Blijven wedden op kernenergie is onbegrijpelijk

De regeringsbeslissing omvat meerdere elementen over kernenergie. Er worden niet alleen twee bestaande kernreactoren verlengd. Er wordt opnieuw beslist om te investeren in zogenaamde kleine modulaire reactoren (SMR). Dat legt ook de weg open voor nieuwe kerncentrales.

De regering verantwoordt haar beslissing met de oorlog in Oekraïne. Ze wil tegelijk onafhankelijker worden van fossiele energiebronnen, waaronder Russisch gas.

Er wordt beslist om te investeren in kleine modulaire reactoren. Dat legt ook de weg open voor nieuwe kerncentrales.

De ontplofte reactor 4 in Tsjernobyl, op deze foto nog alleen met de oude inkapseling. Foto: Wikimedia Commons.

Wat de oorlog in Oekraïne echter vooral aantoont, is dat kerninstallaties extreem gevaarlijke oorlogsdoelwitten zijn. Zo was er een tijdelijke verhoging van radioactiviteit gemeten rond Tsjernobyl, de kerncentrale waar in 1986 reactor 4 ontplofte.

Die verhoogde radioactiviteit had hoogstwaarschijnlijk te maken met troepenbewegingen. Daardoor werd radioactief stof weer opgewaaid dat 36 jaren geleden bij de ontploffing van Tsjernobyl 4 in de grond terecht kwam.

Erger nog is de toestand in de kerncentrale van Zaporijia. Daar ontstond zelfs brand in een van de gebouwen. En voor beide kerncentrales geldt: blijft de aanvoer van elektriciteit, koelwater en uitgerust personeel gewaarborgd? Zo niet is een scenario zoals in Fukushima niet denkbeeldig.

Waarom zulke gevaarlijke doelwitten in België dan toch verlengen? Waarom dan zelfs investeren in onderzoek naar nieuwe ‘kleine modulaire reactoren’?

Bovendien houdt niet alleen fossiele energie ons afhankelijk van het buitenland. Dat geldt evengoed voor uranium. De meerderheid van uranium wordt gedolven en bewerkt in niet-Westerse landen, zoals onder andere Kazachstan of Oezbekistan, en jawel… Rusland.

Wat voor zin heeft het bestaande afhankelijkheid van fossiele bronnen af te bouwen in Rusland, als men deze afhankelijkheid op nucleair vlak met twee reactoren toch weer behoudt?

Wat voor zin heeft het afhankelijkheid van fossiele bronnen af te bouwen in Rusland als men deze afhankelijkheid op nucleair vlak toch weer behoudt?

Bij een volledige kernuitstap waren we de afhankelijkheid van buitenlandse uranium leveringen volledig kwijt geweest. Maar nee, in naam van zogenaamde ‘energie-onafhankelijkheid’ beslist men om toch opnieuw honderd procent afhankelijk te blijven van buitenlands uranium.

Ten slotte staat in de verklaring dat men de wet op de veiligheidsvoorschriften van 2011 wil wijzigen, namelijk het “koninklijk besluit van 30 november 2011 houdende veiligheidsvoorschriften voor kerninstallaties”. Wat is de juiste inhoud?

Vrees is dat er sowieso druk komt, nu of later, om de verlenging van de twee minst oude reactoren te vergemakkelijken. Dit zou kunnen door te overwegen bepaalde veiligheidsobstakels in de weegschaal te leggen, zoals promotoren van SMR’s dat ook proberen.

Leveringszekerheid elektriciteit wordt onzeker

Maar ook een andere stokpaardje van de nucleaire lobby is bedreigd. Door twee oude reactoren te verlengen, wordt het hoogst onzeker of er voldoende stroom zal zijn na 2025. Want de hele procedure om kernreactoren te verlengen vergt een lange periode.

Er is veel kans dat die periode niet gehaald wordt. Er zijn niet alleen technische problemen, zoals de nazichtwerken en aanpassingen bij een verlenging. Er zijn ook de wettelijke procedures die nageleefd dienen te worden. Zo zal er een milieueffectenrapport nodig zijn.

Vrees is dat er sowieso druk komt, nu of later, om de verlenging van de twee minst oude reactoren te vergemakkelijken.

Tot 1000 km rond de reactoren kunnen mensen en overheden verzet aantekenen. Gezien er meerdere landen zijn binnen 1000 km die zich duidelijk uitspraken tegen kernenergie, is de potentiële omvang van verzet heel reëel.

Bovendien moet de operator dit nog willen. Engie heeft geen kerncentrales in Frankrijk, en wil maar al te graag af van de Belgische kerncentrales. Dat zou wel degelijk betekenen dat een verlenging van de twee minst oude reactoren kan falen. En dat zou nog veel grotere risico’s voor leveringszekerheid kunnen opleveren.

Onvoldoende investeringen in de groene transitie

De regering wil tegelijk inzetten op een verdrievoudiging van de bestaande offshore capaciteit. Ook wind op land, en zonne-energie wil men bevorderen. Hoewel iets meer dan 1 miljard (na aftrek van het voorziene budget voor SMR’s) niet niets is, is het behoorlijk te weinig voor een echt ambitieus programma voor hernieuwbare energie.

Al helemaal gek is het voorziene budget van 15 miljoen voor de spoorwegen. Dat is ruim onvoldoende als men het doel nastreeft om het mobiliteitsaandeel van de spoorwegen te verdubbelen.

De investeringen in het spoor zijn ruim onvoldoende om het mobiliteitsaandeel van de spoorwegen te verdubbelen.

Verder wil men ook twee gascentrales bouwen. Dat verhoogt dan weer de afhankelijkheid van fossiele bronnen, die op zich problematisch zijn voor het klimaat.

En helemaal cynisch wordt het wanneer men onderzoekt om de twee kerncentrales ook waterstof te laten produceren, wat de weg afsnijdt voor werkelijk groene waterstof met behulp van hernieuwbare energie.

Naar een 100 % hernieuwbaar en klimaatpositief alternatief

Voor de 11 maart beweging dient deze beslissing geheroriënteerd te worden. Er dienen sneller investeringen te komen in wind-, zon- en groene waterstof. De volledige kernuitstap dient doorgevoerd te worden. Tegelijk kunnen de bestaande niet nucleaire delen van de kerncentrales geïntegreerd worden in nieuwe installaties die instaan voor de productie van klimaat neutrale en klimaatpositieve energie.

Voor de 11 maart beweging dient deze beslissing geheroriënteerd te worden.

We denken dan aan groene en geen zogenaamd paarse[1] waterstof. Maar ook aan de productie van elektriciteit en warmte met behulp van circulaire[2] en groene gassen[3].

Wanneer de vrijgekomen broeikasgassen afgevangen en hergebruikt worden, kunnen er zelfs meer broeikasgassen uit de atmosfeer gehaald worden. Dat maakt ons onafhankelijk van fossiele en nucleaire bronnen. Dat is werkelijk positief voor het klimaat. En het is goed voor duurzame tewerkstelling in Doel en Tihange.

Bron: Alexander De Croo, Verlenging levensduur kerncentrales Doel 4 en Tihange 3.

Gerelateerde publicaties

Boek “Investeer in Doel 5”:

Reeks van 4 artikels over SMR’s:

SMR-kerncentrales zijn veel te duur

SMR-kerncentrales ondergraven duurzaam klimaatbeleid

SMR-kerncentrales vergroten proliferatiegevaar en onveiligheid

SMRs Bedreigen De Energietransitie

Notes:

[1] Paarse waterstof is het opwekken van waterstof (elektrolyse) met behulp van kernenergie (n.v.d.r.).

[2] Circulair gas ontstaat door de omzetting van reststromen, die afkomstig zijn van fossiele oorsprong zoals b.v. plastics of petrochemische reststromen, met superkritisch water vergassen naar gas. In dit artikel wordt echter gedoeld op circulair groen gas, dat tot stand komt door groene waterstof te verbinden met CO2 dat uit de atmosfeer wordt gehaald, en niet van fossiele bronnen. (n.v.d.r.).

[3] Groen gas wordt verkregen door de omzetting van organisch materiaal door bacteriën. In tegenstelling tot aardgas is het geen fossiele brandstof. Producten die na gebruik volledig recyclebaar zijn (n.v.d.r.).