Voor deze analyse beperkte ik mij tot de berichtgeving op de homepage en de rubriek Binnenland. Na een week aandachtig lezen, is mijn eerste conclusie van deze mediawatch kort en krachtig: deredactie.be wordt gekenmerkt door een vrij sekseneutrale berichtgeving. Geen schokkende vooroordelen of stereotypes, maar eerder een genderneutraal discours. Wel zijn vrouwen een stuk onzichtbaarder in de berichtgeving dan mannen.

In de meeste artikelen wordt in de eerste alinea’s bijna nooit verwezen naar het geslacht van een persoon: er worden neutrale termen gehanteerd zoals patiënt(en), politieagent(en), persoon of personen en automobilist(en) om maar enkele voorbeelden te noemen. Waar nodig en relevant wordt de sekse of de voornaam, achternaam en eventuele annotatie van de betreffende persoon genoemd en dit wordt voor vrouwen en mannen op eenzelfde manier gedaan.

Er zijn slechts enkele uitzonderingen wat betreft deze neutrale lijn. Op woensdag 13 februari staat er halverwege op de homepage een artikel met de titel ‘Sarah Palin bezorgt Washington Post fikse kater’. Dit artikel gaat over een foutief bericht van de Washington Post waarin wordt gemeld dat Sarah Palin als gastvrouw en commentator bij Al Jazeera America aan de slag zal gaan.

In de inleiding wordt meteen vermeld dat de ‘blunder’ werd begaan door een “medewerkster van de Washington Post”. Zij zou het bericht dat op de satirische website The Daily Currant werd geplaatst voor waar hebben aangenomen.

De relevantie om direct de sekse en een zin later ook de volledige naam van de medewerk(st)er te benoemen ontbreekt en woorden en zinsnedes als “blunder”, “zonder te verpinken” en “als Suzi Parker iets meer tijd had doorgebracht op de website [The Daily Currant], dan had ze kunnen vaststellen dat er iets niet pluis was” insinueren de domheid die in elke zin direct gekoppeld wordt aan het geslacht van de ‘dader’.

Ook het artikel ‘Droeg Adele misschien haar gordijnen’ van maandag 11 februari over de kledingkeuze van Adele tijdens de uitreiking van de Grammy Awards verdient geen schoonheidsprijs. Het bericht mag dan wel een doorgeplaatst bericht zijn van AP, de keuze om het te plaatsen getuigt niet van vrouwvriendelijkheid. En de toegevoegde twitterberichten onder het artikel als “Adele droeg dezelfde jurk als die waarin mijn grootmoeder koekjes bakte” onderstrepen dit alleen maar.

Toch zijn deze twee berichten een uitzondering. Ook (in)directe verwijzingen naar traditionele rolverdelingen zijn beperkt. Als er al verwezen wordt naar seksespecifieke rollen, is dat een logisch gevolg van de aard van het artikel. Zo beschrijft Eva Van Dyck in ’40 dagen zonder: kunnen we het of niet?’ op woensdag 13 februari over haar initiatief om voor haar man en kinderen veertig dagen vegetarisch te koken.

De rol van de vrouw die dagelijks voor het warme eten zorgt is rolbevestigend, maar in feite onvermijdelijk aangezien het hier wel degelijk om haar initiatief ging en een nog steeds veel voorkomende en niet noodzakelijk problematische realiteit reflecteert.

Zo sprak Kristien Hemmerechts op 27 februari tijdens een panelgesprek over mannen en het feminisme in het Atlas in Antwerpen over een veel ingrijpendere, meer onderhuidse en moeilijk benoembare vorm van seksisme. Hemmerechts maakte duidelijk dat vrouwen minder snel serieus genomen worden dan mannen.

Dat het voor vrouwen vaak langer duurt voordat er naar ze geluisterd wordt en dat vrouwen in de eerste plaats vaak beoordeeld worden op wat ze dragen en hoe zij (en dan met name hun lichaam) eruit zien. Deze moeilijk benoembare en veelal onzichtbare vorm van seksisme is lastig te identificeren in journalistieke teksten.

Wat halverwege de mediawatch wel zichtbaar werd, was de onzichtbaarheid van vrouwen in de berichtgeving. Ik moest wel heel erg ver naar beneden scrollen om een vrouw in welke context dan ook tegen te komen. Elke dag staan er tussen de 35 en 40 artikelen op de homepage, waarin er slechts in 5 tot 10 gevallen een vrouw voorkomt.

Nu heeft dat natuurlijk ook te maken met het sekseneutrale karakter van de berichtgeving. Maar van hetzelfde aantal berichten wordt gemiddeld 20 tot 25 keer gesproken over mannen of is er een man te zien in het begeleidende beeldmateriaal. Bovendien staan artikelen waarin een man voorkomt eerder bovenaan de homepage dan artikelen waarin een vrouw voorkomt.

Artikelen waarin Minister van Justitie Turtelboom of Minister van Binnenlandse Zaken Milquet weerwoord of uitleg geven, zijn daarop een uitzondering. Opvallend is hierbij dat de experts die in bepaalde artikelen aangehaald worden veelal mannen zijn.

In bijvoorbeeld ‘Ontstekingsremmers verhogen risico op hartinfarct’ van zaterdag 16 februari geeft professor dr. Peter Sinnaeve meer informatie over het risico van (langdurig) gebruik van ontstekingsremmers. Nu roept het gebruik van vooral mannelijke experts de volgende vragen op:

·       Zijn er in België ook vrouwelijke experts voor hetzelfde onderwerp? Zo ja, waarom kunnen zij dan niet aan bod komen?

·       Zijn er naar verhouding (veel) meer mannelijke deskundigen dan vrouwelijke? Zo ja, hoe komt dat? Zo nee, hoe kunnen vrouwelijke deskundigen beter aan bod komen?

·       Hoe liggen die verhoudingen op de diverse vakgebieden (bijvoorbeeld harde vs. zachte wetenschappen) ?

De onzichtbaarheid van vrouwen in de berichtgeving is zeker niet kenmerkend voor deredactie.be alleen, ook bij kranten als De Morgen en De Standaard is er sprake van een vrouwentekort en moet je regelmatig een aantal pagina’s omslaan voordat je een vrouw tegenkomt. Maar dit ligt naar mijn mening niet zozeer aan de berichtgeving. Dit is veel eerder een weerspiegeling van de huidige verhoudingen en de positie van de vrouw in de samenleving.

Hoe breng je hier verandering in? Volgens Sheryl Sandberg, COO bij Facebook en auteur van ‘Lean in. Vrouwen, werk en de weg naar succes’, wordt de wereld nog altijd door mannen geregeerd en hebben vrouwen dat vooral aan zichzelf te danken. Nu is deze stelling van Sandberg wellicht iets te gechargeerd, maar het gegeven dat de topbanen (en bijgevolg de voorpagina en homepage van onze kranten en nieuwssites) nog steeds gedomineerd worden door mannen is een bekend feit.

Sandberg heeft alvast een aantal praktische tips voor vrouwen: meer risico’s nemen, nieuwe uitdagingen aangaan en een topbaan zoeken waar ze voldoening in vinden en blijven vinden. De begeleidende foto bij het artikel ‘KU Leuven wil nieuw vak: algemene kennis’ op dinsdag 12 februari op deredactie.be belooft in ieder geval al veel goeds voor de toekomst: in het vooraanzicht van een volle collegezaal is het merendeel van de studenten vrouw.