“Alles begint bij Artikel 10 van het wetboek van de Belgische nationaliteit”, legt Kati Verstrepen, advocate en voorzitter van Liga voor Mensenrechten, uit. “Daar staat in dat als een kind in België geboren wordt en geen andere nationaliteit heeft, het een Belgisch kind is. Het principe in België is namelijk dat kindjes die hier geboren worden, de nationaliteit van hun ouders krijgen en niet automatisch ook de Belgische nationaliteit (als hun ouders deze niet hebben).”

“De beslissing over het toepassen van Artikel 10 ligt bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de plaats waar het kindje geboren wordt. Bij twijfel kan de ambtenaar advies vragen aan de procureur des konings, maar dat advies is niet bindend.”

Ambtenaar erkent Palestina wel of niet als staat

“Als kindjes uit Palestijnse ouders geboren worden in België, zegt de ambtenaar doorgaans dat het kindjes zijn die geen nationaliteit hebben, omdat de ambtenaar dan van mening is dat Palestina niet bestaat en dan kan je dus ook geen Palestijn zijn. In die gevallen geeft de ambtenaar het kindje de Belgische nationaliteit.”

“Er zijn ook ambtenaren die Palestina wel erkennen als staat, maar dat dit niet betekent dat kindjes geboren uit Palestijnse ouders zomaar de Palestijnse nationaliteit hebben, want er bestaat geen Palestijnse nationaliteitswetgeving. Palestina kan niet zomaar de Palestijnse nationaliteit toekennen aan kinderen. Dat moet altijd via de goedkeuring door Israël. Dus het is niet evident om een Palestijnse nationaliteit te hebben.”

“Ook daarom beschouwen veel ambtenaren van de burgerlijke stand kindjes geboren uit Palestijnse ouders in België als kindjes zonder nationaliteit en dus krijgen ze de Belgische nationaliteit. Het gevolg is dat de ouders recht hebben op een verblijfsvergunning, want ze zijn dan ouders van een Belgisch kind.”

“Deze toekenning van de Belgische nationaliteit is wel voorwaardelijk. Dat wil zeggen dat een kindje de Belgische nationaliteit kan verliezen als aangetoond wordt, voordat het de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt, dat het toch een andere nationaliteit heeft. En hier zit het grote probleem.”

Het grote probleem

“Voor die intrekking is geen procedure voorzien. Het wetboek van Belgische nationaliteit schrijft niet hoe dit moet gebeuren. En zo meldt DVZ nu sinds augustus middels een brief aan gemeenten dat bepaalde kindjes geboren uit Palestijnse ouders volgens hen wel de Palestijnse nationaliteit hebben. Zij hebben volgens DVZ ten onrechte de Belgische nationaliteit gekregen. Ambtenaren mogen deze intrekken en er de Palestijnse nationaliteit van maken. Echter, bij gevolg hebben de ouders dan geen verblijfsrecht meer.”

“Doordat er geen regels voorzien zijn over hoe dit moet gebeuren, is er ook geen duidelijk rechtsmiddel tegen. Wat moet je doen als je een kindje bent wiens nationaliteit wordt ingetrokken, of als ouder van zo’n kindje?

“Ook is dus niet in de wet voorzien dat de DVZ instructies kan geven aan gemeenten, aan de ambtenaar van burgerlijke stand, om een nationaliteit aan te passen. Deze instructie is een complete bevoegdheidsoverschrijding. Maar ze doen het wel. Dat is het eerste probleem.”

“Het gevolg is dat sommige ambtenaren van de burgerlijke stand daar gevolg aan geven. Anderen zeggen dat ze geen wetten van DVZ hoeven te krijgen, maar zelf beslissen of dat het Palestijnse kindjes zijn of Belgische. Dit zorgt voor een complete willekeur, want je kiest niet de gemeente waar je geboren bent. De ene gemeente doet het wel, de andere niet. Dit is het tweede probleem.”

“En het derde probleem is dat de aanpassing van de nationaliteit bij deze kinderen ineens gebeurt. ‘Floep’ van het ene vinkje naar het andere, van Belg naar Palestijns. De gemeente laat vervolgens weten aan de ouders dat ze de nationaliteit van het kind hebben aangepast.”

Wat nu?

“En ja, wat nu? Aangezien er geen procedure voorzien is, is de vraag wat je als ouder dan moet doen? Moet je een brief schrijven naar de gemeente, om te zeggen dat je er niet mee akkoord bent? Moet je naar de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen stappen? Moet je naar de Raad van State? Of naar de burgerlijke rechtbank? Moet je daarbij een verzoekschrift doen? Of een dagvaarding? Nobody knows, want het staat nergens.”

“Advocaten zijn nu met elkaar aan het overleggen wat ze gaan doen. Ook in de brief staat niet wat mensen moeten doen als ze het niet eens zijn met de beslissing.”

“Bovendien, kan je de Belgische nationaliteit op basis van Artikel 10 pas intrekken als bewezen is dat er een andere nationaliteit is. En het is aan de ambtenaar om te bewijzen dat er een andere nationaliteit is. Daar zien we in dit dossier heel veel problemen. Als we de ambtenaar naar de motivering vragen – want die geven ze dus niet spontaan – die bewijst dat hun cliënten inderdaad de Palestijnse nationaliteit hebben, dan krijgen wij vaak als antwoord terug: ‘Waarom zouden ze het niet hebben? De ouders zijn Palestijns, dus zullen de kindjes dat ook wel zijn.’ Maar nee, een veronderstelling is geen bewijs. Als de ambtenaar niet kan bewijzen dat het kind inderdaad de Palestijnse nationaliteit heeft, dan kan die Belgische nationaliteit niet ingetrokken worden.”

“Ten slotte is de timing natuurlijk bijzonder ongelukkig. Staatssecretaris voor Asiel & Migratie Nicole De Moor (CD&V) zegt daarop dat we het los moeten zien van wat er op dit moment gebeurt, want die instructies heeft ze in augustus al gegeven. Dit kan best zo zijn, maar als je later ziet wat er gebeurt in Palestina, dan kan je die instructie ook altijd weer intrekken. Ook kan De Moor altijd weer een nieuwe instructie sturen naar de gemeente.”

“Want wat gaat er uiteindelijk met deze gezinnen gebeuren? Als een kind plots de Palestijnse nationaliteit krijgt, dan vervalt het recht op verblijf in België voor de ouders en moeten ze een asielprocedure aanvragen. Terwijl we al een gigantische overbelasting van asielinstanties zien en een gebrek aan opvang. Wat een idee?! En wat een idee om dat nu te doen?”

“Belangrijk om te vermelden ook is dat België het kinderrechtenverdrag heeft ondertekend en daarin staat dat een overheid altijd moet handelen in het belang van het kind. Er mag nooit een beslissing genomen worden die in het nadeel van het kind is. Op dit moment bij kindjes uit Palestina, de Belgische nationaliteit – die ze gekregen hebben – terug afpakken, is heel duidelijk niet in het belang van het kind.”

“Daarbij is de Belgische nationaliteitswetgeving zeer terughoudend over de mogelijkheid om de Belgische nationaliteit af te nemen van iemand. Dat wordt alleen gedaan bij mensen die hele zware misdrijven hebben gepleegd zoals terrorisme. Hier doet men dat dan al stoemelings, zonder procedure, zonder iets, gewoon van het ene vinkje naar het andere in het register.”

“Overigens, wijst het feit dat er voor die aanpassing geen procedure voorzien is, er volgens mij op dat men ervan uitging dat de nationaliteit van een kind niet meer ingetrokken zou worden. Als het de bedoeling was geweest dat je zomaar van nationaliteit kon veranderen, dan had men ook daar een procedure voor voorzien, aangezien voor andere situaties er wel procedures bestaan.”

“Totale paniek”

Zoals al genoemd is Kati Verstrepen naast voorzitter van Liga voor Mensenrechten ook advocate, en zij helpt enkele gezinnen bij wie de nationaliteit van het kind is aangepast, bij het aanvechten van deze beslissing. “Deze gezinnen zijn in totale paniek uiteraard. Zij hebben hier een leven, werk en een woning. Ze zijn ouders van een Belgisch kind. Zij hebben een verblijfsvergunning en die dreigen ze kwijt te raken en dan alles te verliezen. Dan hebben ze geen recht meer om te werken en verliezen ze hun inkomen. Ook verliezen ze hun recht op een uitkering. En vooral de onzekerheid over wat ze nu kunnen doen om dit aan te vechten, is voor hen ontzettend moeilijk.”

“Momenteel zitten we in de fase dat de instructies per brief aan gemeentes gegeven zijn en dat sommige ambtenaren van burgerlijke stand die Belgische nationaliteit hebben aangepast naar een Palestijnse nationaliteit. Deze gemeentes nodigen deze mensen uit om langs te komen.”

“Bij mijn weten zijn er nog geen mensen die hun verblijfsvergunning al hebben moeten afgeven en in de asielprocedure gestapt zijn. Maar als men dit volhoudt, dan gaat dat wel snel gebeuren. Dat is een kwestie van dagen of weken. Want als de Belgische nationaliteit van het kind is afgepakt, dan is er geen recht meer op verblijf. En dan kan het gebeuren dat het gezin op straat belandt, omdat er in afwachting van hun asielaanvraag niet voldoende opvang is. Alleen als De Moor deze instructie aan DVZ alsnog aanpast, hoeft dit niet te gebeuren.”

‘Mevrouw De Moor, trek die instructie terug in’

“Wat we mensen kunnen aanraden als dit je overkomt: contacteer een advocaat. Je hebt echt een advocaat nodig om dit te bestrijden. En aan mevrouw De Moor: Alsjeblieft, trek die instructie terug in. Hou je aan je eigen bevoegdheid en doe dit niet.”

Steun voor een nieuwe website

We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.

Steun hier