Nadat de beelden van de politie-interventie in Charleroi waren verspreid, werd burgerbeweging Hart boven Hard overspoeld met vragen om een stem van verzet te laten horen. Mensen zochten ook naar een manier om hun deelneming te betuigen aan de weduwe van Jozef Chovanec. Hart boven Hard volgde de zaak met ingehouden adem en gaandeweg kwam er meer duidelijkheid over de laksheid van het parket. Daarop entten zich leugens, onvolledige politieverslagen, het afschuiven van verantwoordelijkheid. “Een rechtsstaat onwaardig”, aldus de burgerbeweging.

“‘Ik denk dat ik nooit de waarheid zal kennen’. Die pijnlijke uitspraak van Henriette Chovancová, de weduwe van Jozef Chovanec in Terzake kroop onder mijn huid”, zegt Marijke Persoone van Hart boven Hard. Dat kunnen we niet laten gebeuren. Toen beslisten we om een megafoon te zijn voor haar roep om gerechtigheid. ‘Zo zal iemand anders misschien gespaard blijven’, zegt mevrouw Chovancová in Terzake. Sterk, dat je midden in je eigen verdriet en ontreddering, bezorgd bent voor anderen.

Met de open brief aan mevrouw Chovancová wil Hart boven Hard iedereen de kans geven om haar te laten weten dat we delen in haar verdriet en dat we schouder aan schouder met haar willen opkomen voor menselijke waardigheid en gerechtigheid.

35 bekende personen uit het brede middenveld, de academische en de culturele wereld namen het voortouw als eerste ondertekenaars van de brief. Al snel volgden velen in hun voetsporen. Op nog geen 24 uur tijd stonden al ruim 1.500 handtekeningen en een 60-tal bemoedigende reacties van verontwaardigde burgers onder de brief. Ook op sociale media wordt de brief volop gedeeld.

Beste mevrouw Chovancová,

Wij, inwoners van België, richten ons tot u met een gevoel van diep medeleven, maar ook van verontwaardiging over het politieoptreden tegen uw man, Jozef Chovanec. Wij delen in het verdriet over zijn dood. We hebben diep respect voor de verscheurende keuze die u maakte om de beelden van het politiegeweld in de cel op de luchthaven van Charleroi openbaar te maken. Zonder die keuze was alles ongeweten gebleven. Nu we de beelden gezien hebben, willen we u niet alleen laten. Misschien kan dit schrijven, dat we aan onze medeburgers ter ondertekening voorleggen, daarbij een steun zijn.

Een mens in psychische nood heeft recht op snelle, adequate medische hulp. De beelden van wat gebeurd is, vervullen ons dan ook met afschuw. Het disproportionele geweld en de denigrerende uitspraken en de Hitlergroet daarbij, zijn stuitend. In een rechtsstaat moet ieder erop kunnen vertrouwen dat de politie haar monopolie op geweld uiterst gewetensvol hanteert. Wat uw man overkwam, toont een totaal ander beeld.

Bij zo’n laakbaar gedrag was een snel en diepgaand onderzoek geboden. Voor u en uw nabestaanden. Maar verder ook voor de politiemensen die, net als wij, walgen van zo’n geweld. Interne controle moet er garant voor staan dat incidenten niet worden geminimaliseerd of toegedekt. Het is aan het parket zaken zoals de dood van uw man ernstig en grondig te onderzoeken, en binnen een aanvaardbare termijn. Dat u tweeënhalf jaar helemaal in het ongewisse bent gelaten, is onmenselijk. Het doet vermoeden dat maar weinig onderzoeksdaden zijn verricht.

Het parket komt nu alleen met de mededeling dat het onderzoek nog loopt en dat er geen enkel bewijs is dat het politiegeweld de dood van uw man heeft veroorzaakt. Dat is niet alleen hoogst ongewoon, het is choquerend, een rechtsstaat onwaardig. Hoeveel is een mensenleven voor overheidsinstanties waard, vragen wij ons af, in het besef hoe vreselijk het is dat we ons die vraag moeten stellen. De ondraaglijke lichtheid waarmee de hoogste verantwoordelijken van politie, gerecht en politiek hun verantwoordelijkheid van zich afschuiven, is vreemd. ‘Wie beschermt wie?’, vroeg u zich terecht af in het interview in het tv-programma Terzake.

We vragen met aandrang dat het Belgische en Europese parlement zich als bewaker van de democratische rechten hierover buigen. De verantwoordelijkheden en de verantwoordelijken moeten genoemd worden. Te meer omdat nog anderen in ons land het slachtoffer zijn geweest van dramatische politie-interventies. Er is transparantie en democratische controle nodig op de werking van politie en justitie. Om het recht van elkeen op respect, veiligheid en gerechtigheid te garanderen.

We zullen niet nalaten het beleid erop aan te spreken de verschillende stappen in ons veiligheidssysteem onder het licht te houden en preventieve maatregelen te nemen. Menselijke waardigheid verdraagt geen uitstel. Wij willen een samenleving waar ‘hart’ boven ‘hard’ gaat.

Wij vragen het opdat geen mens nog ooit het vreselijke onrecht zou meemaken dat uw man is overkomen. Wij wensen u veel sterkte en verbondenheid.

Eerste ondertekenaars:

• Marijke Persoone, lid nationaal kernteam, Hart boven Hard
• Wouter Hillaert, cultuurjournalist
• David Van Reybrouck
• Stella Nyanchama, educatiemedewerker en campagnecoach bij Hand in Hand Tegen Racisme vzw, voorzitter (chairperson) bij het European Network for People of African Descent (ENPAD)
• Jan Buelens, professor arbeidsrecht aan de UA en ULB, advocaat bij Progress Lawyers Network
• Karim Zahidi, voorzitter Masereelfonds
• Lieve Blancquaert
• Magda De Meyer, voorzitter Vrouwenraad
• Bart Demyttenaere, auteur
• Karin Schuitema
• Marijke Pinoy, actrice, theatermaker en docent
• Alexis Deswaef, advocaat en vice-president van het FIDH (International Federation for Human Rights)
• Charles Ducal, schrijver
• Daniël Alliët, priester bij House of Compassion, Begijnhof Brussel
• Erik Vlaminck, auteur
• Fikry El Azzouzi
• Gaea Schoeters, auteur
• Hugo Franssen, lid nationaal kernteam, Hart boven Hard
• Ilse Hackethal
• Jessa Wildemeersch, actrice en theatermaker bij Les yeux bleus
• Keltoum Belorf, journalist bij DeWereldMorgen.be
• Lieven De Cauter, filosoof aan de KU Leuven en het RITCS
• Lucas Catherine, auteur
• Marc Rigaux, emeritus professor arbeidsrecht
• Robrecht Vanderbeeken, algemeen secretaris ABVV-ACOD Cultuur
• Sabine Cocquyt, auteur
• Saddie Choua, kunstenaar
• Sarah Scheepers, coördinator ella vzw | Kenniscentrum gender en etniciteit
• Sofie Peeters, documentairemaakster
• Thomas Blommaert, uitgever bij EPO
• Thomas Decreus, auteur en journalist
• Tjhoi Ng Sauw, journalist
• Tuur Florizoone, muzikant en componist

Wil je deze open brief ook ondertekenen? Dat kan hier.