In het artikel Wie beschermt burgemeester Koen T’Sjien van Boechout? werd aangegeven hoe de gewezen Vlaams minister van Binnenlands bestuur Bart Somers (Open VLD) en Antwerps provinciegouverneur Cathy Berx (CD&V) in de zaak omtrent de bestuurshandelingen van de burgemeester van Boechout, Koen T’Sijen, hun verantwoordelijkheid ontliepen.

Nu wordt ook zichtbaar hoe de procureur te Antwerpen er over denkt. Hij wil naar de raadkamer van de rechtbank gaan met een vordering tot buitenvervolgingstelling. Deze kamer, die met gesloten deuren handelt, beslist niet over de grond van de zaak maar gaat enkel na of er voldoende elementen zijn om de zaak door te verwijzen naar de strafrechter.

Zijn die elementen er dan niet? Waarom mag het dossier niet in openbare zitting komen?

Het verzet van een inwoner van Boechout tegen het wanbeleid van de burgemeester werd een strijd tegen de bierkaai. Aan de Antwerpse balie vond hij geen advocaat bereid om klacht te in te dienen. Moeilijk als er confraters van dezelfde balie in betrokken zijn oordeelde één van de aangesproken meesters.

Dan maar een advocaat van de Brusselse balie gezocht. Deze moest de betrokkenheid van confraters aan zijn stafhouder melden. Die stafhouder achtte het niet opportuun gebruik te maken van het opgenomen telefoongesprek waaruit het bewijs van de betrokkenheid volgde.

Volgens de stafhouder was het gebruik een schending van de privacy. Dat het Hof van Cassatie in meerdere arresten het gebruik wél toelaatbaar verklaarde en de beoordeling overliet aan de strafrechter werd ongelezen gelaten.

Uiteindelijk nam de bewoner zelf het initiatief in handen. Hij diende persoonlijk en zonder bijstand van zijn advocaten klacht in met aanstelling als burgerlijke partij bij de onderzoeksrechter.

Dat gaf op zich reeds aanleiding tot een conflict. De klager moest vooreerst een borg van 500 euro betalen. Omdat op de rechtbank niet met een bankkaart kan worden betaald moest de nabij gelegen bank worden bezocht.

Dan opnieuw met het cashgeld naar de griffie van de rechtbank. Daar legde een griffier een formulier voor ondertekening voor. Daarop stond echter een tekst waarmee de klager niet akkoord kon gaan.

Er werd in gesteld dat de klager voor de onderzoeksrechter was verschenen en die rechter er een verklaring had over opgesteld. Die rechter had de klager echter niet gezien of gehoord.

Naar zeggen van de griffier was het een overblijfsel van de coronapandemie. Om de onderzoeksrechter voor “besmetting” te beschermen werd de verschijning voor de rechter vervangen door een fictie.

Dat dergelijke fictie de nietigheid van de gehele procedure tot gevolg heeft en zelfs een valsheid uitmaakt werd niet in aanmerking genomen. Ook advocaten die stonden te wachten om een klacht neer te leggen hadden het blijkbaar niet gemerkt. Uiteindelijk besliste de griffier dat de advocaten tot bij de rechter mochten komen en de klager s’ anderendaags om acht uur “mocht” terug komen.

Wat kon van de onderzoeksrechter worden verwacht? Gezien het aan het onderzoek toegevoegde uitvoerig verslag van het agentschap Audit Vlaanderen¹ moest er nog weinig worden onderzocht.

In dat verslag worden de bewijzen van de feiten ondersteund door de tussen burgemeester T’Sjien en twee bouwpromotoren gevoerde e-mails die uitvoerig worden toegelicht. Op grond daarvan werd de burgemeester door de auditeurs van Audit Vlaanderen gehoord.

Op basis van deze elementen gaf de administrateur-generaal van Audit Vlaanderen gevolg aan zijn door het Wetboek van Strafvordering opgelegde plicht om strafbare feiten ter kennis te brengen van de dienst voor corruptiebestrijding en langs daar ook aan de procureur.

De opdracht van de onderzoeksrechter om hem te verhoren werd door burgemeester T’Sjien beantwoord met zijn recht om te zwijgen. Het is een verdachte immers terecht toegelaten aan de politie of de aan de onderzoeksrechter geen verklaring af te leggen en ook voor de strafrechter te zwijgen.

Daar moet hij dan ook de gevolgen van dragen. Hetzelfde geldt voor de betrokken advocaten die zich niet achter hun beroepsgeheim kunnen schuilen omdat het niet dient om eigen verdachte handelingen te verbergen.

Hoe kan je een verklaring vinden voor de mening van de procureur te Antwerpen? Aan aanwijzingen van mogelijks strafbare feiten ontbreekt het niet. Dat is voldoende voor de Raadkamer van de rechtbank om te beslissen deze zaak door te verwijzen naar de strafrechter zodat die daarover in een openbaar en tegensprekelijk proces kan oordelen, waarin alle partijen hun zeg kunnen doen over schuld en boete.

Maar een behandeling in openbare zitting kan ongeacht het oordeel van de strafrechter voor burgemeester T’Sjien nare gevolgen hebben. Daardoor dreigt volkomen publiek te worden wat tot hiertoe voor de burgers van Boechout geheim werd gehouden. Dat zou gezien de nakende verkiezingen geen positieve reclame uitmaken.

Er is ook nog een ander element dat kan aanzetten om het niet tot een publiek debat te laten komen. Wegens de betrokkenheid van twee gerenommeerde Antwerpse advocaten verkozen meerdere confraters er niet in op te treden. Wil ook de procureur dat schandaal vermijden?

Deze pleinvrees doet denken aan een andere recente zaak, de Reuzegomaffaire en de veroordeling van klokkenluider Acid. Dat roept ook in dit dossier de gedachte van een klassenjustitie en het “ons kent ons” verschijnsel op. Zou dat ook hierin kunnen spelen?

Als je ziet en leest wat in menig onderzoeksverslag van Audit Vlaanderen over het beleid in meerdere andere gemeentebesturen wordt geschreven is het probleem nog heel wat groter dan het enkele Boechoutse dossier.

Zowel de verantwoordelijkheidsvlucht van de gewezen Vlaams minister van Binnenlands beleid Bart Somers, die wellicht de bui zag hangen en daarom ontslag gaf, als de pleinvrees van de Antwerpse procureur wijzen op een structureel probleem.

Waartoe dient een onafhankelijk agentschap als Audit Vlaanderen als de vaststellingen uit de door deze overheidsinstelling gedane forensische onderzoeken door de verantwoordelijke minister worden miskend, zelfs worden tegen gewerkt?

Waarom heeft een even onafhankelijke procureur pleinvrees als het om politiek gevoelige dossiers gaat en ontvlucht hij de behandeling door een openbare en tegensprekelijke procedure?

Heeft de inwoner van Boechout niet het recht om te weten wat zijn burgemeester doet? Heeft de Vlaamse kiezer niet het recht om te weten wat er in meerdere Vlaamse gemeenten gebeurt, en wat de hogere overheden doen om er geen gevolg te moeten aan geven?

Waarom moet dit allemaal geheim blijven? Is dat wat bedoeld wordt met openbaarheid van bestuur en het terug dringen van de kwaal van corruptie?

Aan wie ligt het dan indien bij de verkiezingen de burger zich van de politiek afwendt en hij zijn ongenoegen over de werkwijze van justitie toont door voor diegenen te stemmen die niet, nog niet, aan dit beleid hebben kunnen meewerken?

Hoe hou je op die wijze een democratische rechtsstaat recht?

Note:

Steun voor een nieuwe website

We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.

Steun hier