Verlies van warmte en geld

De gebouwen in Vlaanderen zijn slechter geïsoleerd dan in Zuid-Europa. In Vlaanderen heeft 29,5 procent van de woningen bijvoorbeeld geen dubbele beglazing. Dat levert een ongelooflijk verlies aan warmte en geld op.

Hoogrendementsglas vermindert het warmteverlies door de ramen met 80 procent. (Rekening houdend met de bestaande steunmaatregelen kan de investering in vier jaar terug verdiend zijn.) Maar je moet wel kunnen investeren.

In 2009 konden 122.749 gezinnen in Vlaanderen hun gas- en elektriciteitsrekening niet betalen, 22.000 meer dan een jaar eerder.

Er bestaat een goede website die je wegwijs maakt in alle mogelijke voordelen die je kan krijgen voor energie-investeringen: http://www.energiesparen.be/

Je moet dan wel een computer en een internetaansluiting hebben.

De federale overheid laat een belastingplichtige bepaalde investeringen voor energiebesparing van zijn belastingen aftrekken. Zie Fiscaal voordeel bij de plaatsing van hoogrendementsbeglazing in bestaande woningen

Je kan ook voordelig een lening aangaan, zowel een consumenten- als een hypothecaire lening. Zie Groene lening voor wie energiebesparende maatregelen aan de woning uitvoert

De fiscale aftrek en de voordelen voor een groene lening zijn voor gepensioneerden met een klein pensioen niet interessant. (23 procent van de gepensioneerden in België krijgt een pensioen dat onder de Europese armoedegrens ligt.)

Jonge gezinnen steken dikwijls tot hun laatste cent in de aankoop van een bestaande woning. Ze hebben dan geen middelen meer om nog investeringen in energiebesparing te doen.

Het systeem heeft dus een sterk Mattheus-effect: degenen die het al goed hebben, worden extra gesteund en degenen die het het meest nodig hebben, blijven letterlijk in dit geval in de kou.

“Degenen die het het meest nodig hebben, blijven letterlijk in de kou”

De federale regering heeft pas dit jaar ingezien dat de ongelijkheid die in het systeem van belastingverminderingen is ingebakken, niet langer houdbaar is. Na veel kritiek vanuit armenorganisaties en Groen!

Daarom kunnen degenen die geen of te weinig belastingen betalen voortaan van een belastingkrediet genieten. Dit houdt in dat ze van de federale overheid een bedrag ontvangen, dat even groot is als de belastingvermindering.

Dit bezwaar blijft én voor de aftrek én voor het belastingkrediet: je krijgt dat geld pas zo’n twee jaar na je eigen investering. Voor de lening moet je niet het hele bedrag voorschieten, maar je moet dikwijls wel een deel zelf betalen en je moet je door een pak formaliteiten worstelen. Ook niet simpel.

Premies worden tegenwoordig gegeven door de Vlaamse overheid, de netbeheerder, het provinciebestuur en de gemeente. Premies zijn beter dan fiscale maatregelen omdat je er niet zo lang moet op wachten. Maar ook hier geldt het bezwaar van de rompslomp.

Energie-armen in de kou

Geen enkel van de ontwikkelde systemen is dus doeltreffend voor mensen die het het meeste nodig hebben.

Daarom: het derdebetalersysteem

We kennen dat systeem al bij de gezondheidsdiensten. Mits een doktersvoorschrift betaal je alleen het remgeld bij de apotheker voor je geneesmiddel. Hetzelfde geldt voor een ziekenhuisopname. De apotheker en het ziekenhuis krijgen de rest van de ‘derde betaler’. Namelijk het ziekenfonds.

Energie-investeringen

Waarom doet de distributienetbeheerder geen investeringen bij zijn klanten? Niet alleen bij eigenaars, maar ook bij huurders? De beheerder wordt terugbetaald door de maandelijkse energiebetalingen die lichtjes verlaagd worden. Maar aangezien er minder energie wordt verbruikt, kan zo de investering worden terugbetaald.

Het is aan de overheid om met de betrokkenen rond de tafel te gaan zitten en zo’n systeem uit te werken. De bouwsector is vragende partij, want dit systeem levert werk op. Dat is goed voor de bedrijven en goed voor de jobs. Dat is groene economie.

De aanbieders van het derdebetalersysteem maken in ons voorstel extra werk van de bestaande categorie ‘beschermde afnemers in het Vlaamse gewest’. Bijvoorbeeld mensen die genieten van de sociale maximumprijs voor elektriciteit en aardgas.

Deze mensen krijgen bezoek. Samen wordt nagegaan welke investeringen voor hen gewenst zijn volgens het derdebetalersysteem.

Groene overheidsbank

Een overheidsbank kan hierin een grote rol spelen. Zij kan bij voorbeeld een volkslening uitschrijven voor een ééngemaakt Federaal Energiebesparingsfonds.

Deze lening zou een nuttige activering zijn van de meer dan 200 miljard euro aan slapende spaargelden van de Belgische gezinnen. Doordat de rente op spaarboekjes nu zelfs tot onder de inflatievoet gezakt is, kan zo een publieke lening een veilige belegging zijn.

Besluit

Er bestaan veel stimulansen tot energiebesparing. Die zijn echter op maat van de goed gevormde middenklasse. Mensen met een bescheiden inkomen vallen uit de boot. Iedereen is beter af met een derdebetalersysteem. Een openbare groene investeringsbank kan dit mogelijk maken.

Hugo Van Dienderen

Hugo Van Dienderen is voorzitter van Groen!Plus en staat op de vierde plaats op de senaatslijst van Groen! bij de komende verkiezingen.