Barroso pleit voor een nog meer geïntegreerde economische én politieke unie. En oh ja op 2 oktober lanceert de Commissie een plan voor een meer sociaal Europa. Maar Barroso & co bieden geen concrete toekomstvisie aan Europese burgers.
Behalve begrotingsdiscipline en economische groei, misschien ook nog iets over werkgelegenheid voor jongeren en stijgende armoede? Energiebeleid en klimaatverandering? Ging politiek niet over lange termijn? En stond economie niet in dienst van mensen in plaats van andersom?
Het probleem van Barroso & Co
Dat sommige eurocraten écht denken dat de harten van de Europeanen sneller gaan kloppen door Barroso’s speech of de informatiecampagne van het Europees parlement (met de slogan ‘Act, React, Impact‘), is een teken van hun wereldvreemdheid.
Zo sprak Barroso niet over waar het sterk toegenomen euroscepticisme en populistisch-nationalisme vandaan komen. Men is blij dat de euro (voorlopig) gered is en vergeet de Europeanen. We hebben behoefte aan een politieke unie, ja zeker, maar dan wel eentje met leiders die ook politieke verantwoordelijkheid durven te dragen. En enige mate van politieke eerlijkheid graag.
Het probleem van Barroso & co is dat ze niet consistent zijn en niet eerlijk. Aan de ene kant zegt Barroso dat de EU politieker moet worden, aan de andere kant zegt hij dat de Europese Commissie een “neutrale scheidsrechter” is.
Aan de ene kant dwingt de Commissie een land als Griekenland tot asociaal beleid op basis van een sociaaleconomische tunnelvisie, aan de andere kant weigert commissaris Olli Rehn toe te geven dat er zware fouten zijn gemaakt in het aanpakken van de Griekse crisis. Dit terwijl het IMF dat wél ruiterlijk heeft erkend.
Het wordt tijd dat de Commissie zijn eigen politieke koers zet. De paradox en verwarring die de Europese Commissie zelf creëert, is deze: men pretendeert een neutraal, grijs, technocratisch bestuur te zijn, maar in werkelijkheid is het een door centrumrechtse regeringen gestuurd orgaan.
Nood aan een sterkere, politieke Unie …
We hebben een sterkere, zelfbewuste politieke Europese Unie nodig om niet langer achter de feiten aan te hollen, maar de ruimte voor politieke keuzes te vergroten, op alle niveaus: van de gemeenteraad tot het nationale parlement en de Europese volksvertegenwoordiging.
Door beslissingsmacht te delen in Europa kunnen we juist macht terugpakken: op de speculanten, de banken, de multinationals, de belastingontduikers, de vervuilers en de mondiale grootmachten. Maar ook hier laat Barroso steken vallen, want de invloed van bepaalde lobby’s op Europees beleid is heel groot.
Op zich erkennen Barroso & co wel dat er bij de invoering van de euro is gekozen voor een gammele constructie, waardoor de muntunie nu in nood is. Maar de consequenties worden niet genomen. Men mikt louter op strikte begrotingsregels, maar vergeet private schuldenzeepbellen en economische scheefgroei.
Men praat over economisch bestuur, maar omzeilt belastingcoördinatie en gezamenlijke schuldfinanciering en het scheiden van de banken. Dat economisch bestuur is per definitie ook een politiek bestuur en moet dus democratisch gecontroleerd worden.
Als we nu bijvoorbeeld vaststellen dat de Europese Commissie onderhandelt met de Amerikaanse regering over een zeer ingrijpend vrijhandelsakkoord, en dat in sneltreinvaart doet zonder lastige pottenkijkers toe te laten, en zelfs parlementsleden er buiten houdt, dan vragen wij ons af hoe serieus we Barroso zijn gehechtheid aan democratische waarden moeten nemen.
… door Europese samenwerking
Barroso zou ook meer politieke tegenwind moeten bieden aan de Europese Raad. Veel van de uitdagingen waar we voor staan, van het temmen van financiële markten tot een leidende rol in de groene, duurzame economie van de toekomst, bevinden zich op het snijvlak van Europese en nationale bevoegdheden.
De medewerking van de lidstaten is nodig. Maar in veel nationale hoofdsteden staat men met de rug naar Brussel. Hoe langer hoe meer verdedigen nationale politici nationale belangen. Ze vergeten daarbij de belangrijkste historische les sinds de Tweede Wereldoorlog: juist Europese samenwerking was de beste garantie voor hun nationale belangen.
De Europese Commissie houdt Europa draaiende in tijden van crisis, maar het kraakt aan alle kanten. Kansen om sterker uit de financiële, economische en klimaatcrisis te komen, worden keer op keer gemist. Daardoor verliest de EU aan invloed in de wereld en aan steun onder haar burgers.
Intussen komen er elke dag honderden werklozen bij in vele lidstaten. In landen als Spanje en Griekenland is de jeugdwerkloosheid gestegen tot meer dan vijftig procent; er ontstaat een verloren generatie.
De politieke verdeeldheid maakt de eurozone al vijf jaar tot speelbal van financiële markten. Onze economie wordt gegijzeld door zombiebanken en een doorgeslagen bezuinigingsbeleid dat de staatsschuld alleen maar opdrijft. Voor de rest van de wereld is Europa niet langer een voorbeeld, maar een zorgenkind.
Bart Staes en Bas Eickhout
Bart Staes (B) en Bas Eickhout (NL) zijn europarlementsleden voor Groen en GroenLinks.