Onlangs keerden wij terug van een delegatiebezoek met een groep experts en consulenten aan de Palestijnse gebieden. Een ervaring om niet licht te vergeten. Dagenlang overleefden we op passie en interesse. De nachten waren kort, omdat we telkens opnieuw wakker schrokken door het onrecht dat zich er afspeelt.

Een gewapende kolonist eigent zich het recht toe bezoekers tegen te houden… Foto: Stijn Ledegen

Pas na onze terugkeer in België beseften we wat we allemaal hadden meegemaakt. Elke dag voelde aan als een zitting van de rechtbank waarbij de volgende conclusie nog zwaarder om te aanhoren was dan de vorige, om te eindigen met een vonnis van opgestapelde onmacht.

Het doel was aanvankelijk om in de bezette gebieden projecten voor ontwikkelingssamenwerking op te starten. Een hart creëren voor Palestina, om zo structurele problemen op te lossen. Achteraf blijkt dat wij ons hart verpand hebben aan Palestina en dat wij degenen zijn die nood hebben aan structurele oplossingen.

Veel goed bedoelde projecten voor ontwikkelingssamenwerking zijn immers gedoemd te mislukken. Ontwikkelingswerkers beschikken vaak niet over de middelen noch de steun die ze nodig hebben, en opgestarte projecten worden nog sneller afgebroken dan ze gerealiseerd werden.

Illustratief hiervoor is het incident na ons bezoek aan een Palestijns jongerenproject, The Youth Village, gesubsidieerd door de EU en ook door België, via het ontwikkelingsagentschap Enabel. Op de terugweg werden we tegengehouden en onder schot gehouden door een Israëlische kolonist. Één van de zovelen die illegaal op de Westelijke Jordaanoever leven en zich het recht toe-eigenen om voor politieman te spelen.

… en krijgt steun van het toegesnelde bezettingsleger. Foto: Stijn Ledegen

Op zeker ogenblik kwamen enkele Israëlische militairen zich met de zaak bemoeien, en tot onze grote verbazing namen ze het op voor de kolonist. We werden aangemaand het kamp onmiddellijk te verlaten en nooit meer terug te komen, terwijl dat kamp een gesubsidieerd ontwikkelingsproject is van de Belgische overheid. Een schokkende gebeurtenis voor ons, maar een dagelijkse realiteit voor de Palestijnen die leven waar de illegale nederzettingen worden gebouwd.

Een ander prangend voorbeeld is een gemeenschap van bedoeïenen, bestaande uit 23 dorpen, die al sinds jaar en dag in de woestijn van Judea is gevestigd, maar nu plaats moet maken voor nieuwe illegale Israëlische nederzettingen. Ook hier heeft Enabel mee geïnvesteerd – tevergeefs, als de uitzetting doorgaat. De deels met Belgisch geld gebouwde klaslokalen worden binnen de week afgebroken, nog voor ze er volledig staan.

Palestijnse gastvrijheid. Foto: Stijn Ledegen

Ontwikkelingssamenwerking kan nooit structureel zijn, zolang er geen garantie op veiligheid is. Willen we een verschil maken voor mensen in nood, dan is het niet alleen de bedoeling samen met hen iets op te bouwen, maar het ook intact te houden.

Palestina is op humanitair vlak een van de meest ‘gesponsorde’ gebieden in de wereld, maar het kan zich niet ontwikkelen. Niet omdat de Palestijnen niet willen of niet kunnen, maar omdat de investeringen worden tenietgedaan door een meedogenloze bezettingsmacht. Het is alsof je je huis wilt verbouwen, maar de buurman dagelijks een raam kapot gooit of een gat in de muur boort.

Wil men mensen een dak boven hun hoofd geven, scholen en andere maatschappelijke voorzieningen bouwen, vrouwen en jongeren ‘empoweren’ enzovoort, dan moet men er in de eerste plaats op toezien dat er veiligheid en vrede is. Dan moet eerst de bezetting stoppen, net als de daaraan verbonden schendingen van de mensenrechten van de Palestijnen.

De tragische schoonheid van bezet Palestina. Foto: Stijn Ledegen

Als het hen werkelijk menens is met ontwikkelingssamenwerking en internationale solidariteit, dan moeten onze regering en de Europese Commissie het geweer van schouder veranderen. Het internationaal recht moet worden gerespecteerd. Net zoals men China sancties oplegt voor mensenrechtenschendingen en Rusland voor de illegale bezetting van Oekraïne, moeten we sancties durven op te leggen aan Israël, dat zich schuldig maakt aan beide feiten.

Er is geen veiligheid zonder vrede en geen vrede zonder veiligheid. Dat dilemma van de Palestijnse zaak is geen illusie, maar een pijnlijke realiteit die blijft voortbestaan zolang men geen daadwerkelijke actie onderneemt.

Bilal Bruggen en Stijn Ledegen zijn actief bij Aturservice, een organisatie die participatieprojecten ondersteunt. Deze Opinie verscheen eerder in De Standaard van 4 augustus 2022.