Met de inwoners van mijn wijk applaudisseer ik elke avond voor het medisch personeel en al diegene die zich uit solidariteit blootstellen om de meest kwestbaren te helpen. Mensen die in armoede leven behoren tot deze categorie van kwetsbaren.

Ook heb ik geapplaudisseerd voor de regering, wanneer deze meerdere honderdduizenden euros vrijgaf voor daklozenopvang. Zelfs indien dit een belachelijk laag bedrag is. Zelfs indien deze maatregel al heel lang geleden had moeten plaatsvinden, voor de crisis. Is het niet één van de eerste verantwoordelijkheden van een staat om ieder degelijk onderdak te verzekeren? 

Later vernam ik dat, op 16 april, een wetsvoorstel werd ingediend in het Federaal Parlement dat het kraken van een leegstaand gebouw wil criminaliseren (tot een strafzaak maken). Vreemd genoeg heeft dit voorstel geen enkele commentaar opgeleverd. Nochtans is dit een voorstel dat, volgens mij, helemaal ongehoord is in deze crisistijd. Zelfs indien de auteurs van het wetvoorstel dit presenteren als een eenvoudige ‘opkuis’.

Waarover gaat het eigenlijk?

Op 18 oktober 2017, daags na de internationale dag voor de uitroeiing van armoede, stemde het parlement een wet die toestaat om de krakers van een vrijstaand gebouw gerechtelijk te vervolgen. Zijn zij echt zo gevaarlijk, de daklozen die trachten te ontsnappen aan de hel van de straat? Ze zijn storend als ze te zichtbaar op straat hangen. Of wanneer sommigen bedelen, wetend dat vele steden nog steeds het bedelen bestraffen, ondanks de afschaffing van de wet op landloperij. Zouden ze meer storen als ze een onderdak vinden, en zo op het punt staan een jaar gevangenisstraf te riskeren? 

We leven nochtans in een land dat grondwettelijk aan ieder het recht op een degelijke huisvesting garandeert. Logischerwijze zou een land dat zijn verplichtingen niet nakomt op de beklaagdenbank moeten terecht komen. Verschillende burgerverenigingen zijn opgekomen en in beroep gegaan bij het Grondwettelijk Hof. Ze kregen gelijk op één punt: de Procureur des Konings is geen onafhankelijke rechter en kan geen ontruiming bevelen. Desondanks dienen parlementsleden een nieuw en bijna identiek wetsvoorstel in, met deze nuance als verschil: het is niet meer de Procureur die de ontruiming beveelt, maar wel de onderzoeksrechter.

“Gisteren maakte u van ons bedelaars, vandaag maakt u van ons criminelen”

Maar laten we de juridische subtiliteiten even opzij schuiven. Een dakloze die zijn plan probeert te trekken bestempelen als crimineel is onuitstaanbaar. Een dergelijke maatregel voorstellen in een periode waarin meer en meer mensen riskeren op straat terecht te komen, is schandelijk vanwege de volksvertegenwoordigers. Ze willen liever de handboeien omdoen, terwijl er meer dan ooit solidariteit nodig is. Het lijkt alsof ze niets hebben begrepen van wat er op het spel staat met deze crisis!

Ik doe een oproep bij alle burgers en burgervereningen opdat zij de impact van dit wetvoorstel aan de parlementsleden duidelijk maken. Het zijn zij die zich binnenkort moeten uitspreken over dit voorstel. Enkele jaren geleden zei een dame, die al heel lang in armoede verkeerde, met een buitengewone scherpzinnigheid: “Gisteren maakte u van ons bedelaars, vandaag maakt u van ons criminelen.”

Ik weiger dat een staat de meest kwetsbaren bestraft, omdat hun vrijheid ook de mijne is, en omdat mijn vrijheid zich niet kan baseren op hun opsluiting. Samen kunnen we een samenleving bouwen waar we allen “vrijheid van meningsuiting en geloof zullen genieten, en vrij zijn van vrees en gebrek”. Zoals wordt gesteld in de preambule van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.

Georges de Kerchove is lid van het nationaal team van ATD Vierde Wereld in België.