Op de voorpagina is het meteen prijs: Een in somber grijs bijgeknipte en sterk uitvergrote AFP-foto van een duidelijk gespannen Xi Jinping. Fu Manchu gereïncarneerd. Wie zou er niet bang zijn van deze man? Een ‘sfeervol’ beeld om te beginnen.

Sfeerschepping met titel en foto

Ook de titel is niet mis: Deze man voert een ‘obsessieve’ ‘kruistocht’ tegen een volledig volk. Hebben we dat de voorbije eeuw niet nog ergens meegemaakt? Hebben we niet alle reden om verontwaardigd te zijn? Of bang te worden?

In de inleiding leren we dat president Xi bij zijn recent bezoek aan Xinjiang ‘extra controle op religieuze activiteiten’ eiste. De toespraak van Xi ging voor het grootste deel over de noodzaak van economische ontwikkeling van Xinjiang, waarvoor sociale stabiliteit nodig is.

Wat is het verschil van het Chinese beleid met de controle van moskeeën met radicale buitenlandse imams in eigen land?

Verderop in het artikel lezen we terloops waarover de uitspraak van Xi echt ging: ‘We moeten onze inspanningen consolideren en illegale religieuze activiteiten meer controleren’. Wat is het verschil met de controle van moskeeën met radicale buitenlandse imams in eigen land?

Grote blinde vlekken

Het artikel zelf heeft enkele opvallende blinde vlekken. Het bestaan van een door de VS gesteunde separatistische beweging wordt niet vermeld. Het World Uyghur Congress floreert in de diaspora en wil in Xinjiang zelf voet aan de grond krijgen.

De eindeloze reeks terroristische aanvallen in Xinjiang sinds de jaren 1990, de etnische rellen in 2010 waarbij bijna 200 Han-Chinezen gedood werden, de aanslag op het Tien An Min plein in Beijing en 29 met messen afgeslachte mensen in het station van Kunming in 2014, al die terreur wordt op het einde van het artikel afgedaan als ‘Enkele terreuraanvallen door individuele Oeigoeren gaven het Xinjiang Production and Construction Corps (XPCC, zie verder voor meer uitleg) een excuus voor draconische maatregelen’.

Gaat het echt om losgeslagen individuen? Het artikel zegt niets over de East Turkestan Islamic Movement (ETIM), de in 1997 opgerichte radicaal islamitische separatistische groepering van Oeigoeren, die in Afghanistan en in Syrië meevochten met Al Qaeda en nog steeds sterk aanwezig zijn in Idlib, Syrië. Vandaag noemen ze zich ETIP, de beweging is een partij geworden.

Hoe komt het dat geen enkel islamitisch land protesteert tegen de Chinese verondersteld anti-islamitische politiek? Integendeel, China verzoende twee belangrijke islamitische landen – Saoedi-Arabië en Iran. Hoe komt het dat Turkije niet protesteert tegen de veronderstelde racistische onderdrukking van de Oeigoeren, een Turks broedervolk?

Het weglaten van deze separatistische en terroristische aspecten van de situatie in Xinjiang laat het uitschijnen alsof elke repressie door de overheid in Xinjiang ongerechtvaardigd, racistisch tegen de Oeigoerse cultuur gericht of anti- islamitisch zou zijn.

Nog twee blinde vlekken. Hoe komt het dat geen enkel islamitisch land protesteert tegen de Chinese verondersteld ‘anti-islamitische politiek’? Integendeel, China kon als bemiddelaar twee belangrijke islamitische landen – Saoedi-Arabië en Iran – verzoenen.

En hoe komt het dat Turkije niet protesteert tegen de verondersteld racistische onderdrukking van de Oeigoeren, die een Turks broedervolk zijn?

Feiten zijn niet nodig

Kenmerkend voor het artikel is het quasi totaal ontbreken van feiten. Het hele verhaal steunt op een vijftal getuigenissen of citaten en eigenlijk voor 80 procent op één enkele getuigenis, van Tahir Hamu Izgil.

Deze man is volgens De Standaard naast kunstenaar ook nationalistisch activist en schrijver van een boek tegen China. Izgil verliet China met zijn gezin in 2017 en ging in de VS leven. Volgens Wikipedia is hij voorzitter van de World Uyghur Writers’ Union en maakt hij films over Xinjiang voor Radio Free Asia, propagandazender van de CIA.

Moskee in Urumqi, hoofdstad van Xinjiang. Foto: Fanghong/CC BY-SA 3:0

De Standaard stelt geen enkele vraag bij de objectiviteit van Izgil. Hij kan zonder remmen verhalen over repressie vertellen, met als gemeenschappelijke eigenschap dat ze geen enkel verifieerbaar element bevatten.

De auteur van het artikel doet nog een schep bovenop de getuigenis van Izgil: “Volgens Amerikaanse schattingen zaten in 2018 mogelijk een miljoen moslims in Chinese strafkampen waar ze dwangarbeid moesten leveren”.

De Amerikaanse bron waarop de hele wereldpers haar theorie over de onderdrukking van de Oeigoeren baseert, wordt niet genoemd. Het gaat om Adrian Zenz, een Duitse christelijke fundamentalist die werkt voor de Amerikaanse Victims of Communism Memorial Foundation, die beweert van God zelf de opdracht gekregen te hebben om het communisme uit te roeien.

Dat de schattingen van Zenz geen enkele wetenschappelijke basis hebben en onrealistisch hoog zijn, werd al uitvoerig aangetoond maar wordt genegeerd door alle grote media die het cijfer van ‘een miljoen opgesloten Oeigoeren’ blijven herhalen.

De Standaard werkt hier bovendien in de overtreffende trap door te beweren dat de Oeigoeren in die kampen dwangarbeid moesten verrichten. Zenz sprak van kampen waarin Oeigoeren gehersenspoeld werden (de Chinese overheid noemde ze opleidingsinstituten). Pas na de sluiting van deze instellingen eind 2019 zouden de vrijgelaten Oeigoeren volgens Zenz ingezet zijn als dwangarbeiders, een bewering die hij evenmin met concrete gegevens aangetoond heeft.

Een volgende aangehaalde ‘expert’ is Joshua Freeman van de Academica Sinica in Taiwan. Hij is gezien de gespannen relaties tussen Taiwan en de Volksrepubliek ook niet echt een ideale kandidaat voor neutrale uitspraken.

Hij mag zonder verdere argumenten verklaren dat het Chinese beleid een ‘combinatie van racisme, islamofobie en hardhandig ongeduld’ is. We hebben hierboven gezien wat de islamitische landen hiervan denken.

Kolonisatie?

Halfweg het artikel gaat het plots niet meer om racisme, islamofobie of ongeduld maar over kolonisatie, volgens een andere ver van neutrale ‘experte’ Dilnur Reyhan. Reyhan is na haar studie in Frankrijk blijven wonen en ijvert van daaruit voor de erkenning van de Chinese ‘genocide op de Oeigoeren’.

Ook deze beschuldiging komt uit de pen van Zenz en is al even ongeloofwaardig: een genocide zonder één gedode Oeigoer, hoe kan dat?

Chinees minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi (c) met zijn Saoedische (l) en Iraanse collega’s, 10 maart 2023. Foto: Chinese Foreign Ministry

Terug naar de ‘kolonisatie’. Toen China vanaf 1978 hervormingen lanceerde om zich sneller te ontwikkelen, namen de van oudsher reeds meer ontwikkelde kustgebieden het voortouw. Eind jaren 1990 kwam er een gecoördineerde strategie om het binnenland en het Westen mee te trekken in de vooruitgang.

Daarbij werden rijkere provincies gekoppeld aan armere om zo hun ontwikkeling te versnellen. Ook de armere provincie Xinjiang maakte deel uit van deze strategie. Hier werd onder meer gemikt op de ontginning van grondstoffen. De Standaard noemt dit de ‘kolonisatie van het Westen’.

Als ‘bewijs’ haalt de auteur twee uit hun context gerukte uitspraken van erkende experts aan, één van een Australische sinoloog in 2007 en één van een econoom uit Singapore in 2002. Beiden hebben bedenkingen bij sommige aspecten (het chauvinisme van de etnische Han-Chinezen en de lage efficiëntie) van de toenmalige aanpak, maar spreken nergens van kolonisatie.

Zondebok is het XPCC

Die ‘kolonisatie’ krijgt in de krant het gezicht van het Xinjiang Production and Construction Corps (XPCC). Deze organisatie zou tegen moslims zijn, zich de beste gronden en waterreservoirs toe-eigenen ten nadele van de dorpelingen, overal aanwezig zijn, compleet straffeloos repressie kunnen voeren en de industrie monopoliseren.

Het XPCC zou 2.000 bedrijven controleren, onder meer in de tomatenteelt, katoenteelt en de productie van polysilicium[1] voor zonnepanelen. Werkloos geworden boeren zouden in omstandigheden die aan dwangarbeid grenzen voor deze organisatie moeten werken.

Deze beweringen worden in het artikel enkel ondersteund door vage beweringen van Izgil, die de terroristische aanslagen in Xinjiang slechts een excuus noemt voor repressie door het XPCC.

Verder staat in het artikel een kaartje van de XPCC-vestigingen met de suggestie dat het bedrijf daar overal het water van de kleine boeren afpakt. Dat kaartje is afkomstig van het Uyghur Human Rights Project, onderdeel van het hierboven al vermelde separatistische World Uyghur Congress.

Het XPCC is een groot hybride militair-industrieel complex dat in de jaren 1950 werd opgericht vanuit een plan om de vele soldaten aan de grens met de Sovjet-Unie ter plaatse nuttig werk te laten doen.

Het XPCC moest staatsboerderijen ontwikkelen in onbewoonde of weinig bewoonde gebieden van Xinjiang en hangt nu nog steeds voor 60 procent af van landbouw voor zijn economische activiteiten. Er zijn mij geen rapporten bekend over conflicten met boeren over grond of water.

Het aantal tewerkgestelde burgers van lokale minderheden bij het XPCC neemt toe, alhoewel zij een minderheid blijven in het geheel van de werknemers van het bedrijf. Er bestaan echter geen concrete getuigenissen van dwangarbeid of slechte werkomstandigheden voor Oeigoeren.

Wel werd vroeger soms gebruik gemaakt van tijdelijke dwangarbeid door etnische Han-Chinezen uit gevangenissen van andere provincies. In 2014 heeft president Xi nog aangedrongen om van het XPCC ‘een smeltkroes’ van etnische groepen te maken.

In de nieuwe steden en dorpen die het XPCC gebouwd heeft, leeft 12 procent van de provinciale bevolking. Het korps is er zelf verantwoordelijk voor het bestuur en de ordehandhaving. Er zijn geen rapporten bekend dat hun bestuur verschillend zou zijn van de rest van de provincie. Tenzij men het ontwikkelen van onbewoonde gebieden zo noemt, kan men moeilijk van kolonisatie spreken.

Kruistocht door wie?

Wanneer men het hele artikel kritisch leest, blijft van de ‘kruistocht van Xi tegen de Oeigoeren’ niet veel over, van een kruistocht van De Standaard tegen China des te meer.

Men kan natuurlijk altijd de vraag stellen of repressie tegen en controle op separatisme en terrorisme in Xinjiang niet té streng is. Dat is echter iets heel anders dan een ‘kruistocht’ en vergt alvast een beter geïnformeerd en genuanceerd oordeel.

Vanuit de VS wordt volop een nieuwe Koude Oorlog aangewakkerd, deze keer tegen China. Een deel van de Amerikaanse elite stuurt zelfs aan op een echte oorlog, die wordt uitgelokt rond Taiwan of de Zuid-Chinese zee.

Anne Morelli legt in haar boek Elementaire principes van oorlogspropaganda uit dat elke oorlog voorbereid wordt met de demonisering van de tegenstander. Het is verbazend en angstwekkend om te zien hoe vlot Europese opinievormende media meegaan in deze oorlogsstrategie van de VS.

Deze Opinie werd overgenomen van chinasquare.be. Een zeer grondige analyse van de propaganda-oorlog tegen China staat in Manufacturing Consent for the containment and encirclement of China.

Note:

[1] Polysilicium is een gekristalliseerde samenstelling van silicium (Si), een donkergrijs mineraal dat we kennen als ‘kiezelstenen’. Polysilicium wordt gebruikt door de elektronische en fotovoltaïsche industrie (o.a. voor zonnepanelen) (nvdr).