Mali, Frankrijk, Kolonialisme, Neo-kolonialisme - bart.bracke

Neokolonialisme: het masker van een humanitaire oorlog

vrijdag 25 januari 2013 23:19

Spread the love

U hebt het ongetwijfeld opgevangen of gevolgd de laatste dagen. Frankrijk heeft, galante voorvechters van de democratie als ze zijn, beslist om militair in te grijpen in Mali, hun vroegere kolonie, teneinde de rebellen terug te kunnen dringen. Er werd gelinkt naar Al Qaeda, gewaarschuwd voor de uitbouw van een internationaal terrorismebolwerk, gesproken over verkrachtingen en gruweldaden. Reden genoeg om de wapens ter hand te nemen, toch?

Niettegenstaande ondergetekende niet over een glazen bol beschikt om zich te vergewissen van wat er zich in Mali echt afspeelt, wil ik even een portie geschiedenis bovenhalen. Omdat die zo vaak vergeten wordt bij het interpreteren van de actualiteit.

Kolonialisme boven

Keren we even terug naar vroegere langvervlogen tijden. Kolonies waren iets wat elk zichzelf respecterend land moest hebben, zoals een luchthaven of een nationale drank. Zelfs een pietluttig klein land als België moest en zou beschikken over een kolonie. En dankzij een ongelooflijk brandende ambitie van een monarch die het woord ‘overkill’ in die desbetreffende Centraal-Afrikaanse kolonie later zou invullen zoals alleen de betere bloedmonarchen van weleer dat konden, kreeg ook dit land een kolonie. Nu goed, Leopold II was niet het enige lieverdje in de reeks kolonisatoren die er hun hand niet voor omdraaiden (laat staan andermans hand lieten afhakken) om via exploitatie en uitbuiting hun thuis land (en vaak zichzelf) te verrijken.

Nadeel van al die uitbuiting iwas wel dat de uitbuiters niet eeuwig via harde hand aan de macht bleven. En echt kosteneffectief was zo’n kolonie niet, als je er handenvol (mijn excuses) geld tegenaan moest goeien om elke opstand de kop in te drukken (of af te…nogmaals….excuses). Dus kregen al die kleine kolonies één voor één hun volledige onafhankelijkheid…of dat dachten ze.

Nieuwe wijn van oude zakkenvullers

Want als dat koloniegepeupel niet meer ostentatief naar onze pijpen wilde dansen, dan zouden we het wel onrechtstreeks laten doen, zullen de Macchiavelli/Sun Tzu-geïnspireerde kolonisten gedacht hebben.
Et voila, het neo-kolonialisme was geboren. Er werd niet langer meer rechtstreeks de plak gezwaaid. Weg met blanke opzichters en concentratiekampen. De Europese mogendheden trokken zich terug.
Kreeg het volk dan eindelijk de leiders die ze wouden? Zo ver moest het ook weer niet gedreven worden. Liefst kwam er een ietwat corrupt leider (dat helpt bij latere omkoping) aan de macht die zichzelf zoveel mocht verrijken als hij wou, zolang de Europese/Westerse bedrijven mochten doorgaan met hun lucratieve uitbuitingshandel.

Een aandachtige lezer zal gemerkt hebben dat daar opeens Westers kwam te staan na Europees, want na een late start wouden de Verenigde Staten (zelf nochthans een ex-kolonie) zelf hun invloed laten gelden. Zeker als het ging over het Amerikaanse continent. Uiteindelijk ging dit bericht toch over de Franse inmenging, hoor ik u denken. Maar vergeef me heel even deze historische trip down memory lane en alles zal hopelijk duidelijk worden waarom we hier verzeild zijn geraakt.

Buitenlandse zakenbelangen

Want als er één land de laatste eeuw sterk was in verdoken kolonialisme of neo-empiricisme dan was het wel de good old US of A. U moge president Obama misschien een toffe peer vinden die heel goed is in vliegen vangen, maar ondanks zijn noble peace price heeft de man zich nog maar zelden met vrede beziggehouden. Meer zelfs: in een interview van enkele jaren geleden, pleitte die laatste dat het leger en defensieprogramma diende uitgebreid te worden. Kwestie dat dat budget dat nu nog maar evengroot is als pakweg de volgende tien grootmachten dringend wat bij mocht krijgen.

En toch hoeft zoiets niet te verbazen. Oorlog is in de States big business. Amerika heeft een waslijst aan militaire ingrepen (openlijk of clandestien) op zijn conto staan waarbij de businesswereld en de oorlogswereld vaak hand in hand liepen. Loopt u even mee?

Iran. 1951. Mohammed Mossadeq is verkozen door het Iraanse publiek in een land dat zich temidden van een democratiseringsproces bevindt. Moedige Mossadeq pleit voor een mogelijke nationalisatie van de oliebronnen zodat de inkomsten gebruikt zouden kunnen worden voor binnenlandse uitgaven, terwijl de Britse en Amerikaanse bedrijven nu met het zwarte vet van de teersoep gingen lopen. Binnenskamers werd toegegeven dat deze laatste zo’n toekomst niet zagen zitten. Publiekelijk werd echter een andere strategie toegepast. Die van de leugen. Mossadeq was een linkse rat, leider van een communistische regering en vermoedelijk een pion in de geopolitieke plannen van de Sovjets in die regio.

Inlichtingendiensten MI-6 en CIA probeerden Mossadeq omver te werpen en slaagden daar uiteindelijk ook in. CIA-agent Kermit Roosevelt Jr (familie van) slaagde er uiteindelijk via straatrellen en een coup in om de Shah van Iran terug aan de macht te brengen. Om die laatste te helpen gaf de CIA steun aan SAVAK, de stalen vuist en geheime politie van de Shah, waarvan Amnesty International ooit zei dat de praktijken die de CIA aanleerde aan SAVAK ‘beyond belief’ waren. En vermoedelijk was dat niet prijzend bedoeld… In 1979 brak de bom en van de weersomstuit kregen we de ayatollahs in Iran.

Who’s land is it anyway

Guatemala. 1954. Jacobo Àrbenz wordt in 1951 president van Guatemala. Het land is geweldig verdeeld bij zijn aantreden: slechts 2,2% van de bevolking heeft 70% van de vruchtbare gronden in handen waarvan het grootste stuk niet eens gebruikt wordt. Het Amerikaanse bedrijf United Fruit Company heeft zelfs 42% van de landbouwgronden in handen waarvan het maar 1/3e cultiveert. Door zijn gelobby en sterke positie in het land waren ze er zelfs in geslaagd om gevrijwaard te blijven van belastingen en importkosten. En dat terwijl honderduizende landloze Indiaanse werkers in de armoede zitten.

Àrbenz poogt via staatsprogramma’s het ongebruikte land terug in handen te geven van de verpauperiseerde werkloze bevolking via gedwongen verkoop van ongebruikt land, steunt hervormingen voor vakbondsrechten,… Gelukkig (voor UFCO dan) loopt het allemaal niet zo’n vaart. De wereld is er één van netwerken en die hadden ze bij UFCO met overvloed.
Alan Dulles bijvoorbeeld, toenmalig directeur van de CIA, lid van de ‘board of trustees’ van UFCO én aandeelhouder. Of zijn broer John Foster Dulles, Secretary of State (minister van buitelandse zaken) van de USA en advocaat bij Sullivan and Cromwell, een advocatenkantoor dat UFCO vertegenwoordigde. Of wat dacht u van de secretaresse van president Eisenhower, Ann Whitman, wiens man, Ed Whitman, chief lobbyist en hoofd was van de Public Relations van… u snapt het plaatje, toch?

Resultaat van zoveel inmening: Àrbenz moet weg. Helaas heeft die snoodaard Àrbenz ondanks zijn sociaal-democratische initiatieven geen link met communisten of de USSR zelf. Meer zelfs: Guatemala heeft op dat moment zelfs geen diplomatieke relaties met die laatste.

Bananen-gespin

Enter Edward Bernays, verre neef van Sigmund Freud, bekend geworden als de ‘vader van de PR’ of de ‘vader van de spin’, één van dé pioniers in de ontwikkeling van reclame en propaganda (leuk weetje voor op cocktailfeestjes: de term Public Relations is door Edward ‘Eddy’ Bernays uitgevonden omdat ‘propaganda’ zo’n slechte naam had gekregen. Een staaltje meta-propaganda dat het equivalent is van kijken naar de cover van een boek met een man die een boek leest met op de cover een man die een boek leest met op de cover….)

‘Eddy’ laat niks aan het toeval over en besluit om de communistische angst uit te vergroten. Enkele weken voor de geplande coup in Guatemale zorgt hij ervoor dat verschillende kranten artikels schrijven over de groeiende invloed van communisme in Guatemala. De NY Times, Time magazine, NY Herald Tribune, Newsweek,…. het Amerikaanse publiek slikt het als ware het poedersuiker dat gelikt mag worden van de kont van Jennifer Lopez.
Als Àrbenz iets later omvergeworpen wordt voor een rechtse oligarchische en vooral UFCO-gezinde regering wordt dit allemaal verklaard in de strijd tegen het communisme. Dat er meer dan 200 000 indianen het leven verliezen in het door het CIA-geïnstalleerde regime zal hen waarschijnlijk minder belangrijk lijken…

Vele jaren later excuseerde ex-president Clinton zich in zijn ambtsperiode aan de bevolking van Guatemala voor het aandeel van de USA in de coup. ‘t Is maar dat u weet dat ik dit niet uit mijn duim aan het zuigen ben, maar dat men spijt heeft van al die slechte dingen. Echt waar.

Laatste detail: UFCO kreeg bakken kritiek en veranderde zijn naam (waarschijnlijk door de goeie raad van zo’n toffe PR-propagandist) in Chiquita Brands International. ‘t Is maar dat u weet er niet enkel bloed-diamanten zijn.

Verkeerde wereldmacht

Congo. 1961. Congo krijgt als één van de laatste landen in Afrika zijn ‘onafhankelijkheid’. In de jeugdige staat wordt Patrice Lumumba tot eerste premier verkozen. Maar al gauw blijkt dat Lumumba geen veredelde marionet wil spelen, maar in klare bewoordingen tijdens zijn toespraken de gruwel van het verleden aanklaagt. Lumumba wil ook de weelde aan grondstoffen in Congo in de eerste plaats voor de Congolezen zelf bestemmen en niet voor buitenlandse (en heel veel Belgische) bedrijven.

Met behulp van de UN slaagt België er in om een militaire aanwezigheid (en dus de facto bescherming van inmenging) in het land te behouden. Lumumba besluit om naar de USA te reizen en aldaar te pleiten voor hulp in het land dat zich zo graag beroept op zijn democratische voortrekkersrol. Ondanks zijn goedbedoelde (en wat naïeve) toenadering wordt Lumumba met lege handen teruggestuurd naar Congo. En als de ene wereldmacht niet wil meewerken, kan je het bij de andere (Sovjetunie) gaan vragen, wat Lumumba prompt ook doet. Het wordt het begin van zijn einde. Congo en Lumumba moeten als voorbeeld dienen voor zoveel branie. In 2001 wordt een verslag publiek gemaakt van een vergadering door de National Security Council (USA) in die tijd. Tijdens deze bijeenkomst, zou President Eisenhower volgens dat verslag tegen CIA-directeur Allen Dulles gezegd hebben dat Lumumba ‘geëlimineerd’ diende te worden.

Opnieuw komt de spin-machine boven. De NY Times schildert Lumumba af als een communistische marionet. De Rode Pion die vanuit centraal Afrika de rest van de dominostenen richting USSR zou doen vallen. Lumumba, de éérste democratisch verkozen leider van Congo wordt afgeschilderd als dictator…

Verschillende mogelijkheden komen op tafel. Even wordt aan een aanslag via gif gedacht maar uiteindelijk wordt maar weer eens geopteerd voor een militaire coup. Een coup met hulp van de Belgische regering/geheime dienst. Na de coup wordt Lumumba samen met twee getrouwen opgehangen.

In zijn plek komt Joseph Mobutu Sese Seko aan de macht. En hij zal die macht gebruiken om het land leeg te roven. Wat geen probleem is, omdat de man wijs genoeg is om niks in de weg te leggen van de buitenlandse broodheren.

Niks dan Allende: het andere 911

Chili. 1973. 11 september: een dag die in Chili altijd zal herinnerd worden. En niet omdat er een dikke tien jaar geleden twee gebouwen neergingen in New York (eigenlijk drie, maar kom, het cliché houdt zelden van correcte nuances)
Op diezelfde dag echter, maar dan een kleine dertig jaar eerder, wordt het regime van Salvator Allende opzijgeschoven via een militaire coup. In zijn plek komt er een fascistoïde dictatuur onder leiding van Pinochet. Allende, die openlijk socialistisch-marxistisch was, had al meermaals te kennen gegeven dat het land een eingen economische koers wou varen. Op 18 augustus 1970 verschijnt er een rapport van het State Department waarin geruststellende woorden staan: ‘We don’t identify any vital national interests in Chile‘.

Helaas voor Allende komt de dominosteen-theorie terug boven. De theorie die stelt dat als er één land het ‘slechte’ voorbeeld geeft, de anderen hen misschien zouden volgen. Verschillende beleidsmensen, waaronder Henry Kissinger, wijzen op die mogelijks belangrijke invloed in de regio. En hoewel toendertijd Kissinger elke Amerikaanse invloed ontkende, blijkt nu uit gedeclassificeerde documenten dat de coup geleid werd vanuit Washington en dat de aanvallen op het regime al veel vroeger begonnen. Voor wie de kleurrijke figuur Kissinger beter wil leren kennen, is er altijd het uitstekende werk ‘The Trial of Henry Kissinger’ van wijlen Christopher Hitchens die nog meer moois van de man weet te verzamelen (met Kissingers passages in Indonesië, Viëtnam,…)

The Desert-Bushes

Irak. 1991 & 2003. Herinnert u zich de eerste Irakoorlog nog? Het moet zowat één van de eerste oorlogen zijn waarbij we overgoten werden met beeldmateriaal. We leerden allemaal dat Scuds gevaarlijke raketten waren maar helaas niet doelgericht. Gelukkig konden ze niet op tegen de Amerikaanse hoogtechnologische wapens. We leerden dat Arabische snorrendragers die Saddam noemen niet te betrouwen waren. En kijken sindsdien met argwaan naar Arabisch ogende mannen met te veel neushaar. En we leerden over het gruwelijke verhaal dat Iraakse soldaten Koeweitse ziekenhuizen binnengedrongen waren om baby’s uit hun incubator te halen die ze lieten sterven. Dit verhaal werd met veel emotie en tranen verteld door een lieftallige Koeweitse dame, Nayirah, voor de Congressional Human Rights Caucus én bevestigd door Amnesty International. Dus samengevat: Irak was de slechterik die door hun vele wapens en gruwels een gevaar voor de regio vormden.

Wat we niet hoorden was dat veel van Saddams wapens voor een groot stuk via Westerse sponsoring er waren gekomen. Dat die onbetrouwbare Saddam maar al te graag gezien werd toen hij Iran te lijf ging (en men hem toen maar al te graag sponserde)
En dat het hele verhaal over de baby’s in Koeweit een verzinsel was. Noch dat die lieftallige dame die getuigde voor de VN achteraf de dochter bleek te zijn van de Koeweitse ambassadeur in de USA. De snorrenargwaan blijft…

Weapons of Mis-direction

Tot zover deel 1 van de blockbuster: ‘The American invasion of Iraq’. Bush Sr vond dat het meer dan genoeg was en het was Bush Jr die het werk mocht ‘afmaken’ enkele jaren later. Weer werd nog maar eens een boeman gevonden. Dit keer waren het de mensen van Al Qaeda waarvan de Amerikaanse regering wist te vertellen dat ze nauwe banden onderhielden met Hoessein. Meer zelfs, die laatste was rechtstreeks of onrechtstreeks dus ook verantwoordelijk voor 9/11. Nog meer zelfs, Hoessein was volledig aan het doorslaan….

Uit ‘betrouwbare’ rapporten bleek dat Saddam al zijn tijd én de vele middelen die er zoal vrijkomen bij een economisch embargo, gebruikte om Weapons of Mass Destruction of WMD’s te maken. En masse.
Namen als Chemical Ali kwamen op de proppen en zorgden weer voor het nodige Hollywoodscript-gehalte. The American invasion of Iraq: return of the Bushi’. Colin Powell kwam voor de UN op zijn smetloze communiezieltje verklaren dat de USA zekere bewijzen had verkregen over het bestaan van deze WMD’s. Tekeningen en doorsnedes van rondrijdende vrachtwagens vol laboratorische gifgasdestillaties reden rond doorheen de Iraakse woestijn en Saddam was zoals de betere Bond-vilain betaamt een gevaar voor de hele Westerse wereld.

Nu we enkele jaren verder zijn, blijkt van die Al Qaeda-link helemaal geen sprake geweest te zijn. WMD’s zijn nooit gevonden en sommige neo-cons vertelden achteraf dat de Bush-regering nooit geclaimd hadden dat ze ‘zekere bewijzen’ hadden. Eerder aanwijzingen….

Lessen uit het verleden

Aangezien we hier niet eeuwig bezig kunnen blijven en de aandacht al lang genoeg gerokken is, wil ik met deze bloemlezing van Amerikaans empiricisme afsluiten. En hopelijk enkele lessen trekken.

Eerste les: wat iemand niet wil, moet je verkopen. In de consumptiewereld heb je daarvoor reclame. In de wereld van oorlog en het omverwerpen van regimes heb je daarvoor propaganda nodig. Dat, staalharde leugens en het tevoorschijn toveren van boemannen die door hun grootte en reikwijdte vaak doen denken aan een Hollywoodiaanse criminal mastermind met een voorliefde voor katten. War is a racket wist Smedley Butler, Majoor-Generaal in het Amerikaans leger, te schrijven. Dat de man één van de meest gedecoreerde militairen in Amerikaanse geschiedenis is én dat zijn kort geschrift met de zelfde naam (War is a racket) slechts veertien pagina’s telt, zou u meer dan nieuwsgierig genoeg dienen te maken om het eens te lezen.

Tweede les: Zakelijke motieven van mensen die je kent zijn belangrijker dan hoogwaardige, goedklinkende doelen als: democratie, vrijheid, autonomie,…. Maar die laatste klinken beter, dus verzwijgen we de eerste en verkondigen we de tweede.

Derde les: Mensen vergeten. Zolang men af en toe eens een bericht hoort over scheve schaatsen in het verleden, zullen de meeste mensen er vanuit gaan dat het beleid in het verleden iets van vroeger was. En dat we nu bijgeleerd hebben uit onze fouten. Kijk maar eens na al die mensen die hun welgemeende excuses aanbieden. Tuurlijk menen die dat. Allemaal.

Met alle Malinezen…

En toch. Laten we misschien voor één enkele keer niet naïef zijn. Laat ons voor één keer niet blindelings meegaan in de humanitaire oorlogsretoriek die weer maar eens op de proppen komt. Laat ons voor één keer niet zo vergeetachtig zijn als Frankrijk Afrikaantjes gaat gaan redden in Mali tegen de grote boeman Al Qaeda.
Of meer specifiek tegen AQIM (Al Qaeda in the Islamic Maghreb). Trouwens: Belmokhtar, de stichter van AQIM was lid van de Arabische Afghanen die onder leiding van de CIA de Sovjets uit Afghanistan dreef. De CIA, die brave lieve jongens die nooit iets verkeerds zouden doen tegen de wil van het publiek belang in.
AQIM was ook sinds 2007 nauw verwant met de Libyan Islamic Fighting Group (LIFG) die gebruikt werden tegen Muammar Gaddafi in de laatste Libische burgeroorlog. Onrechtstreeks werd de AQIM door de buitenlandse steun aan de anti-Gaddafi-liga op die manier bewapend. En met al die verse wapens lijken ze nu dus het mooie weer te maken in Mali.

Iets zegt me dat er weer veel gruwel van de ‘tegenstander’ in de kranten gaat komen om ‘onze’ gruwel goed te praten. En dat Hollande misschien wel een Noble Peace Prize mag verwachten…

Links:

– Cia en Mossadeq

https://www.youtube.com/watch?v=urAjTX51ebc

– De moord op Lumumba

http://en.wikipedia.org/wiki/Patrice_Lumumba#American_and_Belgian_involvement

https://www.youtube.com/watch?v=82n7nhjW77c (the assasination of Lumumba)

– Speech van Patrice Lumumba

https://www.youtube.com/watch?v=rzPO4KQCZP8

– The Trial of Henry Kissinger (documentaire naar boek van C. Hitchens)

https://www.youtube.com/watch?v=OpMuH0FYmCk

– The War on Democracy (2007) Documentaire van John Pilger over Amerikaanse inmenging in Zuid-Amerika

https://www.youtube.com/watch?v=3B0RbU_UhCA