Precies elf jaar na de instorting van de Rana Plaza-fabriek in Bangladesh, keurde het Europees Parlement de definitieve zorgplichtwet voor bedrijven goed. Deze wet is een baanbrekende eerste stap naar wereldwijde waardeketens die vrij zijn van mensenrechtenschendingen, uitbuiting van werknemers en milieuschade. Met de wet wordt de Europese Unie de grootste markt met een bindende zorgplicht voor grote bedrijven die er actief zijn.

De Europese zorgplichtwet, ofwel Richtlijn inzake Corporate Sustainability Due Diligence, zal grote ondernemingen verplichten om voorzorgsmaatregelen te nemen tegen mensenrechtenschendingen, sociale wantoestanden en milieuschade in internationale waardeketens. De richtlijn regelt ook de aansprakelijkheid van bedrijven en wil slachtoffers van misbruik, zowel van binnen als buiten de EU, een betere toegang tot rechtspraak en herstel geven.

Eind 2023 bereikten de EU-lidstaten, Parlement en Commissie al een politiek akkoord over de tekst. Vlak voor de eindmeet kwamen enkele lidstaten echter terug op dat akkoord en werd de richtlijn verder afgezwakt, onder meer met een verregaande beperking van het toepassingsgebied van de wet. Enkel de allergrootste bedrijven zullen onder de nieuwe verplichtingen vallen.

“Doorheen de afgelopen jaren riepen duizenden burgers op tot duidelijke regels voor meer verantwoorde bedrijfsvoering. Ook in het bedrijfsleven kent de richtlijn brede steun. Het Europees Parlement gaf daar vandaag gehoor aan”, zegt Marc Maes van 11.11.11.

“De vele afzwakkingen beperken wel de mogelijke impact van deze wet. Zo mist Europa nu de kans om werkelijk een einde te maken aan de straffeloosheid van bedrijven. Toch kunnen deze nieuwe regels een keerpunt betekenen richting een duurzamere bedrijfsvoering”

“Ondanks haar tekortkomingen is deze zorgplichtwet een mijlpaal in de strijd om de negatieve impact van bedrijfsactiviteiten op mensenrechten, arbeidsrechten en milieu te erkennen en daadwerkelijk aan te pakken”, vult Sarah Vaes van Oxfam aan. “De lidstaten moeten nu hun eerdere goedkeuring nog formeel bekrachtigen. We verwachten dat ze geen tijd verliezen en dit zo snel mogelijk doen.”