De verwoestende aanvallen van Israël op Gaza hebben sinds midden oktober vorig jaar het leven gekost aan 29.000 Palestijnen, van wie de overgrote meerderheid burgers waren, onder wie 19.000 vrouwen en kinderen. Israëlische regeringsleden hebben verklaringen afgelegd die er weinig twijfel over laten bestaan dat ze uit zijn op een etnische zuivering van de hele bevolking van de Gazastrook. Zuid-Afrika diende een aanklacht tegen Israël in wegens genocide bij het Internationaal Gerechtshof, dat op 26 januari oordeelde dat Israël mogelijk de Genocideconventie van de Verenigde Naties schendt en het land opdroeg de schendingen, waaronder het doden van Palestijnen, onmiddellijk te staken.

Ondertussen blijft de Amerikaanse regering ondanks toenemend bewijs van Israëlische oorlogsmisdaden onvoorwaardelijk het offensief steunen, een paar oppervlakkige verzoeken aan Israël niet te na gesproken om zich ‘terughoudend’ op te stellen en de mensenrechten te respecteren. De regering-Biden heeft het Congres om 14,3 miljard dollar extra aan militaire hulp gevraagd, bovenop de 3,8 miljard die de VS sowieso  jaarlijks naar Israël stuurt.

Die extra steun werd tegengehouden door het Congres, maar in december 2023 wist president Joe Biden tweemaal de wetgevende macht te omzeilen, zodat toch wapens verkocht werden aan Israël, met een totale waarde van meer dan 200 miljoen dollar. En dat in de context van een tientallen jaren oude bezetting van Gaza en de Westelijke Jordaanoever, een zich uitbreidende en steeds gewelddadiger kolonistenbeweging, die Palestijnen blijft verdrijven, en een systeem dat Amnesty International, Human Rights Watch en andere mensenrechtenorganisaties als apartheid definiëren.

Veel wapenfabrikanten in de VS doen met de jarenlange Israëlische bezetting en de huidige Gaza-oorlog gouden zaken. Naast de leveranciers van oorlogsmaterieel doen echter ook veel andere Amerikaanse bedrijven lucratieve zaken met Israël.

Ook zij zijn medeplichtig aan mensenrechtenschendingen. En, zoals de BDS-beweging (Boycott, Divestment & Sanctions) al lang weet: druk uitoefenen op deze bedrijven kan verandering bewerkstelligen in Israëls beleid.

Het wapenarsenaal

Natuurlijk zijn de bedrijven die het meest direct medeplichtig zijn aan Israëlische misdaden de militaire ondernemingen. Volgens Molly Gott en Derek Seidman, onderzoeksjournalisten voor de website Eyes on the Ties, zijn vijf van de zes grootste wapenfabrikanten ter wereld in de VS gevestigd. Het zijn Lockheed Martin, Northrop Grumman, Boeing, General Dynamics en RTX (het vroegere Raytheon).

Het is verontrustend, hoewel niet verrassend, dat de aandelenkoersen van veel van deze bedrijven omhoog schoten toen de oorlog van Israël tegen Gaza begon, noteerden Gott en Seidman. Directeurs van wapenbedrijven waren publiekelijk enthousiast over de winstkansen die de oorlog biedt.

Toen Greg Hayes, ceo van RTX, op 24 oktober het conflict besprak tijdens een zogenaamde earnings call (een conferencecall over de kwartaalcijfers), verklaarde hij: “Ik denk dat je echt over de hele Raytheon-portfolio zult zien dat we er voordeel uit halen.”

Tijdens de earnings call van General Dynamics de volgende dag zei Jason Aiken, financieel directeur en uitvoerend vicepresident van het bedrijf: “Als je kijkt naar de stijgende vraag die hier mogelijk uit voort kan komen, dan heeft de afdeling artillerie wel het grootste potentieel, die springt er echt uit.”

Er bestaat geen twijfel over dat het Israëlische leger deze wapens gebruikt voor zijn oorlogsmisdaden tegen de Palestijnen. Stephen Semler schreef in het tijdschrift Jacobin dat veel van de specifieke wapens die de regering-Biden naar Israël gestuurd heeft, in het verleden herhaaldelijk gebruikt werden om oorlogsmisdaden te plegen.

Daar zijn Hellfire-raketten bij, artilleriegranaten en aanvalsgeweren die zijn gebruikt om duidelijk herkende burgers te doden. Maar ook witte fosfor, dat Semler beschrijft als ‘een meedogenloos brandstichtend wapen dat dwars door vlees, botten en zelfs metaal heen kan branden’ en dat verboden is voor gebruik in de buurt van burgers door Protocol III van de Conventies van Genève. Israël heeft herhaaldelijk witte fosfor gebruikt, ook in de huidige oorlog.

Winst creëren uit oorlog, bezetting en apartheid

Naast de wapenbedrijven en hun investeerders profiteren nog veel andere Amerikaanse ondernemingen van de wrede aanval op Gaza, de bezetting door Israël en apartheid in het algemeen.

De BDS-beweging richt zich voor haar consumentenboycotcampagnes op een aantal internationale bedrijven die “zorgvuldig geselecteerd zijn vanwege bewezen medeplichtigheid van het bedrijf aan de Israëlische apartheid”, aldus een verklaring op de BDS-website. Onder de in de VS gevestigde bedrijven zien we Hewlett-Packard (en zijn spin-off Hewlett-Packard Enterprises), Chevron en vastgoedbedrijf RE/MAX.

Hewlett-Packard levert computer-hardware en andere technologie aan leger, politie en overheidsinstellingen van Israël. Hewlett-Packard Enterprises levert servers aan het staatsorgaan voor immigratie en bevolking, dat volgens BDS door Israël wordt gebruikt “om zijn systeem van rassenscheiding en apartheid tegen Palestijnse burgers te handhaven”.

Energiereus Chevron wint in het oosten van de Middellandse Zee gas dat door Israël wordt geclaimd; volgens BDS levert dit de Israëlische staat miljarden dollars aan exploitatievergunningen op. Daarnaast is Chevron volgens BDS betrokken bij Israëls illegale transport van fossiel gas naar Egypte via een pijpleiding die illegaal de Palestijnse Exclusieve Economische Zone (EEZ) in Gaza doorkruist, waardoor het de Palestijnen miljoenen aan transitheffingen schuldig is. Het is mogelijk ook medeplichtig aan de Israëlische plundering van Palestijnse gasreserves voor de kust van de bezette Gazastrook, een oorlogsmisdaad volgens internationaal recht.

In 2017 schreef SOMO, een Amsterdamse denktank die onderzoek doet naar multinationals, een uitgebreid rapport over de betrokkenheid van Noble Energy bij de schending van Palestijnse rechten in verband met hun gaswinning in de oostelijke Middellandse Zee. Het bedrijf werd in 2020 overgenomen door Chevron.

Niet alleen blokkeert Noble Energy via samenwerking met de Israëlische marine illegaal de toegang van de Palestijnse Autoriteit tot haar kleine gasreserves voor de kust van Gaza; het rapport van SOMO wees erop dat zijn winningsactiviteiten in Israëlische gasvelden daarenboven mogelijk ook Palestijnse gasreserves droogleggen.

SOMO concludeerde: “Door geen inspanningen te leveren om Palestijnse toestemming te krijgen voor gaswinning uit Israëlische gasvelden die grenzen aan Palestijnse gasreserves heeft Noble Energy nagelaten om te voldoen aan de OESO-richtlijnen voor multinationals en de UNGP’s (Guiding Principles on Business and Human Rights) en heeft het niet de gepaste ijver aan de dag gelegd om potentiële negatieve gevolgen voor de mensenrechten te identificeren en te voorkomen.”

En verder: “Het bedrijf heeft mogelijk ook bijgedragen aan een schending van het collectieve recht op zelfbeschikking. Bovendien, als er inderdaad Palestijns aardgas werd onttrokken zou men kunnen stellen dat Noble Energy deelnam aan een daad van plundering, in strijd met het internationaal humanitair recht en het strafrecht.”

RE/MAX verkoopt onroerend goed in Israëlische nederzettingen op de bezette Westelijke Jordaanoever, die algemeen worden beschouwd als illegaal volgens het internationaal recht. Israëlische kolonisten plegen al lange tijd gewelddadige aanvallen op Palestijnen, vaak met de impliciete of expliciete zegen van het Israëlische leger. Sinds het begin van de oorlog is de kolonistenbeweging alleen maar brutaler en gewelddadiger geworden.

Andere Amerikaanse bedrijven die zaken doen in Israël en die door BDS zijn uitgekozen voor desinvestering of andere vormen van onder druk zetten (zonder volledige boycot) zijn onder andere: Intel, Google/Alphabet, Amazon, Airbnb, Expedia, McDonald’s, Burger King en Papa John’s.

Naar het voorbeeld van andere succesvolle boycot- en desinvesteringscampagnes selecteert BDS slechts een handvol bedrijven als doelwit, om de impact van de campagnes te maximaliseren. Maar deze bedrijven zijn slechts het topje van de ijsberg.

Het American Friends Service Committee (AFSC) houdt een uitgebreidere lijst bij van bedrijven die medeplichtig zijn aan de Israëlische bezetting en apartheid. Het zal geen verrassing zijn dat ook op hun lijst veel Amerikaanse bedrijven staan.

Een van de prominente en bijzonder flagrante overtreders, naast de wapenleveranciers, is Caterpillar Inc., de fabrikant van machines en uitrusting voor de bouw. De D9 gepantserde bulldozer van Caterpillar wordt vaak gebruikt door het Israëlische leger. Dat heeft hem ingezet om Palestijnse huizen, scholen en andere gebouwen in de bezette gebieden te verwoesten, en ook bij aanvallen op Gaza waarbij burgers zijn omgekomen.

In 2003 werd de Amerikaanse activiste Rachel Corrie verpletterd door zo’n bulldozer “toen ze probeerde een Palestijns huis waar het gezin nog in zat te beschermen tegen vernieling”, aldus de AFSC.

ExxonMobil Corporation en Valero, die niet achter willen blijven bij Chevrons mensenrechtenschendingen, leveren brandstof voor de Israëlische vliegtuigen die Gaza de afgelopen maanden meedogenloos hebben gebombardeerd.

Motorola Solution Inc., het communicatie- en bewakingsbedrijf, levert al lange tijd de bewakingstechnologie die Israël gebruikt om Palestijnen in de gaten te houden vanuit illegale nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever, bij de scheidingsmuur en bij controleposten in Gaza en de Westelijke Jordaanoever.

Reis- en toerismebedrijf TripAdvisor is op een banalere manier betrokken bij de bezetting: net als Airbnb neemt het als boekingsagent vaak eigendommen in illegale nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever en de Golanhoogte op in zijn websites.

Volgens het Amerikaanse handelsministerie (USTR) exporteerden de Verenigde Staten in 2022 voor 20 miljard dollar aan goederen en diensten naar Israël, goed voor 13,3% van de totale invoer van Israël. Israël exporteerde op zijn beurt voor 30,6 miljard dollar naar de Verenigde Staten, wat neerkomt op 18,6% van alle Israëlische export. De Amerikaanse handel met en investeringen in Israël spelen een belangrijke rol in de Israëlische economie en vormen een krachtig potentieel voor invloed op de Israëlische staat.

Belang van economische boycots

De BDS-beweging is deels geïnspireerd op de decennialange antiapartheidsboycots tegen het Zuid-Afrikaanse systeem. De boycots begonnen toen de leider van het ANC (African National Congress), Albert Luthuli, hiertoe opriep in 1958. Het jaar daarop werd de in het Verenigd Koninkrijk gevestigde Boycott Movement (later de Anti-Apartheid Movement) opgericht. Deze beweging riep aanvankelijk op tot een boycot van Zuid-Afrikaanse goederen, maar breidde uit tot het eisen van totale desinvestering uit en economische sancties tegen Zuid-Afrika.

Uiteindelijk is mede dankzij de internationale druk vanuit de antiapartheidsbeweging een einde gemaakt aan de apartheid in Zuid-Afrika. De hoop van BDS-aanhangers is dat een soortgelijke beweging op een dag zou kunnen helpen om een einde te maken aan Israëls onderdrukking van Palestina.

Op dit moment ziet het er niet naar uit dat er op korte termijn een einde komt aan de Israëlische bezetting en apartheid. Als onmiddellijke eis willen voorstanders van Palestina in de Verenigde Staten een permanent staakt-het-vuren van Israëls verwoestende aanval op Gaza. Sommige activisten hebben geprobeerd de Amerikaanse wapenverkoop aan Israël te verstoren.

Maar om op de lange termijn gerechtigheid in Palestina te bereiken zullen we waarschijnlijk onze eigen regering en de vele Amerikaanse bedrijven die momenteel medeplichtig zijn aan Israëlische misdaden onder druk moeten zetten om van koers te veranderen.

Het artikel The U.S. Corporations Profiting from the Israeli Occupation werd overgenomen van Dollars and Sense en werd vertaald door Hilde Baccarne

Steun voor een nieuwe website

We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.

Steun hier