Opinie -

Werkloos zijn is niet jouw schuld

De werkgeversorganisaties, de N-VA en de Open VLD pleiten al jaren voor een beperking van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd. Volgens hen geraken vacatures niet ingevuld door een te gulle sociale zekerheid. CD&V en de MR willen niet zo ver gaan in aanloop naar de verkiezingen en steunen het voorstel om de uitkeringen sneller te doen dalen tot het minimumbedrag. Al deze partijen gaan er wel vanuit dat het niet het economische systeem is dat faalt maar dat het je eigen schuld is als je werkloos bent.

maandag 23 juli 2018 12:16
Spread the love

De werkelijkheid levert nochtans bewijzen genoeg dat het huidige economische systeem niet alleen verantwoordelijk is voor de werkloosheid, maar zelfs werkloosheid produceert. Een voldoende hoog werkloosheidspercentage doet het systeem zelfs beter draaien. De beste methode om dit te doorzien is het stellen van vragen. Hoe komt het dat er werkloosheid ontstaat? Hoe ontstaan crisissen? Is het de schuld van het individu? Is de vrije markt het beste systeem om ons te behoeden tegen armoede en werkloosheid?

Elle dag wordt ons ingepeperd dat winst, privatisering, productiviteit en concurrentie de wereld doen draaien. Het zijn de fundamenten van het kapitalisme: het bejubelde economische systeem. De drijvende kracht van het kapitalisme is marktaandelen van concurrenten inpalmen door goedkoper te produceren.

Dat kan alleen door de loonkosten te drukken of door met minder arbeidskrachten of met meer en/of betere machines productiever te produceren. Onvermijdelijk snijdt men dan in de koopkracht. Zo ontstaat een tegenstelling tussen een stijgende productiecapaciteit en een dalende koopkracht.

Men creëert overproductie waardoor bedrijven hun deuren moeten sluiten. Een economisch systeem dat in functie staat van hogere productiviteit en lagere loonkosten, waar steeds minder werknemers steeds meer producten maken tegen alsmaar lagere lonen, loopt voortdurend het gevaar over kop te gaan.

Waarom uitkeringen beperken?

Op de vraag waarom de werkgeversorganisaties met hun politieke vrienden de werkloosheidsuitkeringen willen beperken, is hun antwoord duidelijk. Wanneer mensen een uitkering krijgen die hun voldoende geeft om waardig van te leven, zijn ze minder geneigd om gelijk welke job te aanvaarden. Maar men verzwijgt wel het belangrijkste. In het kapitalisme, waarin winst maken de drijfveer is, zijn werknemers een kost die men zo laag mogelijk wil houden.

Loonkosten kan je op verschillende manieren verlagen. Een voldoende percentage werkloosheid hoort daarbij. Om de loonkost te drukken en de winsten veilig te stellen, is een arbeidsreserve met lage uitkeringen een noodzaak. Wanneer het aanbod van de jobs lager is dan de vraag, dan bezit de werkgever de macht om de loon- en arbeidsvoorwaarden in zijn voordeel om te buigen.

Want als werknemers meer loon en betere arbeidvoorwaarden eisen, dan heeft de werkgever alle macht om te antwoorden dat er genoeg werkzoekenden staan te wachten die voor minder loon alle arbeidsvoorwaarden willen aanvaarden.

Vraag en aanbod

Werkloosheidsuitkeringen beperken om de werkzoekenden te verplichten werk te zoeken, zou eigenlijk moeten betekenen dat er voor iedereen voldoende jobs zijn. Is dat zo?

Volgens de regering moeten er maatregelen worden genomen om de 140.000 openstaande vacatures in ons land in te vullen. Daar tegenover staan in 2018 gemiddeld 360.784 werkzoekende uitkeringsgerechtigde volledig werklozen.140.000 vacatures voor 360.784 werkzoekenden betekent dat er voor 220.784 werkzoekenden geen werk is. Als er onvoldoende jobs zijn, waarom moeten er dan maatregelen genomen worden tegen alle werklozen?

Ook mogen die goedbetaalde politici, die worden betaald door de belastingbetaler, wel eens stoppen om het al lage inkomen van een werkzoekende te beperken. De uitkering van een alleenstaande werkloze daalt tot 1.031 euro bruto per maand. Dat is 108 euro per maand onder de armoedegrens, die voor een alleenstaande op 1.139 euro per maand ligt. Kom daarmee maar eens rond na de betaling van je vaste kosten zoals de huur van je huis, elektriciteit en water.

Ik vraag me af wat er in het hoofd van minister Peeters (CD&V) speelt die een onderzoek liet uitvoeren om de werkloosheidsuitkeringen nog sneller te laten dalen.  Ook al weet hij dat er niet voor iedereen een job is. Hoe zou hij dat verzoenen met zijn christelijke overtuiging? Heeft hij die voeling verloren omdat hij te ver verwijderd is geraakt van de werkelijkheid door zijn té hoge maandelijkse wedde als minister? Die bedraagt 10.786 euro netto per maand of tien maal meer dan de uitkering van een alleenstaande werkzoekende.

Knelpuntberoepen

Alhoewel het aantal werkzoekenden hoger ligt dan het aantal vacatures, is er voor bepaalde beroepen een tekort. Hoe valt dit te verklaren?

Het heeft te maken met de slechte loon- en arbeidsvoorwaarden waardoor er voor bepaalde beroepen een afkeer is. Het heeft ook te maken met het ontbreken van het juiste diploma.

Sacha Dierckx, wetenschappelijk medewerker van de progressieve denktank Minerva zegt hierover het volgende: “Je hebt altijd een deel vacatures die effectief niet ingevuld geraken, om welke reden dan ook.  In sommige regio’s, zoals West-Vlaanderen, is er bijvoorbeeld veel minder werkloosheid. Voor bepaalde profielen, denken we maar aan ingenieurs of ICT’ers, zijn er ook veel meer vacatures dan dat er mensen zijn met het juiste diploma. Maar dat probleem is er altijd, niet alleen op dit moment van economische hoogconjunctuur, maar ook in tijden van laagconjunctuur.”

Vacatures geraken ook niet ingevuld omdat oudere werknemers voor de werkgevers te duur zijn. Oudere werknemers die hun werk verliezen, geraken nauwelijks opnieuw aan de slag. De grootste stijging bij de werkzoekenden zit in de categorie van de 55-plussers.

Bovendien is er ook nog de vraag waarom er zoveel vacatures zijn. Steeds meer mensen  kunnen de stijgende werkdruk niet meer aan. Daardoor stijgt het aantal langdurig zieken.

Halfweg 2017 waren ruim 372.000 loontrekkenden en meer dan 24.000 zelfstandigen langer dan een jaar ziek. 1 op 6 werkende Belgen loopt risico op burn-out. Niet moeilijk dat er zoveel vacatures vrij komen.

Laten we opstaan

Als werkgeversorganisaties en politieke partijen eisen stellen die een groot deel van de bevolking in de armoede houden, dan moeten alle sociale organisaties in verzet gaan met hun eigen programma.

Als voorbeeld binnen het thema arbeid enkele belangrijke eisen:

  • Uitkeringen onder de armoedegrens moeten worden opgetrokken tot boven die grens. Dat is trouwens een belofte geweest van de regering Michel die ze niet meer willen nakomen.
  • Een herverdeling van werk door de invoering van de 30-urenweek.
  • Goedkope en kwalitatieve kinderopvang en openbaar vervoer, zodat de belemmeringen om te kunnen werken verminderen.
  • Flexijobs vervangen door kwalitatieve jobs met een degelijke verloning die sociale zekerheid opbouwt.

Bronnen:

  1. De Morgen,19/07/2018,p.4
  2. De Tijd, 20/07/2018,p.6
  3. http://www.rva.be/
  4. http://www.rva.be/nl/documentatie/baremas/volledige-werkloosheid
  5. http://netwerktegenarmoede.be/standpunten/inkomen/hoge-armoedecijfers-zijn-gevolg-van-falend-armoedebeleid
  6. https://www.jobat.be/nl/artikels/zoveel-verdienen-de-ministers-van-michel-i/
  7. https://solidair.org/artikels/de-krapte-op-de-arbeidsmarkt-een-fabeltje
  8. http://abvv-experten.be/krapte-op-de-arbeidsmarkt-even-serieus-blijven/
  9. http://www.standaard.be/cnt/dmf20180411_03458578

take down
the paywall
steun ons nu!