We staan hier voor het tweede jaar op een rij in Breendonk. Nog talrijker dan de vorige keer!

Het Fort vormt een blijvende getuigenis van de donkerste periode van de 20^ste eeuw. Hier werden joodse burgers en tegenstanders van de nazi’s opgesloten, gefolterd of gedeporteerd naar de concentratiekampen in Duitsland. Velen bekochten dit met hun leven. Ook heel wat syndicalisten werden slachtoffer van het perverse fascisme. Dit mogen we nooit vergeten!

Op 8 mei 1945 werd het fascisme verslagen en kon de democratie heropleven. Kan iemand een betere reden voor een feestdag verzinnen? Over 2 jaar, in 2025 zal ons land 80 jaar bevrijd zijn. Hopelijk kunnen we dit vieren op een volwaardige feestdag. Vrij op 8 mei!

Op 8 mei 1945 werd het fascisme verslagen en kon de democratie heropleven. Kan iemand een betere reden voor een feestdag verzinnen?

Op 8 mei willen we niet alleen vieren, maar willen we ook de talrijke verzetslieden herdenken die de overwinning op het fascisme mogelijk gemaakt hebben. Ook binnen de christelijke arbeidersbeweging vonden mensen de moed om in het verzet te gaan tegen de gruweldaden van de Duitse bezetters en hun medeplichtigen.

Zo gaven Fernand Tonnet en Paul Garcet, twee van de stichters van de KAJ, onderdak aan een parachutist van het verzet. De Gestapo kwam hen op het spoor en zette hen op transport naar Dachau. Beiden stierven vlak voor de bevrijding van ontbering in dit gruwelijke concentratiekamp.

Vele ander vakbondsmensen hebben zich geëngageerd voor het verzet maar zijn in de nevelen van de geschiedenis verdwenen. Aan ons om deze mannen en vrouwen de volgende jaren opnieuw de plaats terug te geven die ze verdienen!

Marie-Hélène Ska (links), Simon Gronowski (Holocaustoverlever), Thierry Bodson (Voorzitter ABVV, rechts) op de herdenking van 8 mei in Breendonk

De strijd tegen extreemrechts is jammer genoeg niet voor eens en voor altijd beslecht in 1945. Overal in Europa steken extreemrechtse en neofascistische partijen en groepen opnieuw de kop op. En ook nu is verzet nodig. Meer dan ooit.

In tal van landen is extreemrechts versterkt uit de stembus gekomen en wegen ze sterk op het beleid. In Italië behaalden de extreemrechtse partijen zelfs de meerderheid. Premier Giorgia Meloni is een door de wol geverfde neofasciste. De vakbonden willen alles op alles zetten om de opmars van extreemrechts mee te helpen indammen. Daarvoor verenigen we ons ook internationaal. Vrij op 8 mei is ondertussen ook een Europese vakbondseis.

Vakbond en extreemrechts heeft nooit gerijmd. Niet in de jaren ‘30 en ‘40. Maar ook niet in de 21^ste eeuw. Vakbonden en werknemers hebben alles te vrezen als extreemrechts mee aan de macht komt. We moeten in het bijzonder waakzaam zijn voor de nieuwe strategie van extreemrechts. In verschillende landen presenteren ze zich als een sociale partij, maar dan enkel voor het ‘eigen volk’.

Vakbonden en werknemers hebben alles te vrezen als extreemrechts mee aan de macht komt

Een jaar geleden, hier in Breedonk heeft Marc Leemans Martin Niemöller geciteerd. Martin Niemöller was een Duits predikant die Hitler steunde bij zijn greep naar de macht. Daarna raakte hij gedesillusioneerd en werd hij leider van een groep van verzet tegen de Führer. In 1937 werd hij gearresteerd en kwam in concentratiekampen terecht.

Na de oorlog schreef Niemöller gedichten. Ik citeer hier even een kort stuk van een van die gedichten.

“De aandrijving van deze demonen (die van fascisme) schuilt in ongelijkheid.
Ongelijkheid volgt dikwijls uit een gebrek aan respect.
Onderwaardering van mensen zorgt voor ontwaarding van normen
en finaal voor ontaarding van de samenleving.

Aversie leidt tot apathie en tot amnesie.
Dus is en blijft onze stem essentieel.
Om op te komen voor gelijkheid en vrijheid en solidariteit.
Elke mens telt.”

We geloven in solidariteit, het streven naar een beter leven en sociale rechtvaardigheid voor alle werknemers, ongeacht hun achtergrond. We streven daarvoor in woorden en daden. Onze maatschappij zal inclusief zijn of niet-zijn!

Dit was in de jaren dertig ons engagement. Dit blijft voor de toekomst ook ons engagement!