“Welke maatschappij willen wij tegen 2050?” Op die vraag moeten het federaal parlement en de federale regering tegen de herfst een antwoord zien te vinden. Het ABVV denkt mee na.

Ondanks tegengestelde belangen…

De wet betreffende de coördinatie van het federale beleid inzake duurzame ontwikkeling (1997) wordt momenteel herzien. Ook het ABVV was daarbij betrokken. Hoe ging dat in zijn werk?

Daarom vroeg toenmalig minister van Duurzame Ontwikkeling (DO) Paul Magnette (PS) een duurzame langetermijnvisie voor 2050 uit te werken aan de betrokken actoren.

De drie actoren zijn:

• de Task Force DO van het Federaal Planbureau (belast met de evaluatie van het federaal beleid inzake duurzame ontwikkeling
• de interdepartementale commissie DO (de federale besturen die belast zijn met het opstellen van een federaal plan inzake DO)
• de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling (FRDO, de vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld, waaronder uiteraard ook het ABVV, die adviezen over beleidsmaatregelen, rapporten en federale plannen inzake DO uitbrengen).

Doel: elk van de drie actoren moest tegen de zomer zijn visie op een Belgische maatschappij in 2050 voorstellen. Het ABVV deed dat binnen de FRDO op basis van bestaande standpunten (de resoluties van het ABVV-congres van 2010).

Daarop volgde een dialoog binnen de FRDO om standpunten uit te wisselen, zonder daarom koste wat het kost tot een “gemeenschappelijke visie” te komen. De belangen en prioriteiten van de verschillende groepen binnen de FRDO (werkgevers, vakbonden, Noord-Zuid-NGO’s en milieu-NGO’s) lopen immers vaak erg uiteen…

Zodra dit proces achter de rug is, worden de verschillende documenten aan het federaal parlement bezorgd om het debat onder de parlementsleden te stofferen.

…Toch een gemeenschappelijke visie

In zijn basisdocument herinnerde het ABVV (samen met de andere vakbonden) aan zijn prioriteiten: een solidaire maatschappij, tegen ongelijkheden, gebaseerd op meer sociale rechtvaardigheid en een nieuw model van duurzame groei. Een model dat aanstuurt op een hoger levensniveau voor iedereen op basis van duurzame groei, een sterke ecologische dimensie, een stevige sociale zekerheid en een hoge werkgelegenheidsgraad.

Bij de werkgevers klonk zoals altijd hetzelfde liedje: concurrentievermogen verzekeren, werkgelegenheid stimuleren, level playing field…

Zodra de bijdragen van de verschillende groepen van de FRDO op tafel lagen, vond eind april 2012 een “dialogue day” plaats, een nogal ronkende term voor een babbel tussen de verschillende groepen om elk van de visies voor te stellen en eventueel tot een gemeenschappelijke stelling te komen.

Na lange, relatief serene werkzaamheden keurde de FRDO op de algemene vergadering van 25 mei 2012 dan zijn langetermijnvisie goed.

In een geest van consensus en dialoog zijn de verschillende actoren van de FRDO er toch in geslaagd enkele principes uit te werken voor een globale gemeenschappelijke sokkel voor deze Belgische maatschappij in 2050.

Een just transition

Enkele van die principes zullen de werknemers in België zeker verheugen. De vertegenwoordigers van het Belgische maatschappelijke middenveld erkennen allen dat de Belgische maatschappij in 2050:

• moet berusten op een “goed werkende economie die rekening houdt met de ecologische limieten”
• een hoge en duurzame levenskwaliteit moet garanderen met kwaliteitsvolle jobs voor iedereen in een inclusieve maatschappij. Tegen 2050 moet ons land op weg zijn naar een uitroeiing van de armoede.

Ze voegen er ook aan toe dat, om dat doel te bereiken, de diepgaande wijziging en vergroening van onze economie moet gebeuren in het kader van een ‘just transition’: “de werknemers moeten zich kunnen aanpassen aan wisselende omstandigheden. Ze moeten nieuwe vaardigheden kunnen aanleren. Levenslang leren moet bijdragen tot het bereiken van een hoge werkgelegenheidsgraad met kwaliteitsvolle banen. Die overgang vereist het behoud van een goed werkende sociale zekerheid. […], een continue sociale dialoog is essentieel.”

En nu?

De bal ligt in het kamp van de politici… Aanvankelijk moest de Belgische langetermijnvisie besproken worden in het parlement. Maar de moed van het parlement is vaak omgekeerd evenredig met de macht van de partijleidingen…

In het beste geval zal het parlement nu een advies uitbrengen, in het slechtste geval….niks, en dan is het uiteindelijk de regering die tegen oktober 2012 de knoop zal doorhakken, hopelijk mee op basis van de verschillende geleverde bijdragen.

Duurzame ontwikkeling opnieuw centraal

Vandaag schermt men te pas en te onpas met de term ‘duurzame ontwikkeling’. Wij willen er echter op wijzen dat volgens de oorspronkelijke definitie ‘duurzame ontwikkeling’ in de eerste plaats een progressief concept is:

“Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen.” (World Commission on Environment and Development (WCED). 1987).

Dit veronderstelt: solidariteit binnen en tussen generaties, het concept ‘noden’ en meer bepaald de essentiële noden van de armsten, die prioritair zijn, en het idee van de beperkingen die de huidige stand van de techniek en van onze maatschappelijke organisatie oplegt aan het vermogen van het milieu om te voorzien in de huidige en toekomstige behoeften.

Rio+20 heeft, ondanks alle ontgoochelingen van deze top, toch twee verdiensten:

• Duurzame ontwikkeling staat opnieuw centraal in de internationale onderhandelingen (althans op papier…).
• Het belang van de sociale pijler wordt (eindelijk) bevestigd nu de 194 VN-lidstaten belangrijke principes erkennen zoals: waardig werk, just transition, een universele sokkel van sociale bescherming, de vorming van werknemers en de rol van de vakbonden bij dit alles.

Laten we hopen dat de Belgische regering in haar langetermijnvisie geen kortetermijngeheugen zal hebben en dat ze deze principes niet al vergeten is…

Sébastien Storme, adviseur studiedienst federaal ABVV

• Meer info over de bijdragen van de verschillende groepen en het advies van de FRDO op de Langetermijnvisie van het Belgisch maatschappelijk middenveld is te vinden op de website van de FRDO