Polen heeft een van de meest restrictieve abortuswetten van Europa. Mensen die helpen bij een abortus kunnen tot drie jaar gevangenisstraf krijgen. Hierdoor zoeken elk jaar duizenden mensen toegang tot abortuszorg in andere Europese landen, waaronder België.
“In recente jaren werd in Polen miljoenen mensen het recht ontnomen om over hun leven en lichaam te beslissen. Op 15 oktober kiest het land een nieuw parlement. Vandaag willen we de Internationale dag voor Veilige Abortus dan ook aangrijpen om zowel de politici als de kiezers eraan te herinneren dat abortuszorg essentiële gezondheidszorg is. Toegang tot veilige en legale abortus is een mensenrecht”, aldus Wies De Graeve, directeur van Amnesty International Vlaanderen.
Om de criminalisering van abortus-zorgverleners aan te kaarten, heeft Amnesty International Vlaanderen voor de Poolse ambassade in Brussel vandaag dan ook een solidariteitsactie opgezet. Zorgverleners van verschillende abortusdiensten in België hebben deelgenomen aan de actie. Onder de slogan ‘It’s not happening here, but it’s happening now’ wordt het zorgpersoneel eerst in de boeien geslagen. Vervolgens worden ze een voor een opgesteld en gefotografeerd voor een mugshot, met een klein bordje waarop de naam en functie van de betrokken persoon staat vermeld.
Abortus bijna volledig verboden
Sinds de conservatieve PiS-partij in 2015 aan de macht kwam, heeft de Poolse regering herhaaldelijk stappen ondernomen om seksuele en reproductieve gezondheidszorg en rechten aan banden te leggen. Abortus is volgens de huidige wetgeving bijna volledig verboden in Polen. Hierdoor worden zwangere mensen geconfronteerd met extra hindernissen bij de toegang tot legale abortussen. Activisten die opkomen voor het recht op abortus krijgen te maken met een steeds vijandigere en gevaarlijkere omgeving, door bedreigingen, geweld en vervolging.
Abortus is in Polen enkel toegestaan als het leven of de gezondheid van een zwangere persoon gevaar loopt, of als een zwangerschap het gevolg is van verkrachting of incest. Maar zelfs voor mensen die wettelijk in aanmerking komen voor abortuszorg, is het in de praktijk bijna onmogelijk om die te krijgen. Vooral mensen met lage inkomens of op het platteland worden geconfronteerd met verschillende obstakels.
Mensen die helpen bij een abortus buiten het strikt wettelijk toegestane kader riskeren tot drie jaar gevangenisstraf. Bovendien melden activisten en vrouwenrechtenorganisaties dat medische professionals bang zijn voor repercussies, zelfs in situaties waarin abortus legaal blijft. Hierdoor nemen de gezondheidsrisico’s voor mensen die abortuszorg nodig hebben alleen maar toe.
Elk jaar verlaten duizenden zwangere mensen Polen om toegang te krijgen tot abortuszorg in andere Europese landen, waaronder België, Nederland, Duitsland en Tsjechië. Anderen bestellen abortuspillen in het buitenland, omdat het bezit of het innemen van abortusmedicijnen op zich niet strafbaar is.
Op 15 oktober beslist de Poolse bevolking over een nieuw parlement. Veel mensen wijzen de politieke partijen en politici erop dat ze een visie van Polen moeten omarmen, waarin gesprekken over lichamelijke autonomie en reproductieve keuzes worden gerespecteerd. Niemand mag worden gecriminaliseerd voor hulp bij een abortus. Toegang tot veilige en legale abortus is een mensenrecht.
