Verscheidene bewoners waren al sinds maandagmiddernacht wakker, omdat ze dachten eindelijk de hulp te krijgen die ze nodig hadden om in een veilige en leefbare situatie terecht te komen. Sommigen hadden koffers bij zich, anderen slechts enkele bezittingen. Toen de eerste drie bussen van de MIVB dinsdagochtend om 8.30 uur bij het kraakpand in de Paleizenstraat arriveerden, vormde hulpverlener Leyla Bajramovic een rij.

De voorste bus stopte echter een paar meter voor de rij en opende de deuren zonder aankondiging, waardoor verschillende mensen zich naar de deuren haastten in een poging een zitplaats te bemachtigen. Bij elke passerende bus werden er zo veel mogelijk mensen in gepropt. Wanneer de bus overvol was, werd er twee keer op de zijwand geklopt om het sein te geven dat de bus mocht gaan rijden.

Inzet van ordetroepen in plaats van extra bussen

Toen bleek dat drie bussen niet voldoende waren om iedereen te vervoeren, raakten mensen in paniek. De politie greep in en richtte zich op het opbreken van groepen. Er werd niet geprobeerd om een linie te vormen of structuur aan te brengen. Vervolgens werden er zelfs ordetroepen ingezet, in plaats van extra bussen, terwijl deze mensen volgens het reguliere netwerk van Fedasil recht hebben op een goede opvang.

De bewoners die op één van de drie bussen een plaats konden bemachtigen werden eerst naar de sporthal van Crossing Schaarbeek gebracht voor een medisch onderzoek. Vervolgens werden ze naar drie verschillende opvangcentra gebracht. De toegang was echter enkel voorbestemd voor personen die zich op voorhand hadden geregistreerd en een blauw bandje droegen. Er was enkel capaciteit voorzien voor 250 mensen en die was snel bereikt.

Ondertussen bleven honderden overige bewoners buiten voor het kraakpand in de Paleizenstraat nog uren in de kou staan, omdat er geen communicatie was over wanneer een volgende bus zou komen. Om de tijd te doden begonnen de mensen in een kring te dansen en te zingen en dit zorgde ervoor dat de onwetende uren sneller voorbij gingen.

De politieagenten plaatsen dranghekken in de Paleizenstraat. Foto: Rahma Igeh

Bij de bewoners die dinsdag gedurende de dag nog in het kraakpand zaten en het hele fiasco vanuit hun ramen zagen gebeuren, sloeg de angst toe, met als gevolg dat ze uit voorzorg het gebouw niet wilden verlaten. Ondertussen had de politie dranghekken neergezet en wachtten honderden mensen buiten nog steeds angstig op volgende bussen.

Tot 18.00 uur hebben ze nog buiten in de kou gestaan. Na lang wachten bleken er geen bussen meer te komen en waren ze genoodzaakt om het kraakpand weer te betreden.

“Dit is pure chaos en niemand verdient het om zo behandeld te worden”

“Ze hadden ons beloofd dat er een opvangplek werd voorzien voor alle bewoners van het kraakpand”, vertelt hulpverlener Leyla Bajramovic. “Dit is pure chaos en niemand verdient het om zo behandeld te worden. Zij wachtten al maandenlang op een veilige woonomgeving. De evacuatie zou in goede banen geleid worden. Uiteindelijk kregen we te horen dat er maar 250 plaatsen voorzien waren. Bovendien werd er vandaag geweld toepast door de politie en dit enkel als gevolg van een slechte organisatie van de overheid.”

Waarom wordt er nu pas, na drie maanden, iets gedaan aan de situatie in de Paleizenstraat? Riet Dhont van Vrienden zonder Grenzen: “Er werd pas ingegrepen toen de situatie in het kraakpand onmenselijk en levensgevaarlijk werd. Dit is een bevoegdheid dat het federaal parlement op zich moest nemen, maar ze hebben het doorgeschoven naar het Brussels Gewest, omdat het kraakpand gelegen is in Schaarbeek. Wij hebben van in het begin een spreidingsplan voorgesteld, een plan waarbij verschillende gemeenten een opvangcentrum voorzien. Er werd een oproep gedaan naar alle bewoners die nog verbleven in de Paleizenstraat dat er opvang zou worden aangeboden. Door de verspreiding van het nieuws op social media waren er onder andere ook Afghaanse vluchtelingen aanwezig die evengoed in Brussel in slechte omstandigheden verbleven, maar dan in tenten buiten op straat bij het Klein Kasteeltje. Er had op voorhand nagedacht moeten worden over het verloop van de dag. Verschillende mensen werden vandaag radeloos door het tekort aan bussen.”

De overige bewoners belanden op straat

Op woensdag 14 februari vond de definitieve ontruiming van het kraakpand plaats en werd de straat door de politie gebarricadeerd. In de ochtend vertrokken er vier bussen van de MIVB naar het IBIS-hotel in Ruisbroek, een deelgemeente van Sint-Pieters-Leeuw. Ook hier verliep de organisatie zeer slecht. De hotelmanager was niet op de hoogte gebracht van de komst van 180 vluchtelingen die er met bussen werden afgezet. De bewoners van het kraakpand mogen tot volgende week in het hotel verblijven, en ondertussen wordt er weer op zoek gegaan naar een nieuwe oplossing.

Naar aanleiding van de bewoners die dinsdagochtend met bussen naar sporthal Crossing in Schaarbeek waren gebracht – om erna mogelijk naar een opvangcentrum gebracht te worden – besloot woensdagochtend een deel van de nog achtergebleven bewoners in het kraakpand om te voet ook naar de sporthal te gaan. Bij aankomst zagen ze dat er niemand aanwezig was in de sporthal, maar dat er nog gebruik gemaakt kon worden van slaapbedden, eetwaren en microgolven. De toegang werd hen echter geweigerd door de politie, vertelt Riet. “Ik vond het schandalig dat er zoveel mensen buiten stonden te wachten en zij niet toegelaten werden om de sporthal te betreden”, benadrukt zij.

Slaapbedden die ter beschikking stonden in de sporthal Crossing in Schaarbeek. Foto: Riet Dhont

Het Brussels gewest is sinds 31 januari eigenaar van het gebouw in de Paleizenstraat en maakt plannen om het kraakpand daadwerkelijk om te vormen tot een opvangcentrum. Maar ondertussen belanden de overige bewoners van het kraakpand die woensdag nergens meer terecht konden, terug op straat en werden ze aan hun lot overgelaten. Dit terwijl veel van deze bewoners geregistreerd stonden bij Fedasil, een blauw bandje droegen en recht hadden op een opvangplaats. Doordat er slechts een capaciteit werd voorzien van 250 plaatsen in het opvangnetwerk, zijn velen van hen genoodzaakt om buiten aan het kanaal bij het Klein Kasteeltje te verblijven waar ze in onmenselijke omstandigheden leven. “We hebben voor hen toiletten aangekocht, maar dit is nog maar het minimum”, vertelt Riet.

Door de erbarmelijke en slechte sanitaire omstandigheden in het kraakpand, zijn er de afgelopen maanden besmettelijke ziektes zoals schurft en difterie gemeld. Er zijn twee mensen met tuberculose overgebracht naar het ziekenhuis. Ook is er woensdag een dodelijk slachtoffer gevonden, waarvan de exacte omstandigheden van overlijden nog niet zijn bekendgemaakt door het Brussels parket.