Griet Vandermassen laat weten dat ‘het ongenoegen over de werkwijze van de beweging groeit’ en ze geeft aan dat het feministische programma van tegenwoordig autoritair en gedateerd is. Dat is haar mening en het lijkt zowaar de mening te zijn van menig man die zij tegenkomt. Het is jammer dat de feministische beweging op dit moment niet aan ieders noden lijkt tegemoet te komen, maar Vandermassens betoog reikt geen ideeën aan over relevante alternatieven. Het is helaas te zwak in het licht van de kwesties die het aanhaalt en werkt onnodig polariserend.

Desinformatie

Even verduidelijken. In haar opiniestuk stelt Griet Vandermassen een koerswijziging voor in functie van de feministische beweging van vandaag. Ze wil de feministische theorievorming eindelijk eens in lijn gebracht zien ‘met de bredere wetenschappelijke literatuur over gender, onder meer uit de ontwikkelingspsychologie en de evolutiebiologie, die ondubbelzinnig uitwijst dat de typische neigingen en voorkeuren van beide seksen diepe biologische wortels hebben’.

Prima, lijkt mij, ware het niet dat ze met dit voorstel het merendeel van andere urgente kwesties, zoals het recht op gelijke kansen, als afgerond beschouwt. Volgens haar is het gevecht voor dit recht al lang gestreden en zijn de gevolgen van het onrecht dat nog heerst te verklaren door de ‘keuzes’ die vrouwen maken.

De loonkloof tussen man en vrouw bijvoorbeeld is volgens haar gewoon een keuzekloof en daarmee veegt ze de kwestie van tafel. Deze stelling is op z’n zachtst uitgedrukt simplistisch te noemen en het is jammer dat Vandermassen zich uitspreekt over een probleem van zulk kaliber zonder grondig bewijs te kunnen leveren. 

Loonkloof vs keuzekloof

Men kan hier echter makkelijk tegenbewijs voor terugvinden. Het Wereld Economisch Forum (WEF) maakt er bijvoorbeeld al jaren werk van om wereldwijd de ongelijkheid tussen vrouwen en mannen op verschillende domeinen in kaart te brengen. In hun jaarlijkse ‘Global Gender Gap Report’ kunnen we onder andere de uitkomsten van hun onderzoek naar de genderkloof op vlak van loon en onbetaald werk lezen.

Het rapport van 2018 maakt duidelijk dat de kloof op vlak van ‘economische participatie en kansen’ tussen man en vrouw na onderzoek van 149 landen op 41,9 procent ligt; dat de kloof op vlak van het uurloon na onderzoek van 75 landen gemiddeld op 16 procent ligt; en dat na onderzoek van 29 landen blijkt dat vrouwen gemiddeld twee keer zo veel tijd geven aan het volbrengen van onbetaald werk (denk aan huishoudelijk werk, zorg voor kinderen en oudere familieleden, etc.) dan mannen.

Deze cijfers geven weer dat vrouwen in het algemeen economisch benadeeld worden en dat ze daarbij ook nog eens vaker het noodzakelijke werk op zich nemen dat geen geld opbrengt. Heel veel keuze lijkt hier niet aan te pas te komen. De cijfers tonen eerder aan hoe vrouwen gebukt gaan onder een systeem dat hen niet de kansen aanreikt die mannen wel hebben. Wie zich hierover niet informeert, kan dit niet weten. Wie zich hierover wel informeert, hoort geen vereenvoudigende slogans te poneren als ‘loonkloof = keuzekloof’.

Het gevaar van vereenvoudigen

De loonkloof, ongelijkheid tussen vrouwen en mannen, seksuele intimidatie, seksisme, racisme … Deze problematieken zijn niet te verklaren aan de hand van simpele gelijkstellingen. Noch zijn ze te herleiden tot een duidelijk ‘wij’/‘zij’-verhaal. Wat de feministische beweging tracht te doen is zoveel mogelijk mensen juist hiervan bewust te maken. Ze heeft als doel zoveel mogelijk mensen mee te laten nadenken over een kader dat deze complexe problemen in kaart brengt. Ze zoekt naar oplossingen die voor iedereen werken.

Dat is net het hele punt. Daarom is het belangrijk dat men zich niet aangevallen voelt door wat vandaag het ‘#MeToo-debat’ wordt genoemd, maar dat iedereen zich bewust wordt van de realiteit van seksueel misbruik en mee kan helpen aan de verbanning van dit probleem. Als Griet Vandermassen schrijft dat mannen haar toevertouwen dat ze ‘hun bedenkingen bij de typische feministische vertogen over mannelijk privilege en vrouwelijk slachtofferschap tegenwoordig maar inslikken’, dan geeft dit weer hoe mannen (wie deze specifieke ‘mannen’ dan ook mogen zijn) zich blijkbaar liever onttrekken aan het feministische debat in plaats van zich erin te mengen. Dat is net het tegenovergestelde van wat het debat kan gebruiken.

Het debat heeft nood aan genoeg stemmen die getuigen, genoeg eerlijkheid over ervaringen en genoeg luisterende oren om al deze woorden op te vangen. Het feministische debat hoeft daarbij geen strijd te worden tussen de seksen. Het gaat in essentie helemaal niet over sekse, of over gender, of over mannen en vrouwen. Het gaat over ongelijkheid. En over hoe iedereen een rol speelt in dat verhaal. In haar opiniestuk lijkt Vandermassen meer in te willen zetten op polarisatie in plaats van duidelijkheid te willen scheppen over de stellingen van het feminisme en over de problemen die het aankaart. Ze laat ‘de mannen’ hun klachten in haar oor fluisteren en veroordeelt hen zo ten onrechte tot toeschouwer en slachtoffer van de feministische kwestie. Wie zich niet informeert over het probleem, hoort ook niet te staan mokken langs de zijlijn.

Bronvermelding:

Global Gender Gap Report 2018: http://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2018.pdf en ook nuttige literatuur voor extra info: Invisible Women door Caroline Criado Perez