“Als je je ‘neutraal’ opstelt tegenover situaties van onderdrukking kies je de kant van de onderdrukker”, aldus Zuid-Afrikaans bisschop Desmond Tutu die in 1984 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg.
DeWereldMorgen veroordeelt de recente aanvallen van Hamas tegen Israëlische burgers, maar ziet die niet los van 75 jaar staatsterreur van Israël tegen het Palestijnse volk. Het internationaal erkende recht op gewapend verzet tegen een kolonisator is geen vrijbrief voor aanslagen op burgers. Een onderhandelde vrede kan alleen bereikt worden wanneer 75 jaar verdrijving, 56 jaar bezetting, kolonisatie en apartheid en 16 jaar blokkade van Gaza worden erkend als de oorzaken van dit geweld. DeWereldMorgen onderzoekt deze oorzaken die door de politiek en door mainstreammedia worden verzwegen, onderbelicht of ontkend, om zo een debat te stimuleren dat kan leiden tot onderhandelingen en vrede. (nvdr)
* * *
Olivier Mukuna: Wat vindt u van het vonnis van het Internationaal Gerechtshof, dat Zuid-Afrika omschrijft als “historisch” maar dat veel Palestijnen gedeeltelijk teleurstelt?
Jan Fermon: Ik denk dat Zuid-Afrika gelijk heeft. Dit is een zeer belangrijke beslissing die in zijn geheel moet worden gelezen. Het is waar dat er in de Arabische wereld een aantal mensen teleurgesteld zijn dat het Internationaal Gerechtshof geen bevel heeft gegeven tot het beëindigen van alle Israëlische militaire operaties.
Dat staat in tegenstelling tot wat het Internationaal Gerechtshof heeft besloten ten aanzien van Rusland en zijn militaire operaties tegen Oekraïne. Volgens deze mensen is het oordeel van het Internationaal Gerechtshof een nederlaag.
Ik denk dat het niet eerlijk is als we het hele ICJ-argument zorgvuldig lezen. Wanneer het Hof bijvoorbeeld bespreekt of er ernstige aanwijzingen zijn voor genocide of schendingen van het Genocideverdrag, is het overduidelijk dat de rechters de gehele Israëlische militaire operatie als zodanig omschrijven.
Er is voldoende bewijs om te concluderen dat de Israëlische operatie wordt uitgevoerd met de bedoeling genocide te plegen
Zij leiden hieruit af, met name in paragraaf 46, dat ten eerste: de Israëlische operatie een dermate ernstig risico op genocide met zich meebrengt dat het Internationaal Gerechtshof maatregelen moet gelasten. Ten tweede: er is voldoende bewijs om te concluderen dat de Israëlische operatie wordt uitgevoerd met de bedoeling genocide te plegen. En om tot dit tweede punt te komen, namen de rechters een reeks officiële Israëlische verklaringen als referentie.
In paragraaf 54 stellen de rechters dat “de hierboven genoemde feiten en omstandigheden voldoende zijn om te concluderen dat een deel van de door Zuid-Afrika geclaimde rechten plausibel zijn”.
Jan Fermon
Wanneer we de verschillende elementen die je aanhaalt combineert met de beslissingen die uiteindelijk tegen Israël zijn genomen, zien we duidelijk dat het ICJ van Israël eist dat het alle maatregelen neemt om het plegen van de daden opgesomd in artikel 2 van het Genocideverdrag te voorkomen en te bestraffen. Dat wil zeggen, het doden van Palestijnen in Gaza.
Het is daarom terecht dat de Zuid-Afrikaanse minister van Justitie deze opmerking maakte: “De enige mogelijkheid voor Israël om de besluiten van het Internationaal Gerechtshof te respecteren, is door een einde te maken aan al zijn militaire operaties.”
Naar mijn mening wilden de rechters van het ICJ geen stopzetting van de militaire operaties bevelen omdat deze instelling geen jurisdictie heeft over Hamas. Zelfs als de Palestijnse beweging op voorhand had aangekondigd dat ze de beslissingen van het ICJ zou respecteren, dan nog…
De rechters van het ICJ willen geen stopzetting van militaire operaties bevelen omdat deze instelling geen jurisdictie heeft over Hamas
Als Israël bevolen zou worden om alle militaire operaties, alle gebruik van geweld, stop te zetten, dan zou Hamas kunnen beslissen om opnieuw Israëlisch grondgebied aan te vallen zonder dat Israël het recht heeft om te reageren of vergeldingsmaatregelen te nemen.
Het is dus in zekere zin logisch dat het Hof niet zo ver is gegaan. Volgens mijn lezing zegt het Internationaal Gerechtshof echter in feite tegen Israël: “Als u een andere manier vindt om uw oorlog te voeren waarbij alleen Hamas betrokken is, kunnen we u dat niet verbieden, maar wat u hier doet gaat te ver: het moet stoppen”.
Olivier Mukuna: Het oordeel van het ICJ werpt een smet op de landen – de VS en de EU voorop – die Israël onvoorwaardelijk hebben gesteund in de bloedbaden die sindsdien in Gaza zijn gepleegd – meer dan 26.000 doden in drie maanden. Zijn deze staten vandaag de dag wettelijk verplicht zich te distantiëren van Israël?
Jan Fermon: Dit besluit, de maatregelen die het ICJ Israël opdraagt te nemen, zijn waarschuwing dat er een gevaar van genocide bestaat, dit alles brengt zonder twijfel de verplichting met zich mee voor alle andere lidstaten van de Conventie tegen Genocide om alles te doen wat in hun macht ligt om te voorkomen dat de criminele daden doorgaan of dat de genocide op volle schaal plaatsvindt.
Met andere woorden: het staat buiten kijf dat de staten die Israël steunen, van nu af aan de verplichting hebben om hun politieke, militaire, financiële steun of welke vorm dan ook stop te zetten. Deze staten moeten er nu alles aan doen om te voorkomen dat Israël daden pleegt die door het ICJ worden beschreven als “daden die ernstige aanwijzingen bevatten” dat het “daden van genocide” zouden kunnen zijn.
Dit opent een weg voor iedereen over de hele wereld die de bevolking van Gaza steunt. Iedereen, in elk land, moet zijn eigen regering uitdagen door te zeggen: “Nu is het niet langer alleen maar politiek: er rust een wettelijke verplichting op u om elke daad van genocide te voorkomen en om te voorkomen dat Israël genocide pleegt!”
Dit opent een weg voor iedereen over de hele wereld die de bevolking van Gaza steunt. Iedereen, in elk land, moet zijn eigen regering uitdagen
Olivier Mukuna: Niettemin, zo betreuren sceptici, heeft het Internationaal Gerechtshof geen dwangmiddelen, geen macht om Israël te dwingen de maatregelen daadwerkelijk toe te passen die het hoogste internationale gerechtshof zojuist heeft bevolen…
Jan Fermon: In het internationaal recht is een van de fundamentele mechanismen voor het effectief maken van internationale beslissingen en rechtsregels het handelen van volkeren. Het is altijd zo geweest en het zal zo blijven.
Wat door het ICJ is besloten, biedt mensen daarom een fantastische kans om hiervan te profiteren en samen met hun regeringen op te treden. Om de regeringen te dwingen ervoor te zorgen dat de beslissingen van het Internationaal Gerechtshof worden toegepast.
Het Hof definieerde de gebeurtenissen in Gaza als “serieuze indicatoren van het risico op genocide” en hanteerde het woord “genocide” nog niet als definitieve kwalificatie. Daarom is het de verantwoordelijkheid van onze regeringen om er alles aan te doen om ervoor te zorgen dat deze indicatoren niet ontaarden in een daadwerkelijke genocide.
Een van de fundamentele mechanismen voor het effectief maken van internationale beslissingen en rechtsregels is het handelen van volkeren
Uiteraard ligt de bal ook in het kamp van de VN-Veiligheidsraad. Maar we weten dat dit lichaam verlamd is door het veto van de VS ter ondersteuning van Israël. Het is daarom aan de burgers van de VS om hun regering te dwingen zich bij de volgende Veiligheidsraad van stemming te onthouden.
In dit verband is er in de Verenigde Staten ook een klacht ingediend door burgers tegen hun regering, waarin zij het gebrek aan overheidsoptreden ter voorkoming van genocide in Gaza aan de kaak stellen. Net als die van Zuid-Afrika is deze klacht gebaseerd op het Internationale Verdrag tegen Genocide.
De aanklagers zijn van mening dat hun regering niet heeft gehandeld in overeenstemming met de internationale verplichtingen om elk risico op genocide te voorkomen. Het zijn dit soort juridische stappen en klachten die de VS regering zal dwingen om zich te onthouden [bij een stemming in de Veiligheidsraad] en ervan zal weerhouden om de beslissingen van het Internationaal Gerechtshof te ondermijnen.
Deze eerste belangrijke uitspraak van het ICJ is een van de ‘stenen die uit de muur worden gehaald’…
Muur rondom de Westelijke Jordaanoever. Foto: Flickr / CC BY-SA 2.0 DEED
Laten we tegelijkertijd niet naïef zijn: de apartheid in Zuid-Afrika stortte niet alleen omwille van een of andere rechterlijke uitspraak. Dit systeem van onderdrukking viel dankzij de actie van de bevolking, samen met een internationale boycot, samen met de besluiten van internationale juridische organen en samen met een reeks regionale militaire nederlagen van het Zuid-Afrikaanse apartheidsleger.
Dit alles leidde samen tot de val van de Zuid-Afrikaanse apartheid. Voor het einde van het Israëlische kolonialisme en de apartheid zal het niet anders zijn. Het zal hetzelfde wereldwijde proces moeten doorlopen. En binnen dat proces is deze eerste belangrijke uitspraak van het ICJ, een van de ‘stenen die uit de muur worden gehaald’…
Dit interview verscheen eerder op Investig’Action
Steun voor een nieuwe website
We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.
