De bouw en uitbreiding van Israëlische nederzettingen zijn oorlogsmisdaden onder internationaal recht, en maken elke vorm van duurzame ontwikkeling in bezet Palestijns gebied onmogelijk. De nederzettingen liggen aan de basis van talloze mensenrechtenschendingen, en vormen de basis van het Israëlische apartheidsregime in bezet Palestijns gebied.

Belgische banken in het visier

Dat weerhoudt talloze Europese banken en pensioenfondsen er niet van om honderden miljarden euro’s te investeren in bedrijven actief in diezelfde nederzettingenindustrie. In een nieuw onderzoeksrapport brengt de internationale “Don’t Buy into Occupation”-coalitie (DBIO), waar ook 11.11.11 en FairFin deel van uitmaken, in kaart hoe deze financiële relaties goed zijn voor een totaalsom van 286,9 miljard dollar.

Ook banken actief in België komen daarbij in het vizier. BNP Paribas voert de lijst aan van grootste Europese financierders van dergelijke bedrijven, met financiële relaties ter waarde van 28,102 miljard dollar. De Frans-Belgische bank investeert onder meer 5,96 miljard euro in bedrijven die apparatuur en onderdelen leveren om Palestijnse burgers te bespioneren, 2.945 miljard dollar in bedrijven die een cruciale rol spelen in de bouw van nederzettingen, 2.268 miljard euro in bedrijven die machines leveren voor de sloop van Palestijnse huizen, en 174 miljard euro in wapenleveranciers van het Israëlische leger.

Maar ook staatsbank Belfius financiert, grotendeels via haar vermogensbeheerder Candriam, voor 227 miljoen dollar bedrijven actief in de sloop van Palestijnse huizen, bouw van nederzettingen, levering van surveillance-apparatuur en onderdelen, en illegale ontginning van Palestijnse natuurlijke rijkdommen. KBC is eveneens een belangrijke financierder van dergelijke bedrijven, met financiële relaties ter waarde van 1,372 miljard dollar. Ook ING (7,068 miljard dollar), AXA (967 miljoen dollar), Delen Private Bank (540 miljoen dollar) en Bank Degroof Petercam (421 miljoen dollar) komen nadrukkelijk in beeld.

“Verschillende Belgische banken behoren tot de slechtste leerlingen van de Europese klas. Ze investeren miljarden dollars in bedrijven die betrokken zijn bij de bouw van illegale nederzettingen, sloop van Palestijnse huizen, bespioneren van Palestijnse burgers en wapenleveringen aan het Israëlische leger. We roepen individuele burgers dan ook op hun eigen bank duidelijk te maken dat ze dit niet langer pikken”, zegt Jozef Vandermeulen van FairFin.

Verpletterende verantwoordelijkheid

Internationale financiële instellingen die financieringen hebben lopen in bedrijven betrokken bij mensenrechtenschendingen hebben volgens de Verenigde Naties een verantwoordelijkheid en zelfs “ongeëvenaarde mogelijkheid” om die bedrijven tot een koerswijziging te dwingen. Als het bedrijf in kwestie vervolgens weigert haar activiteiten aan te passen of stop te zetten, dienen financiële instellingen te desinvesteren.

11.11.11 en FairFin roepen de genoemde banken op om hun verantwoordelijkheid op te nemen en om, in navolging van grote Noorse en Nederlandse pensioenfondsen, bedrijven in hun portfolio te doen terugtrekken uit de Israëlische nederzettingenindustrie. Als dat binnen een redelijke termijn geen concreet resultaat oplevert, moeten ze zelf desinvesteren uit dit soort bedrijven.

Ook de Belgische overheid moet haar invloed aanwenden opdat deze banken hun relaties met bedrijven actief in de nederzettingenindustrie herbekijken. De Belgische staat is niet alleen eigenaar en grootste aandeelhouder van respectievelijk Belfius en BNP Paribas, minister van Economie Dermagne kondigde in zijn beleidsnota voor 2023 ook aan dat hij sancties wil opleggen aan Belgische instellingen die “economische en/of commerciële en/of financiële betrekkingen onderhouden” met bedrijven actief in de Israëlische nederzettingenindustrie.

In hun aanbevelingen richten de middenveldorganisaties zich dan ook tot minister van Financiën Van Peteghem en minister van Economie Dermage met een duidelijke oproep.

“De Belgische staat is eigenaar van Belfius en de grootste aandeelhouder van BNP Paribas. Ze beschikt dus over heel wat hefbomen om deze banken tot de orde te roepen. We roepen de federale regering dan ook op om de komende weken en maanden concrete actie te ondernemen”, besluit directeur van 11.11.11 Els Hertogen.