Brokkenparcours

Zou de N-VA niet al een beetje spijt hebben dat ze de post van onderwijs aan Ben Weyts hebben gegeven, vraagt Bart Eeckhout zich terecht af in De Morgen. Het rapport dat de minister kan voorleggen op het einde van de legislatuur is in elk geval allesbehalve denderend.

Het lerarentekort heeft hij schromelijk onderschat en zijn ad hoc maatregelen zoals de flexileerkrachten of lerarenspecialist schieten niet alleen tekort, ze zorgen voor verdeeldheid in het korps en maken de job nog minder aantrekkelijk. Het aantal niet ingevulde jobs stijgt steeds gestaag verder, en ondertussen is ook directeur een knelpuntberoep geworden.

Met betrekking tot het ander hoofdprobleem – de kwaliteit van het onderwijs – heeft hij ook gefaald. Weyts wou schitteren door het onderwijs te laten ‘excelleren’, maar de resultaten van de Pisa-testen vertellen het tegenovergestelde. We boeren steeds verder achteruit.

Het rapport dat de minister kan voorleggen op het einde van de legislatuur is allesbehalve denderend

Daarnaast hebben we zowat het minst inclusieve onderwijs van onze buurlanden. In Vlaanderen zitten driemaal zoveel leerlingen in het buso als in de rest van Europa. De kloof tussen sterke en zwakke leerlingen ligt ook een stuk boven het Europese gemiddelde.

De onderfinanciering van het hoger onderwijs is niet aangepakt, de lerarenopleiding is niet hervormd en de vernieuwing van de eindtermen was een debacle. Tijdens de covidcrisis heeft Weyts de leerkrachten grotendeels aan hun lot overgelaten. Enzovoort.

Schriftvervalsing

Tja, het is niet direct een rapport om fier op te zijn. Vorige week kwam er nog een ‘buis’ bij. Het blijkt namelijk dat hij inspectieverslagen heeft tegengehouden of gewijzigd als hem dat niet goed uitkwam. Zo mocht bijvoorbeeld een rapport over de luchtkwaliteit en ventilatie in klaslokalen tijdens de coronacrisis niet gepubliceerd worden. Uit dat rapport bleek dat 65 procent van de scholen moeite had met het ventileren van de lokalen.

In zijn afscheidsinterview verklaarde Lieven Viaene, topman van de onderwijsinspectie dat hij de afgelopen jaren enorme druk voelde vanuit het kabinet. De minister hield de inspectie aan de leiband en perkte haar vrijheid in.

Weyts doet niet eens de moeite om dat te ontkennen. Volgens hem opereren ambtenaren in een democratische rechtsstaat nu eenmaal onder de verantwoordelijkheid van de regering en moeten zij “het beleid uiteindelijk ook uitvoeren. Wanneer ze dat niet doen, dan grijp ik in”. Zo simpel is dat voor hem.

Dit past in een ruimer patroon om een grotere greep te krijgen op het bestuur, en om controleorganen en het middenveld de mond te snoeren of te muilkorven

In zijn gekende arrogante stijl voegde Weyts er aan toe: “Als Viaene zelfstandig wil worden, dan kan hij een winkel of een kapperszaak beginnen. Tot dan zal hij uitvoeren wat de Vlaamse democratie van hem vraagt.” De ambtenaar als stropop, punt uit.

Hiermee gaat Weyts zijn boekje ver te buiten. Een inspectie moet onafhankelijk kunnen optreden en ongehinderd kunnen rapporteren aan het parlement. De minister houdt niet alleen ‘hinderlijke’ informatie achter, hij wijzigt blijkbaar zelfs de inhoud ervan. Volgens Frankie Schram, professor Bestuursrecht aan de KU Leuven is dat in feite zelfs “schriftvervalsing”.

Geen uitschuiver

Dit is geen uitschuiver, maar past in een ruimer patroon van politieke partijen, met de NV-A op kop, om een grotere greep te krijgen op het bestuur en om het middenveld de mond te snoeren of te muilkorven. Denk maar aan de ‘uitstap’ van de Vlaamse regering uit Unia of meer recent aan de intimidatie tegen onze website DeWereldMorgen en tgen Vrede vzw.

Ambtenaren worden aan de leiband gelegd of met misprijzen behandeld, adviesraden genegeerd, controleorganen monddood gemaakt en middenveldorganisaties afgedreigd met subsidies. Het zijn praktijken die thuishoren in autoritaire regimes als die van Orban in Hongarije.

Het zijn praktijken die thuishoren in autoritaire regimes als die van Orban in Hongarije

Vanuit zowel de oppositie als de meerderheidspartijen kwam er dan ook felle kritiek op de muilkorfpraktijken van Weyts. “Griezelig”, “erg schadelijk”, “ongeoorloofde politieke druk”, zo klonk het. Coalitiepartner Open VLD wil Weyts over de kwestie ondervragen en vraagt daarom een extra zitting van de commissie Onderwijs tijdens de paasvakantie.

x

*             *            *

Een nuchtere terugblik op de voorbije vijf jaar leert dat Weyts zijn ministeriële bevoegdheid niet heeft gebruikt om de grote uitdagingen van het onderwijs aan te pakken, daarvoor ontbrak het aan ambitie, inzet en ernst. Hij heeft zijn departement daarentegen aangewend om zichzelf ideologisch te profileren en te scoren bij zijn achterban, denk maar aan het afnemen van kinderbijslag van ouders die hun kinderen onvoldoende Nederlands bijbrengen.

Nee, we hebben geen clown nodig die van het onderwijs een circus maakt en in zijn boxershort komt paraderen. Onze leerlingen, ouders en leerkrachten verdienen beter, veel beter. Er zijn ministers die al voor kleinere misstappen de laan werden uitgestuurd. Benieuwd wat de extra zitting in het parlement zal opleveren.

Steun voor een nieuwe website

We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.

Steun hier