Beste Alexander,

Ik heb uw brief gelezen. Dagenlang heb ik zitten denken wat ik ervan moest denken.

Wanneer de eerste minister, de hoogste gezagsdrager van het land, een brief schrijft naar alle Belgen, wanneer er belastinggeld wordt geïnvesteerd om die te publiceren in alle kranten; dan zou je mogen verwachten dat er iets belangrijk in staat.

Ik heb de brief dus meermaals gelezen met het voornemen er misschien enkele kritische vragen bij te formuleren, maar de enige gedachte die in me opkwam was: waar heeft die man het in godsnaam over?

Meteen duidelijk was waar u het niet over had. U had het niet over de ecologische crisis, de stijgende voedselprijzen, racisme, armoede, verdronken vluchtelingen, psychisch welzijn of andere zaken waar ik wel eens van wakker lig. U had het over de politiek en dat is iets helemaal anders, blijkbaar.

Kent u Edouard Louis? Hij is schrijver. In Ze hebben mijn vader vermoord schrijft hij over hoe politieke beslissingen een impact hadden op het leven van zijn familie, hoe ze bepaalden of ze in de zomer met vakantie konden, hoe lang zijn vader moest werken en zodoende ook op zijn gezondheid en levensverwachting.

“Voor de heersende klasse”, zo schrijft Edouard Louis in dat boek, “is politiek meestal een esthetische kwestie: een manier om over zichzelf te denken, om zichzelf op te bouwen. Voor ons was politiek een kwestie van leven of doodgaan.”

“Voor de heersende klasse is politiek een esthetische kwestie, voor ons was politiek een kwestie van leven of doodgaan”

Politiek, zo lees ik in uw brief, dat gaat om “hoe wij, politici met elkaar omgaan.” En die politici moeten samenwerken in plaats van ruzie te maken, zo vindt u. Ik kon me bij het lezen niet van de indruk ontdoen dat politiek voor u een esthetische kwestie is, een manier om over uzelf te denken.

Weet u wat wezeltaal is? U bent in ieder geval mee vertrouwd, maar ik weet niet of u de term al eens hebt horen vallen. Een wezel zuigt de inhoud van eieren leeg tot enkel de holle schaal over blijft. Wie in wezeltaal schrijft, doet hetzelfde met woorden. Uw brief, beste Alexander, staat bol van de wezeltaal.

U schrijft dat er te vaak “op de persoon gespeeld wordt in plaats van over de inhoud te praten”, maar het is onduidelijk over welke inhoud het gaat. U zegt mijn zorgen te kennen, maar benoemt ze nergens. U belooft samen te gaan werken, maar u zegt nergens met wie of waaraan. U belooft keihard te werken voor een betere politiek, maar vertelt niets over wat er precies moet verbeteren.

U schrijft dat politici “soms zo met zichzelf bezig zijn dat ze vergeten voor wie en voor wat ze moeten werken”, maar het is me niet duidelijk voor wie of voor wat u zo hard belooft te werken. Ondertussen is de helft van uw brief gevuld door een foto van uzelf. “Ook ik heb fouten gemaakt”, zo schrijft u, maar nergens zegt u wat die fouten dan waren en hoe u ze wil rechtzetten.

Uw brief, beste Alexander, staat bol van de wezeltaal

U verontschuldigt zich, maar het is onduidelijk waarvoor. U klaagt over “politici die klagen over wat slecht is in plaats van zelf met oplossingen te komen. Maar in plaats van dan zelf met oplossingen te komen stelt u dat er al “te veel van dat soort beloftes worden gemaakt.”

U biedt geen enkele analyse van problemen, geen visie, geen oplossingen, geen perspectief. Met heel wat gedraai rond de pot vraagt u ons om op u te vertrouwen, dat wil zeggen: om op u te stemmen, maar de enige reden die we daarvoor krijgen is dat u uw best zal doen.

Ik moet vaak denken aan Mariette, de oude dame van aan de Vesdervallei. Hoe zou het nog met haar gaan? Zou ze nog steeds wakker liggen, uit angst, elke keer dat ‘s nachts regent? Zou de verzekering dan toch volledig zijn tussengekomen? En zou haar traplift al gemaakt zijn of zou ze nog steeds op het eerste verdiep leven?

Ik sprak deze winter met een man die omwille van de hoge energieprijzen geen chauffage meer gebruikt. Ik vraag me af of hij uw brief ook heeft gelezen. Ik ben benieuwd wat hij ervan zou zeggen. Ik denk dat ik uit zijn repliek meer zou leren dan uit uw brief.

Het illustreert de tragiek van de politiek zoals we die hier vandaag kennen: zij die het voor het zeggen hebben, hebben niets te zeggen. En zij die iets te zeggen hebben, hebben het niet voor het zeggen.

U biedt geen enkele analyse van problemen, geen visie, geen oplossingen, geen perspectief

Ik heb me afgevraagd of het wel de moeite was om een brief terug te schrijven. Eigenlijk is dat toch onvoorstelbaar. U bent eerste minister, de hoogste gezagsdrager van ons land. U schrijft een brief naar alle Belgen en die brief is van zo’n bedroevend laag niveau dat uw burgers twijfelen of het zelfs maar de moeite is om er op te antwoorden.

Misschien is het zelfs nog erger. Ik denk dat de meeste burgers er al lang niet meer over twijfelen. “U hebt de voorbije tijd wellicht met grote ogen naar de politiek gekeken”, zo luidt de eerste zin van uw brief. Dat lijkt me een verkeerde inschatting. Ik denk dat de meeste burgers al lang niet meer van opkijken wat jullie allemaal uitkramen.

Ik heb het gevoel dat er een soort onzinmoeheid optreedt, dat er ondertussen zoveel onzin over ons is uitgekieperd dat het gevoel heerst dat dit er dan ook nog wel bij zal kunnen. Dat we het ons niet kunnen permitteren om daar druk in te maken, omdat er dan eenvoudigweg geen tijd meer zou overschieten om ons zorgen te maken over een kapotte traplift of een te hoge energierekening, om te leven.

Waarom ik dan toch nog de moeite neem om u terug te schrijven? Omdat ik uw bezorgdheid deel, of toch een stuk ervan. Wanneer u zich afzet tegen politici die verdelen, onrust zaaien en over de taalgrens heen beledigen; dan heeft u, zo neem ik aan, in de eerste plaats over het Vlaams Belang.

De opkomst van het Vlaams Belang is, zo vind ik, een goede reden om niet toe te geven aan de onzinmoeheid. Het probleem, beste Alexander, is dat we extreemrechts niet kunnen bestrijden met het holle meer-van-hetzelfde optimisme dat u verpersoonlijkt. Integendeel, wanneer het sluimerende ongenoegen tegenover dat vals optimisme geen constructieve vertaling krijgt, vormt dat zelfs de perfecte voedingsbodem voor extreemrechts.

Het probleem is dat we extreemrechts niet kunnen bestrijden met het holle meer-van-hetzelfde optimisme dat u verpersoonlijkt

Daarom zou ik toch een oproep willen doen, aan alle democratische partijen en dus ook aan u. Als u een verkiezingsoverwinning van het Vlaams Belang wilt vermijden, laat deze brief dan asjeblief géén voorbode zijn van wat we in de campagne te zien gaan krijgen.

Laat dan voor één keer die retoriek over ‘luisteren naar de mensen’ en ‘problemen oplossen’ verpakt in die onnozele marketing van pseudo-authenticiteit achterwege.

Laat het voor één keer gaan over ideologie, over hoe we de ecologische crisis kunnen aanpakken. Laat het gaan over mensenrechten en waarom die voor elk mens horen te gelden, ongeacht afkomst. Laat het gaan over de verdeling van rijkdom en macht, over hoe een 21ste eeuwse arbeidsmarkt er uit moet zien, over welke zaken vermarkt mogen worden en welke niet.

En laat verschillende visies op een eerlijke manier botsen, in plaats van ons de dwaze leugen voor te houden dat alles beter zou gaan als politici wat minder ruzie zouden maken. Kortom: neem het een beetje serieus. Als je niet wilt dat wij, burgers, ons als domme kleuters gaan gedragen, kan het namelijk helpen om ons ook als volwassenen te behandelen.

Vriendelijke groeten,

Seppe