Blijkbaar mag in de main stream pers alleen de landbouw worden geviseerd en niet de natuurverenigingen of de Vlaamse minister van Leefmilieu. Echter, de kabinetsmedewerkers die aan ontwerpen zoals het PAS werken zijn eveneens (bestuurs) leden van natuurverenigingen en kunnen op die manier de doelstellingen van die natuurverenigingen via de politiek helpen realiseren. Om de schone schijn hoog te houden, worden dan nog wel te elfder ure voormalige medewerkers van bijvoorbeeld landbouworganisaties aangetrokken.

Helaas voor de natuurverenigingen doorzien meer en meer kritische mensen de intrieste demagogie.

De heer Draulans verwijt professor Sas een complotdenker te zijn wanneer hij stelt dat het stikstofbeleid resulteert in het feit dat bijvoorbeeld Natuurpunt aanhoudend de gronden aankoopt van de geviseerde landbouwers. Nochtans stellen ook andere auteurs zich serieuze vragen bij dit ganse gebeuren. Een interessant voorbeeld hiervan is het artikel van 29 januari 2023 in De Tijd “Van boomplanter tot grootgrondbezitter: hoe machtig is Natuurpunt?” van H. Dheedene en P. Lambrecht. In dit artikel wordt een interessant overzicht gegeven van de geldstromen van Natuurpunt en de mate dat deze meer en meer grootgrondbezitter wordt. 

De bewering van de heer Draulans dat professor Sas geen blijk geeft van een grondige kennis van de techniciteit van het complex stikstofverhaal, raakt kant noch wal. Prof. Benedikt Sas heeft een doctoraat scheikunde behaald aan de Universiteit Gent en durft aldus te stellen iets te weten van scheikunde, van stikstof en zijn verschillende verbindingen, moleculen dat dit kan vormen.

De stikstofemissies worden momenteel veelal becijferd en dit telkens op een andere manier afhankelijk van de sector die men bekijkt. Men vergelijkt dus appels met peren. De deposities zijn dan weer gebaseerd op modellen, met tal van aannames en met een foutenmarge tot wel 50%. Professor Sas stelt terecht dat er eerst objectief en correct moet worden gemeten alvorens conclusies te trekken en vonnissen uit te schrijven richting de landbouw. 

In het buitenland begint men meer en meer op voldoende plaatsen metingen uit te voeren, zowel voor ammoniak als voor stikstofoxiden. Niet alleen de landbouw produceert ammoniak, maar ook de industrie of het verkeer. Wang et al. concluderen uit hun studie en metingen in 2020 (Science of the Total Environment, Elsevier) dat de ammoniak in de atmosfeer in de metropool Xi’an, met rondom gelegen agrarische gebieden, voornamelijk afkomstig is van niet-agrarische bronnen, zoals industrie, verkeer, de bevolking,… 

De heer Draulans vergeet dat de mens zelf ook een dier is en dus ook heel wat ammoniak genereert. De natuur op zich, zonder landbouw, genereert eveneens heel wat stikstof, inclusief ammoniak. L. Zhang en J. Evans stelden in hun studie uit 2014 (Atmospheric Environment, Elsevier) vast dat in de Canadese stad Toronto niet alleen de industrie of het verkeer verantwoordelijk was voor de uitstoot van de ammoniak, maar ook het park in de stad. Waar niet aan landbouw wordt gedaan. 

De achtergrondwaarden van stikstofemissies door de natuur zelf moeten natuurlijk in mindering worden gebracht als men de bijdrage uit de landbouwactiviteiten wil toewijzen. Voor het effectief meten van de stikstofemissies doet men recentelijk ook meer onderzoek naar bijvoorbeeld isotopenanalyse van stikstof om zo beter, op basis van de verschillen, de stikstof (ammoniak en stikstofoxiden) toe te wijzen aan een specifieke emissiebron. Correct, veelvuldig en objectief meten is dus de boodschap, en pas dan conclusies trekken of plannen opmaken. De wetenschappelijke kennis en materialen zijn voorhanden.

Over de auteur van dit opiniestuk: prof. dr. Benedikt Sas is algemeen directeur van Diergezondheidszorg Vlaanderen vzw (DGZ), Melkcontrolecentrum Vlaanderen vzw (MCC), VIVEE cv en tevens verbonden als professor aan de Universiteit Gent, Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen, vakgroep voeding.