De vakbond SINALTRAINAL (voedingssector) klaagt de moordaanslagen aan van door Coca Cola betaalde doodseskaders. Screenshot YouTube Escuela Nacional Sindical
Analyse - Frédéric Thomas, Centre Tricontinental CETRI,

Colombia nog steeds gevaarlijkste land ter wereld voor vakbondsmilitanten en inheemse leiders

Terwijl alle ogen zijn gericht op schendingen van de mensenrechten (echte en beweerde) in Venezuela blijft de Westerse wereld goedkeurend toekijken op buurland Colombia. Daar woedt reeds meer dan 50 jaar een gruwelijke de facto burgeroorlog. Volgens het Internationaal Vakverbond (ITUC1) - waar ABVV, ACV en ACLVB lid van zijn - is Colombia het gevaarlijkste land ter wereld voor vakbondsmilitanten.

woensdag 13 oktober 2021 19:45
Spread the love

 

Hoewel ruim vijf jaar geleden een vredesakkoord getekend werd tussen de regering en de guerrillaorganisatie FARC, is de interne burgeroorlog in Colombia enkel van naam veranderd en het mikpunt hetzelfde gebleven: vakbondsmilitanten, inheemse en Afro-Colombiaanse activisten, milieuactivisten.

Sinds de ondertekening van het vredesakkoord van 26 september 2016 werden in Colombia gemiddeld iedere maand meer dan twintig maatschappelijk geëngageerde leiders vermoord. In minder dan vijf jaar werden in totaal 1.229 Colombiaanse activisten vermoord.

De volledige desinteresse van de media voor de volksopstanden in Colombia staat in schril contrast met hun focus op buurland Venezuela. Screenshot YouTube Escuela Nacional Sindical

Alleen al in de loop van de eerste acht maanden van 2021 waren er eenenzestig slachtpartijen. Slachtoffers vallen in de drugshandel en in een conglomeraat van gewapende groepen – ondermeer dissidenten van de FARC2 die de wapens niet wilden neerleggen – tegen de achtergrond van een precaire en zeer wisselvallige aanwezigheid van de overheid in hele regio’s.

Dit is in ieder geval de lezing die de Colombiaanse regering probeert door te drukken, zowel in het binnen- als buitenland. Rapporten van ngo’s en van sociale en vakbondsorganisaties komen tot heel andere vaststellingen.

Screenshot YouTube Escuela Nacional Sindical

Het probleem is niet zozeer gebrek aan of onmacht van de overheidscontrole, maar eerder de aard van die aanwezigheid en van de overheidsacties. Verre van de lacune aan overheidscontrole op te vangen tonen paramilitaire groeperingen – nog steeds de voornaamste verantwoordelijken voor de ergste schendingen van mensenrechten – in werkelijkheid de privatisering van het geweld aan en de historische en geïnstitutionaliseerde alliantie van een groot deel van de privésector met de openbare macht, onder het mom van een oorlog tegen ‘subversieve ondermijning van het gezag.’

Oorlogslogica

Colombia wordt reeds talloze jaren door het Internationaal Vakverbond (ITUC3) gerangschikt onder de “tien slechtste landen” ter wereld voor werknemers en werkneemsters. Colombia is tevens het meest dodelijke land voor vakbondsmilitanten: tussen april 2020 en maart 2021 zijn niet minder dan tweeëntwintig onder hen vermoord.

Volgens de analyse van de Escuela Nacional Sindical (nationale vakbondsschool) in Colombia is het anti-vakbondsgeweld een “historische, systematische en selectieve praktijk”. De terreurlogica van de jaren 1985-1994 heeft sinds 2015 plaats gemaakt voor een ‘meer georganiseerde aanpak’ van de aanslagen.

Foto: Screenshot YouTube Escuela Nacional Sindical

Colombia is daarenboven voor het tweede opeenvolgende jaar het land waar de meeste milieuactivisten en natuurbeschermers werden gedood. Zo werden volgens een zeer recent rapport van de ngo Global Witness meer dan een kwart van de 227 moordaanslagen (op milieuactivisten) in – vijfenzestig – in Colombia gepleegd.

Sinds de ondertekening van het vredesakkoord met de FARC in 2016 werden volgens de Colombiaanse organisatie Indepaz niet minder dan 611 natuurbeschermers vermoord, waarvan meer dan de helft inheemse leiders zijn.

Kortom, de geweldplegingen tegen vakbondsmilitanten en milieuactivisten ontspruiten uit een en hetzelfde ontwikkelingsmodel, gericht op export van natuurlijke grondstoffen, op aantrekken van investeringen om de winsten van de privésector op al de rest voorrant te geven.

De asymmetrische krachtsverhouding tussen bedrijven en sociale organisaties die daaruit voortvloeit, is tegelijk het resultaat en de verantwoording van dit model. De medeplichtigheid van de overheid, de straffeloosheid van de bedrijven en het geweld zijn derhalve gebaseerd op een vicieuze cirkel die deze asymmetrie garandeert en in stand houdt.

De leugens van het bewind

Bij haar bezoek begin september 2021 aan België en haar ontmoeting met Belgische, Europese en NAVO-autoriteiten, veegde vice-presidente en minister van Financiën Marta Lucía Ramírez alle bezorgdheden over de situatie in Colombia van tafel.

De onderdrukking van de nationale staking en de volksopstand van het afgelopen voorjaar, waarbij minstens achtentwintig dodelijke slachtoffers vielen en 300 anderen vermist blijven? Niets meer dan een door vandalen geïnfiltreerde groepering, die van op afstand door de sociale media werd aangestuurd, waardoor de overheid wel verplicht was de orde te herstellen.

Fracking is de crack (drug) van politici en multinationals. Screenshot YouTube Escuela Nacional Sindical

De schendingen van de mensenrechten? Er is volstrekt niets systematisch aan de hand. Meteen leidde zij ook de aandacht af door de internationale gemeenschap uit te nodigen om meer druk uit te oefenen op ‘dictatoriale overheden’ in Venezuela, Nicaragua en Cuba.

Aangaande de ontgoochelende nasleep van het vredesproces legde Ramírez de volgende belangrijke verklaring af: “De verbintenis van de regering van president Duque tot uitvoering van het vredesakkoord in Colombia is onherroepelijk. Toch willen we geen vrede tot gelijk welke prijs. We willen vrede in een wettelijk klimaat”.

Dit is een zeer relatief wettelijk klimaat gezien onder andere de gebrekkige toegang van de burgers tot het gerecht, het schandaal van de ‘vals-positieven’ – tussen 2002 en 2008 werden 6.402 onschuldige Colombianen vermoord door het leger, de politie en paramilitaire groeperingen die men poogde te laten doorgaan voor bij gevechten gedode guerrillastrijders – komt nog de algemene straffeloosheid (van diezelfde organisaties).

Schendingen van de mensenrechten blijven onbestraft

De zeldzame gevallen waarin multinationals worden aangeklaagd in het Colombiaans conflict voor van hun financiering van paramilitaire eenheden – Chiquita, Drummond e.a. – zijn misleidend: de privésector geniet van een quasi totale straffeloosheid.

Colombia is een extreem geval, maar is zoals Global Witness opmerkt niet uniek: ondernemingen gaan door met het schenden van individuele rechten om er munt uit te slaan en ontsnappen daarbij aan hun aansprakelijkheid.

Een van de vele slachtoffers van het anti-vakbondsgeweld in Colombia. Screenshot YouTube Escuela Nacional Sindical

Omwille van hun niet-bindende karakter zijn de in 2011 opgestelde leidende beginselen van de VN, over ondernemingen en mensenrechten4, geen remedie tegen dit probleem. Daarom wordt dit juridisch arsenaal herzien door diverse internationale en nationale instanties waaronder de Belgische.

Inzet is de verplichting voor ondernemingen tot controle en respect van de mensenrechten en van het leefmilieu tijdens heel hun waardeketen. Deze revisie moet er tevens toe leiden dat het zich onttrekken aan de eigen verantwoordelijkheid geen verlenging van belastingontwijking inhoudt.

Prijs van de vrede

De vrede in Colombia – en elders – heeft een prijs, de prijs van wetswijzigingen, van verandering van cultuur en van gewoontes, die breekt met de dubbele mythe van de onzichtbare hand van de markt en van de zelfregulering van de privésector, die de band tussen ondernemingen en de staat verandert, teneinde te komen tot een preventie- en beschermingsbeleid, dat eerherstel en gerechtigheid garandeert voor de miljoenen Colombiaanse slachtoffers van het geweld.

 

Les lendemains désenchantées du processus de paix en Colombie verscheen op 1 oktober 2020. Frédéric Thomas is doctor in de politieke wetenschappen en studiemedewerker van het Centre Tricontinental, een Franstalige denktank over globalisering, ontwikkelingssamenwerking en Zuid-Zuid-integratie.

Documentaire ‘El sindicalismo cuenta’ van de Escuela Nacional Sindical (Spaans gesproken, 20:55):

Notes:

1   De International Trade Union Confederation ITUC is de grootste vakbondsfederatie ter wereld. De ITUC verenigt 207 miljoen vakbndsleden in 331 aangesloten vakbondenn in 163 landen. In België zijn ACV, ABVV en ACLVB lid.

2   De Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia (FARC) waren een gewapende verzetsorganisatie van 1964 tot 2017.

3   De International Trade Union Confederation ITUC is de grootste vakbondsfederatie ter wereld. De ITUC verenigt 207 miljoen vakbndsleden in 331 aangesloten vakbondenn in 163 landen. In België zijn ACV, ABVV en ACLVB lid.

4   De UN Guiding Principles on Business and Human Rights omvat 31 principes waar bedrijven zich horen aan te houden tijdens hun economische activiteiten.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!