De verleiding is groot om in te gaan op allerlei meningen die Walter Pauli debiteert in zijn artikel in De Morgen van 26 oktober over Rudy De Leeuw en de ABVV-campagne voor solidariteit en tegen nationalisme (niet in het minst over de vermeende in- of non-efficiëntie van het cordon sanitaire tegen het Vlaams Blok/Belang). Dat lijkt mij echter weinig interessant. Beter lijkt het mij in te gaan op een aantal inherente veronderstellingen die Pauli maakt.

Zo is het bijvoorbeeld wel duidelijk dat er van alles misloopt in onze democratische (?) samenleving. Dat wil echter niet zeggen dat er ook evenveel misloopt in wel degelijk democratische massaorganisaties, zoals bijvoorbeeld het ABVV (evenzeer als het ACV, overigens). Alleen begrijpt Pauli blijkbaar niks van de besluitvormingsprocessen binnen zo’n organisaties. Geen nood. We zullen het graag uitleggen.

Rudy De Leeuw is geen Napoleon Bonaparte, die het ABVV ‘regeert’ alsof het een leger is. Het is niet zo dat Rudy beveelt en dat daarop de  militanten van het ABVV marcheren. Het omgekeerde is evenmin een feit. Wel is het zo dat er tussen leiding en basis een dialectisch proces bestaat. Ik weet het. Dat is ingewikkeld. Toch: dat dialectisch proces begint in de onmiddellijke nasleep van de parlementsverkiezingen met de stelling (i.e. de hypothese of de uitgangsstelling) van Rudy De Leeuw. Hij stelde toen dat “we de politici de tijd moeten gunnen hun werk te doen”. De militantenbasis van het ABVV kon daar (tot op zekere hoogte) best inkomen. Die militantenbasis is tenslotte de democratische (!) erfgenaam van diegenen die het algemeen stemrecht afgedwongen (!) hebben.

Alleen, in de vier maanden die daarop volgden, werd al datgene waar het ABVV voor staat wel degelijk systematisch door het slijk gehaald. Als je de interviews, opinie- en commentaarstukken mag geloven, dan lijkt het er op dat het eigenlijk de werkende mensen en hun syndicale organisaties zijn die schuldig zijn aan de explosieve groei van het overheidstekort én aan de mank lopende organisatie van de overheid. Van de verantwoordelijkheid der financiële instellingen, van de investeringsstaking van het kapitaal én van de onwil om de overheid de middelen te geven die ze nodig heeft…  is al lang geen sprake meer.

Daardoor ontwikkelde zich in het ABVV (maar ook in het ACV!) een ‘antithese’. De antithese van de militantenbasis, die weerwerk verlangt tegenover dit steeds verder om zich grijpende anti-sociale, nationalistisch-populistische en ja, ook neoliberale, eenheidsdenken en die wil opkomen voor de verdediging van de welvaartsstaat, zoals die zeer duur bevochten werd.

Op democratische (!) vergaderingen binnenin het ABVV – die Walter Pauli (net zoals veel van zijn confraters) blijkbaar liever niet bijwoont – werd er tenslotte een synthese gevonden tussen beide meningen. Pauli weet het misschien niet, maar zo’n dialectische synthese bevat in zichzelf de essentiële elementen van de oorspronkelijke tegenstelling. Dat is hier ook het geval.

Het ABVV voert haar huidige campagne voor solidariteit en tegen nationalisme om de politici ertoe aan te zetten hun tijd nuttig te gebruiken (bekommernis van Rudy De Leeuw) én om ervoor te zorgen dat de belangen van de werkende bevolking (i.e. de grote meerderheid van de bevolking!) niet vergeten worden of ondergesneeuwd raken (bekommernis van de militantenbasis van het ABVV).

Walter Pauli verliest zich in zijn stuk graag in de partijpolitieke gevolgen op korte termijn van de ABVV-campagne. Dat is typisch voor een bepaalde journalistieke praktijk. Een praktijk die uitgaat van een totale desinteresse voor de besluitvormingsprocessen binnen een grote massaorganisatie, zoals het ABVV. Een praktijk die democratie enkel begrijpt als de ‘razend interessante’ (?) ‘politique politicienne’ tussen zogenaamd ‘grote communicatoren’. Een praktijk die eigenlijk in niks verschilt van de sensatie-beluste ‘journalistiek’ van de zogenaamde ‘boekskes’. En, vooral, een praktijk die vergeten is te kijken naar het grote, historische, ja bij uitstek politieke verhaal. Want laten we wel wezen, het politieke debat van vandaag gaat helemaal niet over een ‘technische’ aanpassing van de staatsstructuren aan al dan niet legitieme ‘volkseigen’ bekommernissen. Het gaat integendeel om het fundamenteel wijzigen van de bestaande verhoudingen tussen Arbeid en Kapitaal, in het nadeel van de Arbeid.
 
Walter Pauli kiest ervoor om in die context diegenen te bekritiseren die trachten de ‘mainstream opinion’ te bekritiseren, eerder dan als journalist kritische bemerkingen te plaatsen bij de heersende mening. Door dat te doen werpt hij hindernissen op voor het maatschappelijk debat. Daar bestaat een woord voor: conformisme.

Peter Veltmans
Antwerpen