De betrekkingen tussen de EU en China bevinden zich op een kruispunt. De ontvangst van de Chinese premier Li Qiang en de hervatting van het Duits-Chinese intergouvernementele overleg in Berlijn op 20 juni kunnen het feit niet verhullen.
Wat China betreft, net zoals in andere zaken, lijken Brussel en Berlijn de beslissingen die in Washington worden genomen als een echokamer na te bootsen.
Er is geen vooruitzicht op een onafhankelijk Europees buitenlands- en handelsbeleid, hoe hard Peking dat ook moge wensen. Wat betreft onze voorbereiding op een beleid voor een confrontatie met China, lijkt het alsof de EU zelfs het voortouw wil nemen. Nochtans staat er veel op het spel.
Er is geen vooruitzicht op een onafhankelijk Europees buitenlands- en handelsbeleid
China is de grootste handelspartner van de EU, meer zelfs dan de de VS. Een ‘gecontroleerde ontkoppeling’ zoals commissievoorzitter Ursula von der Leyen nastreeft onder de vlag van ‘economische zekerheid’ (benoemd als de-risking, nvdr) zou miljoenen jobs op de helling zetten.
Een economisch vernietigend Europees beleid van zelfisolatie zou het einde kunnen betekenen van het Europese welvaartsmodel en bijdragen aan de enorme verarming van steeds grotere delen van de bevolking in de EU.
Duitsland bevindt zich praktisch al op de bodem en vertoont alle tekenen van een kapitalistisch systeem dat aan kernrot aan het bezwijken is. Een verkreupelde staat door zelf toegebrachte bezuiniging en door de recentelijke investeringskoorts van massale bewapening ten voordele van de NAVO-proxy-oorlog in Oekraïne, die de eigen infrastructuur laat verpieteren.
Duitsland bevindt zich praktisch al op de bodem en vertoont alle tekenen van een kapitalistisch systeem dat aan kernrot aan het bezwijken is
Ook op vlak van onderzoek en ontwikkeling, evenals de beroepsopleiding van geschoolde arbeiders, verliest Duitsland steeds meer de functie van het economisch kloppend hart van de Europese Unie.
En naast de staat slaagt het bedrijfsleven er evenmin in om in productieve groei te investeren. Met een stijging van 0,3% stagneert het nagenoeg sinds 2021.
Op 18 juni 2023 merkte de Berliner Zeitung op:
“Het probleem ligt deels in het gebrek aan investeringen door bedrijven. De grote 40 op de DAX-index (dat is de beursindex van de grootste Duitse bedrijven, nvdr) zullen naar verwachting dit jaar hun hoogste dividend ooit uitkeren. Aandeelhouders kunnen zich verheugen op zo’n 75 miljard euro, volgens schattingen van particuliere beleggersvereniging DSW.”
Het Duitse Verbond van Vakverenigingen wijst tevergeefs op het steeds groter wordende investeringstekort, wat blijkt uit de vervallen infrastructuur.
En het debat over een volgende escalatie komt snel in een stroomversnelling. In het zojuist goedgekeurde elfde sanctiepakket van de EU tegen Rusland worden voor het eerst ook drie in Hong Kong gevestigde bedrijven vermeld.
En toch lezen de verslagen van de voorafgaande interne debatten als angstige verslagen, angst die de beleidsmakers van de Europese raad hebben van de uit de hand lopende sancties.
Ze zijn er dus nog niet gereed voor om werkelijk een economische oorlog met China te ontbinden. Er bestaat namelijk een te grote zorg dat er een zelfbeschadiging zal optreden die nog erger zou uitdraaien als dat met de sancties tegen Rusland het geval is geweest. Terwijl Duitsland in een economische recessie aan het tuimelen is als gevolg van die economische oorlogshouding met de gepaarde voedsel- en energieprijsinflatie, verwacht Rusland een groei van boven de 2% in 2023.
Terwijl Duitsland in een economische recessie aan het tuimelen is als gevolg van die economische oorlogshouding met de gepaarde voedsel- en energieprijsinflatie, verwacht Rusland een groei van boven de 2% in 2023
Deze economische oorlog komt neer op een regelrechte boemerang.
De huidige neiging bestaat erin om dit te vermijden met China. Wat de enige verklaring kan zijn voor de diplomatieke toenadering vanuit de VS, zoals bijvoorbeeld te zien viel bij het bezoek onlangs van de Noord-Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Anthony Blinken. In de aanloop van de presidentqverkiezing van 2024 valt er niets te rapen bij een economisch handgemeen met Peking, iets dat uiteindelijk de arbeider in de VS pijnlijk zal raken en het land in een recessie zal storten.
Het is een van de kenmerken van die strategie om de Europeanen de vuurlinie in te sturen en hen op te hitsen om het ijzer uit het vuur te halen, om hen de economische oorlog met China te laten aangaan. Goed beseffende wat dit zal betekenen voor de Europese bondgenoten van de VS wiens president, Joe Biden, een figuur aan het roer is die niet altijd volledige controle over zijn eigen woorden lijkt te hebben.
Met zijn ‘dictator-opmerking’ die hij slechts twee dagen na het bezoek van Blinken maakte, scheurde hij het camouflagedekzeil dat de minister van Buitenlandse Zaken had proberen te spreiden, aan flarden.
Met een gigantisch bewapeningsprogramma van meer dan 1,1 miljard dollar proberen de VS, met daarbij de Europese en Pacifische bondgenoten op sleeptouw, China uit te dagen. Wat vooral opvalt, zijn de pijnlijke dubbele standaarden die aan de gang zijn.
Terwijl een niet-aflotende stroom van militaire bases vanuit Washington wordt uitgestrooid rondom China, zoals in Japan en de Filipijnen, kunnen Chinese bases in Cuba niet getolereerd worden vanwege hun nabijheid van de VS.
Centraal in de EU-strategie tegen China, opgesteld door de hoge vertegenwoordiger van de EU voor buitenlandse zaken Josep Borrell en de Europese Dienst voor extern optreden en vervolgens goedgekeurd door alle EU-hoofdsteden in mei 2023, staat niet alleen het perspectief van een ontluikende economische oorlog tegen China, maar ook Europa’s quasi-kolonialistische kijk op het land.
Met een bizarre minachting voor de realiteit van de situatie, wordt China praktisch bevolen om een bepaald buitenlands beleid ten opzichte van Rusland te voeren
Met een bizarre minachting voor de realiteit van de situatie, wordt China praktisch bevolen om een bepaald buitenlands beleid ten opzichte van Rusland te voeren. Terwijl de EU Oekraïne massaal bewapent via de “Vredesvoorziening” (een term Orwell-waardig) en de NAVO-proxy-oorlog steunt door de Oekraïense autoriteiten miljarden aan gestage financiering toe te stoppen, moet Peking worden verteld wat het mag en niet mag doen in zijn eigen buitenlands beleid.
Velen in Brussel willen het einde van de westerse hegemonie nog steeds niet aanvaarden en leven volhardend in een droomwereld van Europees kolonialisme waarin je ongeremd de lakens mag uitdelen.
Europa weigert de opkomst van een multipolaire wereld te erkennen en de afstraffing zal helaas de eigen ondergang zijn. De arrogantie die doorschemert in de China strategie van de EU wordt echter niet alleen gevoed door het koloniale verleden, maar komt ook voort uit het vazalschap ervan, uit het onvoorwaardelijke geloof dat we onder alle omstandigheden kunnen vertrouwen op de hegemoon zijnde de VS.
Cruciaal in dit alles staat het absurde denkbeeld dat we gelijklopende belangen hebben met de VS en dat diezelfde VS hun eigen belangen niet zal vooropstellen ten koste van het Europese volk.
Juist zoals een hond aan de leiband die zich groter en sterker waant dan die in werkelijkheid is, denkt men hier China de les te kunnen spellen. Het maakt cynisch duidelijk hoe het machtsdenken het vrijheidsprincipe vertrappelt, hoe bijvoorbeeld in het geval van een journalist als Assange die gefolterd wordt en als het ware levend wordt begraven omdat hij de misdaden van de VS aan het licht bracht.
Het heeft er alle schijn van dat de ganse EU zijn oren heeft laten hangen naar het Groot-Brittannië van Tony Blair en Boris Johnson en zijn enige toekomst ziet in blindelings onkritische trouw aan de VS. Dit leidt tot enorme schade bij de eigen bevolking en verwoestende betrokkenheid bij de eindeloze stroom van militaire VS conflicten en economische oorlogen. Deze regeringen dringen aan op brutale, door winstbejag aangewakkerde politiek in het voordeel van de VS-industrie, ondanks dat
dit leidt tot ontzaggelijke schade aan hun eigen volk en een onstuitbare toevoer aan militaire VS-conflicten en economische oorlogen.
De volkeren van de Europese Unie daarentegen hebben er alle belang bij om deze lopende economische oorlogen te stoppen en om de neerwaartse spiralen die de weer eens nieuwe sancties zullen veroorzaken, te ontspringen. Het is klaar en duidelijk dat er met Europa’s sociale en economische toekomst lichtzinnig wordt omgesprongen.
En we doen er goed aan om ons sociaal fundament niet te laten afbranden door een drift naar meer en meer wapens. Om de belangen, om een goed leven van de werkenden in het Westen waar te maken, moeten we bruggen slaan met het Globale Zuiden. We hebben nood aan dialoog, samenwerking en respect voor democratische zelfbeschikking.
Sevim Dagdelen is lid van de commissie Buitenlandse Zaken van de Bondstag. Ze komt in het weekend van 9 en 10 september naar Manifiesta. Dit artikel verscheen eerder op Liberation