Margot Cloet, directeur van Zorgnet-Icuro stelt in een persbericht dat we onvoldoende voorbereid zijn op de vergrijzing van onze samenleving. We hebben dringend nood aan extra bedden in woonzorgcentra aldus het netwerk van zorgorganisaties. Die woonzorgcentra zullen enkel nog kunnen ingezet worden voor mensen op het einde van hun leven, en voor heel zware en complexe zorgnoden, aldus nog Margot Cloet.

Zorgnet-Icuro heeft gelijk, we zijn onvoldoende voorbereid op de toename van het aantal Vlamingen die 85 of ouder zijn. Maar dat gaat over veel meer dan bedden in woonzorgcentra.We hebben nood aan een globale visie en een langetermijn investeringsplan voor zorg en opvang van ouderen. Daarbij is de eerste vraag die we moeten beantwoorden of de opvang van kwetsbare ouderen wel hoort in grootschalige voorzieningen.

De coronacrisis drukte ons met de neus op de feiten: die opvang faalde op een moment dat ze bescherming moest bieden. De vele overlijdens leerden ons dat het geen goed idee is om kwetsbare mensen op te vangen in grootschalige voorzieningen waar dagelijks veel personeel in en uit loopt.  Dit is precies wat virussen nodig hebben om zich te verspreiden.

Het verblijf is voor steeds mensen onbetaalbaar. Naast de subsidies van de overheid betaalt de bewoner van een WZC zelf gemiddeld 2000 euro per maand, terwijl het gemiddeld pensioen een stuk lager ligt.

Zorgnet stelt ook dat woonzorgcentra enkel nog kunnen ingezet worden voor mensen op het einde van hun leven. De WZC zullen steeds meer evolueren naar sterfhuizen . Vandaag al zegt 95% van jongere senioren  dat ze hun laatste levensfase niet in een woonzorgcentrum willen doorbrengen.

Het rapport van de Koning Boudewijnstichting, ‘Kiezen moet kunnen ook voor ouderen. De woonzorgomgeving van de toekomst’  ( september 2022) concludeert bijzonder duidelijk:

De fundamentele waarden zijn in het gedrang  Oudere mensen willen kunnen kiezen in welke omgeving ze de laatste fase van hun leven doorbrengen. Ze willen ook mee bepalen hoe die omgeving functioneert. Het lijkt vanzelfsprekend, maar dat is het lang niet en zeker niet voor iedereen. Die autonomie en inspraak hebben ouderen in onze samenleving in veel gevallen niet. Deze twee fundamentele waarden en wensen zijn dan ook in het gedrang. De problematiek is gezien de toenemende vergrijzing urgent en massief.  Het oplappen van wat bestaat zal niet volstaan. Er is een systemische omslag nodig. De gevolgen voor het beleid, alle betrokkenen en de praktijk zijn ingrijpend. Want je latere levensjaren niet kunnen doorbrengen op de plek en op de manier die je kiest en verkiest, met de zorg en ondersteuning die je nodig hebt en wenst: dat mag een samen- leving van zichzelf niet verdragen.

We zijn niet goed bezig met de opvang van kwetsbare ouderen. Verder rijden op hetzelfde spoor zal betekenen dat begoede ouderen zich blauw betalen voor minimale zorg in ‘zorgbedrijven’. Minder begoede ouderen vereenzamen in onaangepaste woningen, zonder de nodige zorg en ondersteuning.

De minister reageerde op het bericht van Zorgnet/Icuro met de typische ‘we investeren vandaag al veel in ouderenzorg’.

Mevrouw de minister laat ons liever vandaag dan morgen stoppen met investeringen in grootschalige wooncampussen en eindelijk  kiezen voor buurtgerichte zorg.

De voorbije jaren werd in studies en colloquia overtuigend aangetoond dat zorg best buurtgebonden georganiseerd wordt dicht bij de bewoners en op maat van de noden van die buurt. Het is hoog tijd voor de ouderenzorg voor morgen: de ombouw van woonzorgcentra naar woonzorgwijken. Alle bouwstenen liggen klaar, het draagvlak groeit. Hopelijk volgt ook de politieke moed om de toekomst van de ouderenzorg voor te bereiden.

En ja, er is een alternatief voor de huidige WZC. Ouderen die 24 uur op 24 zorg en toezicht  nodig hebben, kunnen terecht in een woonzorghuis in de buurt. Hier wonen maximum 12 mensen samen. Mantelzorgers zijn er welkom en helpen bij activiteiten van het dagelijks leven .In het woonzorghuis is permanente professionele hulpverlening gegarandeerd. Het zorgpersoneel tenslotte zal binnen een buurtgerichte zorgkader  meer zorg op maat kunnen verlenen wat tot een grotere arbeidsvreugde leidt.

Mieke Vogels is voorzitter GroenPlus