vlaamse werkgevers ook door het VB niet vergeten worden… Wat hetzelfde patronaat trouwens als muziek in de oren moet klinken, is hoe de facisten de arbeidsverhoudingen resoluut terug individueel willen. Of hoe ze sociale correcties aan de arbeidsmarkt voorbehouden aan de “natiestaat”… en kennelijk niet willen weten hoe de internationale markteconomie nu net deze bevoegdheid van de naties danig heeft uitgehold.

Terecht onderstreept Persoone op diverse momenten in haar oefening, hoe het VB staat voor een samenleving, waarin de burgers nog slechts weinig rechten kunnen laten gelden. Het recht om te werken, om te gehoorzamen en te zwijgen niet te na gesproken. De link naar de fascistische onderdrukking in de twintigste eeuw is dan ook volledig verantwoord. Het nieuwe fascisme koestert net zoals dat van een eeuw vroeger de uitsluiting van bevolkingsgroepen als maatschappelijke dynamiek. Alleen lijken de adepten van extreemrechts nog steeds niet te weten dat het een buitengewone suïcidaire dynamiek betreft, die finaal, nadat alle mogelijke groepen werden uitgesloten en uitgerangeerd, de eigen fascisten voor de bijl laat gaan.

Het werk van Marijke Persoone komt zeker niet te vroeg. De democratische krachten binnen de samenleving moeten zich hoogdringend organiseren om verzet te plegen. Met de (sociale) media als instrumenten draaien de rechtse manipulatie- en conditioneringsmolens reeds volop. Met haar werk “Wiens Belang ?” heeft Persoone een daad van verzet gepleegd in een politieke omgeving, waarin een dergelijke attitude niet steeds op het nodige en verdiende begrip kan rekenen. Aan de democratische krachten de wil om dit verzet trouw te blijven ….

Wiens Belang? verscheen bij EPO

Marc Rigaux is voorzitter van Masereelfonds Antwerpen

Steun voor een nieuwe website

We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.

Steun hier