Wie zich afvraagt waarom Neil Young zo uitgesproken pro-vaccinatie is moet dit weten: Young is 75, hij behoort tot de generatie die net voor het poliovaccin is opgegroeid. In 1951 raakte hij op zesjarige leeftijd besmet tijdens de laatste grote besmettingspiek net voor de poliovaccins beschikbaar werden. Hij was een jaar lang links helemaal verlamd.

Young herstelde maar heeft de rest van zijn leven problemen gehad met de linkerzijde van zijn lichaam. Bovendien heeft zijn ziekte er toe bijgedragen dat twee van zijn drie kinderen met ernstige hersenverlammingen zijn geboren.

Wie vindt dat Neil Young nogal vreemd en hoekig beweegt op het podium weet nu waarom. Omdat hij met zijn zwakke linkerhand nooit een briljante, vingervlugge gitarist kon worden ontwikkelde hij zijn technisch beperkte harkerige speelstijl, die hem nu zo typeert en door ontelbare coverbands wordt nagebootst (korte nota van uw Neil Young fan in de redactie).

…

Eigenlijk zou dit niemand mogen verbazen. In 2020 tekende Spotify een exclusief en lucratief contract ter waarde van 100 miljoen dollar (87 miljoen euro) met Joe Rogan die op een bibliotheek van meer dan tien jaar podcasts kan bogen.

Onlangs interviewde Joe Rogan Robert Malone, een antivaccinatie-activist die van Twitter werd gegooid omdat hij zich niet aan de richtlijnen in verband met nepnieuws over COVID-19 had gehouden. Het interview was zo controversieel dat zelfs YouTube het offline haalde.

Ondanks alles verkoos Spotify Rogan toch boven Neil Young, en boven Joni Mitchell, India Arie en zelfs Crosby, Stills en Nash, artiesten die ook hun muziek lieten verwijderen. Spotify maakte die keuze omdat het bedrijf voor alles zijn winstmarges wil veiligstellen.

Blijkbaar ziet het bedrijf meer financiële waarde in de show van Rogan dan in volledige catalogi van legendarische muzikanten. Net als Amazon ontvouwt Spotify zijn bedrijfsplan op lange termijn. Eerst verliezen slikken, wat alleen grote bedrijven kunnen, om uiteindelijk jaren later winst te genereren. Volgens deze planning moest Spotify vanaf 2022 winstgevend worden.

Amazon slokte eerst de concurrentie op om pas daarna winst te kunnen maken. Op een gelijkaardige manier bereikte Spotify de top van de streamingindustrie. Door luisteraars goedkope abonnementen aan te bieden, dwong het de concurrentie die downloads verkocht om net hetzelfde te doen. Het resultaat was rampzalig voor scheppende kunstenaars en muziekconsumenten.

Logo UMAW

“Winst dicteert alles wat ze doen”, zegt Zack Nestel-Patt, organisator bij de Union of Musicians and Allied Workers (UMAW).

Om hun werk te verspreiden kunnen Young, Arie en andere grote artiesten altijd nog terugvallen op andere streamingdiensten, zoals Apple Music. Miljoenen onafhankelijke muzikanten over de hele wereld beschikken echter niet over die uitwijkmogelijkheid.

In een reactie op de beschuldigingen van Young zeiden Spotify en Rogan dat ze zouden bekijken hoe ze verbeteringen konden aanbrengen. Nestel-Patt is echter niet onder de indruk. “Daar hebben de muzikanten weinig aan, vooral de muzikanten uit de arbeidersklasse die onderaan het ecosysteem van Spotify het hoofd boven water proberen te houden.”

Uiteraard juicht hij toe dat Young en zijn bondgenoten Spotify aanpakken in de strijd tegen nepnieuws en dat ze het bedrijf dwingen te reageren, maar dat verandert niets aan het zakenmodel van het bedrijf.

En daar zit de kern van het probleem: Spotify floreert dankzij het zwaar onderbetaalde werk van miljoenen scheppende kunstenaars.

Foto: zacknestelpatt.com

Misschien even een voorbeeld ter verduidelijking. Een onafhankelijke muzikant, die kunstwerken maakt waar hij zijn hart en ziel inlegt, kan geluk hebben en een hit scoren die miljoenen keren op Spotify wordt gestreamd. Gebruikers van de dienst verkeren allicht in de veronderstelling dat hun nieuwe lievelingsartiest nu wel vette royaltycheques zal vangen. In werkelijkheid betaalt Spotify hem een hondenfooi.

Naar de schatting van een analist moet een artiest zonder gezin op Spotify meer dan 24 miljoen keer per jaar worden gestreamd om qua verdienste de landelijke armoedegrens te halen.

Daarenboven moeten die onbeduidend kleine royalties misschien nog gedeeld worden met een platenmaatschappij, andere bandleden, songschrijvers, managers, en wie nog allemaal. Het bedrag dat de meeste vrienden-muzikanten van Nestel-Patt via Spotify verdienen, is zo onbetekenend dat ze het zelfs niet aangeven bij de belastingen.

Je kunt het je toch bijna niet voorstellen: een zakenmodel dat steunt op de verkoop van het genot van een product waarbij de maker van dat product zo goed als geen geld krijgt voor zijn werk. Het heeft iets weg van diefstal. “Stel je voor dat andere bedrijven op die manier zaken zouden doen”, zei Nestel-Patt.

Hij gaat verder: “Mensen die flink wat geld verdienen hebben tientallen miljoenen, honderden miljoenen, of zelfs biljoenen streams op Spotify per jaar, maar zij zijn maar een klein percentage” van alle artiesten op het platform.

Nadine Shah, een onafhankelijke muzikant die vier gunstig onthaalde albums op haar naam heeft en met haar werk verschillende prijzen heeft gewonnen, legde tegenover de parlementsleden een verklaring af. Daarin zei ze onder meer dat ze zelfs de huur niet meer kon betalen.

Vanwege die armetierige vergoedingen is Spotify nu onderwerp van kritisch onderzoek door het Britse parlement. Nadine Shah, een onafhankelijke muzikant die vier gunstig onthaalde albums op haar naam heeft en met haar werk verschillende prijzen heeft gewonnen, legde tegenover de parlementsleden een verklaring af. Daarin zei ze onder meer dat ze zelfs de huur niet meer kon betalen.

Nestel-Patt zegt dat het zakenmodel van Spotify ertoe leidt dat muzikanten alleen kunnen overleven als ze ook nog andere inkomstenbronnen hebben, tenzij ze op de een of andere manier al welgesteld zijn wanneer ze aan hun muziekcarrière beginnen.

“Dit gegeven versterkt nog de al bestaande klassen- en rassenbarrières om de muziekbusiness in te gaan en succes te hebben als muzikant”, zegt hij. Anders geformuleerd: “Als je al een smak geld nodig hebt” om je plaats in de industrie te veroveren, dan kunnen mensen van kleur met een laag inkomen die de muziek willen ingaan er maar beter een kruis over maken.

Ooit was er een tijd dat muzikanten geld verdienden met de verkoop van platen, cassettes en cd’s. Die verkoop werd aangezwengeld door radiostations die hun songs lieten horen. Tegen het eind van de jaren 1990 kwam daar verandering in.

Toen begonnen digitale platformen voor weinig of geen geld muziek aan het publiek aan te bieden. Daaruit is Spotify voortgekomen. Door toedoen van die digitale transitie voelden muzikanten zich genoopt om hun inkomsten meer en meer uit liveoptredens en ticketverkoop te halen.

Maar toen brak in 2020 een wereldwijde pandemie uit. Opeens stond de wereld stil. Plots werden alle liveoptredens geschrapt.

“Toen streaming opgang begon te maken en formeel de plaats van fysieke mediaverkoop innam, werden muzikanten volkomen afhankelijk van liveoptredens (als eerste bron van inkomsten).

Niemand koopt immers nog platen met dezelfde regelmaat als tien jaar geleden”, zegt Nestel-Patt.

Hij herinnert zich ook dat, toen de pandemie toesloeg, “dat een ware catastrofe was voor iedereen die ik ken”. “Van de ene dag op de andere vielen al onze plannen in duigen.”

Toen ze opeens zonder werk zaten en ook hun karige inkomen uit streams zagen verdampen, begonnen muzikanten zich online te organiseren. Uit de asse van muziekcarrières ontstond de vakbond UMAW, waar artiesten verkondigden dat “al wie in de muziekbusiness werkt een arbeider is en dat het tijd wordt dat we ons organiseren en op onze beurt het gevecht aangaan”.

De organisatie beschrijft zichzelf verder als “een antikapitalistische en antikolonialistische organisatie die staat voor medische verzorging voor iedereen, een groene New Deal, afschaffing van de ICE (International Copyright Enterprise¹), het slopen van grenzen, de bevrijding van gevangenen, een minimumloon van 15 dollar per uur (13,06 euro) en nog veel meer.”

In 2021 hield de groep in vele steden protestacties tegen Spotify. Tienduizenden muzikanten tekenden een petitie als onderdeel van de #JusticeAtSpotify-campagne van de UMAW. Hun eisen waren eenvoudig: geef artiesten een billijke, directe en transparante vergoeding en behandel ze met respect.

In een reactie zei Spotify dat het akte had genomen van de eisen van de UMAW, maar Nestel-Patt deed dat toen af als een herhaling van vorige antwoorden die hij omschreef als “steek het niet op ons, steek het op de platenmaatschappijen”. Hij voegde er nog aan toe dat het bedrijf zijn uiterste best deed om “zich in vaagheid te hullen en misleidende informatie te verspreiden over wat ze doen en hoe ze te werk gaan.”

Niet alleen muzikanten trekken aan het kortste eind door toedoen van het zakenmodel van Spotify. Zelfs nu Amerikanen meer geld aan muziek uitgeven – maar liefst 20 miljard dollar per jaar – en de inkomsten van de muziekindustrie tot 43 miljard dollar per jaar zijn gestegen, blijkt dat er maar bitter weinig van die centen bij muzikanten terechtkomen.

Scheppende kunstenaars krijgen slechts ongeveer 5 miljard dollar per jaar, of 12 procent. Tussenhandelaars zoals platenmaatschappijen en streamingdiensten als Spotify rijven het leeuwendeel van de winsten binnen.

Scheppende kunstenaars krijgen slechts ongeveer 5 miljard dollar per jaar, of 12 procent. Tussenhandelaars zoals platenmaatschappijen en streamingdiensten als Spotify rijven het leeuwendeel van de winsten binnen.

Het probleem wordt nog acuter als je weet dat het zakenmodel van die aasgieren de hele muziekbusiness de nek dreigt om te wringen. In een recent artikel in The Atlantic vraagt Ted Gioia zich het volgende af: “Betekent de Oude muziek de dood van de Nieuwe muziek?”

Hij geeft aan dat de meeste muziek die vandaag wordt beluisterd afkomstig is uit catalogi van oudere en zelfs overleden muzikanten. Zo komt hij tot de conclusie dat “platenmaatschappijen … stilaan hun belangstelling in nieuwe muziek verliezen.”

Foto: sonalikolhatkar.com

Hoewel er een groot aanbod van briljant nieuw muzikaal talent is, “is de muziekindustrie haar vermogen om nieuw talent te ontdekken en kansen te geven kwijt”, schrijft Gioia. En daar is Spotify in grote mate verantwoordelijk voor.

“Ik denk dat deze kwestie evenzeer luisteraars als muzikanten aanbelangt”, zegt Nestel-Patt.

Hij maakt zich zorgen: “Als alleen grote popacts geld verdienen op Spotify, wat zal er dan worden van klassieke muziek? En van tejanomuziek? En van bluegrassmuziek uit de Appalachen?”

How Spotify’s Business Model Screws Over Musicians and Ruins Music werd vertaald door Ronald Decelle. Sonali Kolhatkar is oprichtster, gastvrouw en producente van het televisie- en radioprogramma Rising Up With Sonali van Free Speech TV en de radioketen Pacifica. Dit artikel werd geproduceerd door Economy for All, een project van het Independent Media Institute. Van haar, lees ook: Waarom Jeff Bezos en Amazon doodsbenauwd zijn voor vakbonden.

Note: