“Wij hebben ondertussen al een stuk of tien uitgebreide draaiboeken van de overheid met maatregelen gekregen”, zegt Ann*. Ann geeft les aan het zesde leerjaar van een lagere school. “De veiligheidsinstructies van de overheid veranderden steeds, of de focus wordt plots op andere zaken gelegd. Uiteindelijk gaf ik de moed op, en besloot ik naar de instructies van de directie te luisteren.”

De leraren mogen de schoolpoort enkel binnen met een mondmasker en een gezichtsscherm. In de les mogen de kinderen enkel naar voor kijken. Als een medeleerling aan het woord is, mogen ze daar dus niet naar kijken. Dat zorgt voor een fysieke maar ook een psychologische afstand.

‘Kip zonder kop’

Ann geeft twee halve dagen les aan tien van haar leerlingen. “We hebben twee klassen zesdejaars van elk vijftien leerlingen. Deze groep verdelen we nu in drie omdat de lokalen volgens de veiligheidsmaatregelen te klein zijn voor meer leerlingen. De leerkracht van de andere zesdejaarsklas geeft les aan tien leerlingen. En de zorgjuf van de school geeft les aan een van deze groepen. Omdat onze school een kleine infrastructuur heeft, kan ik maar twee halve dagen lesgeven. We zullen dus dubbel werk moeten leveren, want de online lessen gaan voor de overige dagen ook gewoon door.”

De kinderen zullen vier uur aanwezig zijn op school, maar er zal maar drie uur les worden gegeven. “Een half uur voor en na de les wordt vrijgehouden voor het wassen van de handen”, zegt Ann. De leerkrachten van het derde, vierde en vijfde leerjaar zullen ondersteunend werken. “Zij begeleiden de kinderen die bijvoorbeeld naar de wc moeten. Door het bijkomstig werk, hebben zij hun online lessen allemaal goed moeten plannen.”

In de scholen zijn er pijlen geplaatst om de looprichting aan te duiden. De banken in de klas zijn op een speciale manier geplaatst om genoeg afstand te voorzien. En de kasten zijn afgesloten met plastic folie. “Door alle maatregelen lopen de leerkrachten als kip zonder kop rond. Iedereen is gestresseerd”, zegt Ann.

Ook op de middelbare school Don Bosco Hoboken zijn er veel maatregelen getroffen. “Niet enkel leerkrachten en ander personeel moeten mondmaskers gebruiken. Leerlingen moeten ook allemaal een mondmasker opzetten. Indien ze er geen mee hebben van thuis, kunnen ze er eentje aankopen voor een euro”, zegt Stefan Quintens, leraar mechanica.

De leerlingen kregen tijdens de lockdown wekelijks nieuwe leerstof en een taak. Quintens: “Alles wat ze hebben uitgevoerd tijdens de lockdown, krijgt een positieve beoordeling. Het is immers ook voor de leerlingen geen gemakkelijke periode geweest. Zo willen we hen stimuleren.” Theorie in mechanica zal dit schooljaar enkel nog online kunnen gegeven worden. “Er kunnen maar acht leerlingen in de klas volgens de maatregelen, wij hebben daar de ruimte niet voor. Op school zelf gaan we dus enkel praktijkvakken geven. Het is vooral belangrijk dat onze laatstejaars hun eindwerk kunnen afmaken.”

“Tijdens de lockdown waren heel wat leerlingen een hele periode onbereikbaar”, vertelt Quintens. “Tot twee weken geleden was er een redelijk grote groep waar we geen contact mee kregen. Maar in de laatste acht weken hebben we enorme inspanning geleverd om hen toch te bereiken. Zo zijn er titularissen op huisbezoek geweest. Ook wordt er nog steeds op regelmatige basis telefonisch contact gezocht. Ondertussen staan we weer in nauw contact met bijna alle leerlingen.”

Welzijn

De leerstof is voor Ann niet het belangrijkste. “Ik heb bij de collega’s aangedrongen dat de eerste dag moet besteed worden aan het welzijn van de kinderen. Wij hebben veel leerlingen uit kansarme gezinnen. Daar leven ze vaak met velen samen op een kleine oppervlakte. Ik wil eerst polsen hoe het met hen gaat. Stel dat een leerling de voorbije weken niet veel taken heeft ingeleverd, wil ik eerst weten hoe dat komt, voor hen op de vingers te tikken.”

De leerstof die nog gegeven wordt, wil Ann op een gematigd tempo laten verlopen. “Kwaliteit is belangrijker dan kwantiteit. Via de directie heb ik het gerucht gehoord dat er een soort strijd zou zijn tussen het Katholiek en stedelijk onderwijs. Ze willen in deze omstandigheden allemaal de beste leerlingen afleveren. Maar het welzijn is voor mij veel belangrijker.”

Ook Evi Crijns wil uitkijken naar het welzijn van haar leerlingen. Crijns geeft les in het tweede leerjaar in de Blokkendoos Aartselaar. “Door alle veiligheidsmaatregelen ontstaat er een afstand. De klas is ingericht met telkens twee meter twintig tussen de stoelen. Het voelt helemaal niet gezellig aan. Wij zullen ook de hele dag de leerlingen moeten corrigeren wanneer ze te dicht bij elkaar komen, als ze hun handen niet goed wassen, en zo verder. We moeten een beetje de boze juf spelen. De maatregelen zijn belangrijk om het besmettingsgevaar te verkleinen, maar ik vraag mij af hoe de leerlingen zich zullen voelen op school wanneer ze elkaar niet eens een knuffel mogen geven.”

Crijns twijfelt ook of het realistisch is dat alle maatregelen perfect kunnen worden nageleefd. “Het zijn zo veel verschillende regels waar de kinderen rekening mee moeten houden, en een ongelukje is al snel gebeurd. Leerlingen die samen in de klas zitten, vormen een bubbel. Het zal lukken om de verschillende bubbels uit elkaar te houden, want ook de speelplaats is verdeeld in stukken. Maar leerlingen in dezelfde bubbel de afstand tot elkaar laten bewaren, is erg moeilijk, zeker tijdens de speeltijd.”

Grenzen bewaken

De basisschool De Negensprong in Everberg focust de eerste lesdagen ook op het emotioneel welzijn van de leerlingen. “De eerste dagen zal de focus liggen op de socio-emotionele zaken”, zegt Robin Bonnast. Bonnast geeft les aan het zesde leerjaar. We zullen het regelmatig over corona hebben, zodat ze het emotioneel en rationeel kunnen plaatsen. Tot aan het eind van het schooljaar zal hier aandacht aan worden besteed.”

Crijns gaat vooral herhalingslessen geven aan haar leerlingen. “Verschillende ouders gaven al aan dat ze hun kinderen thuis zullen houden omdat ze dat veiliger vinden. Nieuwe leerstof geven, zien we niet zitten. We zullen ons enkel focussen op wat niet doorgeschoven kan worden naar het volgend schooljaar. We willen de ouders ook niet nog meer onder druk zetten. Ouders zijn geen leerkrachten. Wij zijn ook niet veeleisend bij de online lessen. Als iets niet lukt, dan hebben we daar begrip voor.”

Lesgeven tijdens de lockdown zorgt er volgens Ann voor dat leerkrachten hun grenzen moeilijker kunnen bewaken. “Ik zit van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat achter mijn pc. Veel kinderen van mijn klas doen ook mee aan de Ramadan. Dat zorgt er voor dat zij laat in de avond pas beginnen studeren, en dat ik dan veel vragen gemaild krijg. Ik voel de nood om deze vragen te beantwoorden, zodra ik de mail krijg. Het is erg moeilijk om niet de hele dag met je werk bezig te zijn.”

Ook Quintens spreekt over een grote workload voor de leerkrachten. “Wij moeten onze leerlingen online lessen aanleren door ze telkens een taak te geven. Ik heb honderdtwintig leerlingen in acht verschillende klassen die elke week een taak krijgen. Dat is dus een enorm werk om allemaal te verbeteren.”

“Het is inderdaad een heel hectische periode”, meent Crijns. “Ik merk wel dat de ouders erg dankbaar zijn voor de inspanningen die wij leveren, net zoals wij hen ook willen bedanken voor hun geduld en inzet. Het is vooral nog afwachten hoe de rest van het schooljaar zal verlopen.”

*Ann is een schuilnaam. De naam is bekend bij de redactie.

Foto: Eline Rijpers/ Flickr / CC BY 2.0