Minstens vijf mensen zijn al gedood, honderden gewond en meer dan vierhonderd gearresteerd in Nieuw-Caledonië, dat sinds 1853 door Frankrijk is gekoloniseerd.
Het protest van de inheemse Kanaken tegen de nieuwe Franse kieswet is zo massaal dat de Franse regering de noodtoestand heeft afgekondigd en militaire versterking heeft gestuurd.
De conclusie is duidelijk: in Nieuw-Caledonië komt een heel volk dat onafhankelijkheid eist in opstand tegen de Franse koloniale staat.
Media framing
Het is dan ook niet verwonderlijk dat de grote Franse media de historische, economische en politieke context van de opstand meestal negeren of bagatelliseren. In plaats daarvan brengen ze een eindeloze beschrijving van de verwoestingen die de opstandelingen van de Kanaken hebben aangericht.
De meeste van deze media geven ook ruim baan aan Franse kolonisten die Parijs om hulp roepen, beschrijven de volksdemonstraties als barbaars en gewelddadig en leggen uit dat ze zich moesten organiseren in zelfverdedigingsmilities.
Tegelijkertijd blokkeerde de Franse regering sociale media, vooral TikTok, waardoor de scènes van gewelddadige repressie door de Franse staat buiten beeld bleven.
De Franse beeldvorming is zoals ten tijde van de Algerijnse oorlog
De “noodtoestand”, de inzet van troepen, de censuur, de beschrijving van een volk in opstand als barbaars en blind gewelddadig, doen allemaal denken aan de Vietnamoorlog en de Algerijnse oorlog, toen dezelfde methoden werden gebruikt, dezelfde leidmotieven voor oorlogspropaganda en dezelfde de-contextualisering.
Nieuw-Caledonië. Kaart: TUBS, Wikimedia Commons
Historische context
Om de redenen voor de legitieme opstand van de Kanaken te begrijpen, moeten we dus rekening houden met de onmiddellijke en historische context.
De huidige opstand van de Kanaken is een reactie op de stemming in de Franse Assemblée Nationale in de nacht van 14 op 15 mei over een wet om “het electoraat te bevriezen”. Die wet wil het recht om te stemmen in het referendum over zelfbeschikking toekennen aan Europese kolonisten die niet op het grondgebied van Nieuw-Caledonië geboren zijn.
Vóór deze wet – die niets anders is dan een poging om de voortzetting van de kolonisatie met geweld op te leggen – konden alleen mensen die vóór de datum van ondertekening van de akkoorden van Noumea (hoofdstad van NC, nvdr.) in 1998 op de kieslijsten stonden ingeschreven en hun nakomelingen, stemmen in het referendum over zelfbeschikking.
Het doel is dus om elke mogelijkheid van wettelijke onafhankelijkheid te voorkomen door van de Kanaken een minderheidselectoraat te maken in hun eigen land. Een dergelijke praktijk komt overeen met de logica die de grote toneelschrijver Berthold Brecht als volgt samenvatte: “Als de regering niet tevreden is over het volk, dan moet ze het volk afzetten en een nieuw volk kiezen”.
Voor de Kanaken is het: opstand of afstand doen van zelfbeschikking
Geconfronteerd met dergelijk institutioneel en wettelijk geweld hebben de Kanaken maar één keuze: afstand doen van hun recht op onafhankelijkheid of in opstand komen. Dit bevestigt nogmaals dat je legitimiteit nooit mag verwarren met wettigheid. Slavernij was ooit legaal maar nooit legitiem, apartheid was ooit legaal maar nooit legitiem.
De Kanaken hebben de kolonisatie van hun land, die zoals alle kolonisaties bloedig was, nooit geaccepteerd. Een UNESCO-publicatie herinnert ons daar als volgt aan: “Het hoofdeiland van Nieuw-Caledonië had in 1800 minstens honderdduizend inwoners, een eeuw later was nog maar een derde van hen over”.
Opstanden van de Kanaken in 1878 en 1917 tegen deze kolonisatie werden bloedig neergeslagen. De etnoloog Jean Guiart herinnert zich:
“In 1878 werd er een premie gegeven voor elk paar oren van een zogenaamde rebel die werd gedood. Omdat de soldaten de oren van vrouwen en kinderen meenamen, besloot men dat ook de hoofden meegebracht moesten worden en deze macabere bewijsstukken werden in aanmerking genomen”.
Hij zegt verder na de opstand van 1917: “In 1917 was de premie 20 franc voor een gevangene en 25 franc voor een dode Melanesiër!”
De laatste opstand in 1988 eindigde met het bloedbad in de grot van Ouvéa, waarbij 19 Kanaakse activisten en twee Franse soldaten omkwamen.
Ondanks deze brute onderdrukking dwong de mobilisatie van het volk de Franse regering om de Matignon-akkoorden te ondertekenen, die voorzagen in een referendum over zelfbeschikking. Het is dit referendum dat de Franse regering definitief probeert te manipuleren met haar wet om “het electoraat te bevriezen”.
Economische en geostrategische belangen
Nieuw-Caledonië staat al sinds 1946 op de lijst van te dekoloniseren gebieden van de Verenigde Naties. Precies op het moment dat Frankrijk jaarlijks wordt bekritiseerd vanwege zijn weigering om het zelfbeschikkingsrecht van de Kanaken te respecteren, gebruikt de Franse staat dit nieuwste koloniale manoeuvre om het vooruitzicht op een onafhankelijk Nieuw-Caledonië voor eens en altijd te begraven.
Deze koloniale hardnekkigheid heeft te maken met de enorme economische en geostrategische belangen die op het spel staan voor Parijs.
Op economisch gebied is er eerst en vooral de nikkelkwestie, die historicus Vincent Adoumié als volgt samenvat: “Nieuw-Caledonië is rijk aan nikkel: 10 procent van de oppervlakte van het grondgebied bevat nikkel, wat neerkomt op 20 procent van de gekende reserves in de wereld, of zelfs 40 procent volgens de meeste optimisten.”
Het eiland is met andere woorden ‘een nikkel-rots’: elk jaar wordt er 7,5 miljoen ton ruw erts gewonnen en 45.000 ton ferro-nikkel verwerkt (9 procent van de wereldproductie, oftewel de vijfde plaats in de wereld)”.
Nieuw-Caledonië beschikt over 20 procent van de wereldvoorraad nikkel en over zeldzame metalen
Daarbij komt nog de kwestie van de ‘exclusieve economische zone’, dat wil zeggen het maritieme gebied waarover Frankrijk wettelijk beschikt als gevolg van zijn bezit van Nieuw-Caledonië. Met een oppervlakte van 18.500 km2 heeft Nieuw-Caledonië juridisch een maritieme zone van 1.740.000 km2 (bijna 60 keer de oppervlakte van België, nvdr.).
Het Institut d’Emission d’Outre-mer zegt over deze ondergrondse zone: “De mariene ondergrond van Nieuw-Caledonië heeft, net als die van Wallis en Papoea-Nieuw-Guinea, een reeks zones met zeldzame metalen, kobalt en mangaan, aanwezig in de vorm van polymetaal- en of hydrothermale sulfide-afzettingen.
Volgens de mariene geologen van DIMENC zijn er ook aanwijzingen voor de aanwezigheid van koolwaterstoffen in de zeebodem van Nieuw-Caledonië”.
Naast deze economische kwesties is er ook het geostrategische belang van de regio ‘Azië – Stille Oceaan’, waar een groot deel van de concurrentie tussen China en de Verenigde Staten zich afspeelt. In de centrale tegenstelling van de wereld tussen de Amerikaanse hegemonie, die zichzelf met alle middelen probeert te handhaven, en een groeiend streven naar een multipolaire wereld, neemt Nieuw-Caledonië een speciale plaats in voor de westerse strategie van insluiting en omsingeling van China.
Het is een kaart die het Franse imperialisme uitspeelt bij zijn bondgenoot de VS om te onderhandelen over zijn plaats in het imperialistische wereldsysteem.
Nieuw-Caledonië neemt een speciale plaats in voor de westerse strategie van insluiting en omsingeling van China
Dit geostrategische belang is verder versterkt sinds Parijs grote tegenslagen kreeg te verduren in West-Afrika, de tweede belangrijke pijler van de internationale positie van het Franse imperialisme. In de kwestie van Nieuw-Caledonië, onderhandelt Frankrijk over zijn plaats onder de machtigen door de sleutelrol te benadrukken die het kan spelen in de confrontatie met China.
Toen en nu, in Nieuw-Caledonië en elders is de enige bestaansreden voor kolonisatie winst en de geostrategische belangen die ermee gemoeid zijn. Ongeacht de juridische dekmantel en de inhoud van de propagandatoespraken, is deze kolonisatie een misdaad tegen de mensheid. Zo was het in Algerije of Congo gisteren, zo is het in Nieuw-Caledonië vandaag.
Lees ook: Frans brutaal kolonialisme, terug van nooit weggeweest in Nieuw-Caledonië
Voor meer informatie
– Saïd Bouamama, “L’œuvre négative du colonialisme français en Nieuw-Caledonië; une tentative de génocide par substitution”, beschikbaar op blog van de auteur
– Institut d’Emission Outre-Mer, “L’économie bleue en Nouvelle Calédonie, Un levier de croissance à actionner”, Note expresse no 185, maart 2016
Steun voor een nieuwe website
We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.
