De uitwijzing in oktober 2013 van Leonarda Dibrani, een scholiere, wekte heel wat verontwaardiging op in Frankrijk. Het meisje werd van een schoolbus geplukt en samen met haar moeder en vijf broers en zussen terug naar Kosovo gestuurd. Later bleek dat ze in Kosovo niets te zoeken hadden, alleen de vader is een Rom afkomstig van daar.

Manuel Valls, verantwoordelijk voor immigratie, is met lengten voorsprong de populairste minister in de huidige regering. Zijn grootste hinderpaal: hij is allesbehalve populair in zijn eigen partij. De zaak-Leonarda was voor de ‘linkervleugel’ van de PS een welgekomen gelegenheid om hem aan te vallen.

‘Indigne‘ (onwaardig), zei politiek links. ‘Choquante‘, zei de partij. Het regende echter vooral scherpe kritieken op de gebeurtenis zelf, de naam Valls viel daarbij minder. President François Hollande staat helemaal achter zijn minister. Valls was tenslotte zijn woordvoerder tijdens de presidentsverkiezingen. 

Afgelopen zomer was de grote aandacht van de media gevestigd op de rondtrekkende Roma die vooral uit Roemenië komen en die Valls zo snel mogelijk naar daar wil terugsturen. “De Roma zitten globaal genomen niet in een logica van integratie”, vatte Valls samen.

Het met harde hand opdoeken van de Roma-kampen leverde de Franse regering een scherpe vermaning op van de Europese Unie. Viviane Reding, EU-commissaris voor de Mensenrechten, vond de uitspraken en het beleid van Valls ongehoord. Zij wees op het vrij verkeer van personen binnen de EU en maande Frankrijk aan zijn beleid te wijzigen.

Maar Valls legde deze oproep volledig naast zich neer. Hij weet zich volgens peilingen gesteund door een grote meerderheid van de Fransen en het protest vanuit de EU deed zijn populariteit alleen maar toenemen. Valls kreeg ook zware verwijten van minister van Huisvesting Cécile Duflot (van de groene EELV): “We hebben indertijd de toespraak van Sarkozy in Grenoble een schandaal genoemd, nu gebruiken we dezelfde methodes”.

In die speech schoof Sarkozy drie jaar geleden – in een verdere ruk naar rechts – veiligheid en immigratie in één adem naar voren als zijn centrale thema’s. Maar ook de uitval van Duflot kon Valls weinig deren. President Hollande laat hem zijn gang gaan, blij dat er tenminste één minister populair is bij de bevolking.

Valls kreeg het ook aan de stok met minister van Justitie Christiane Taubira, die een bescheiden hervorming van de bestraffing voor kleinere misdaden voorstaat. Overtreders zouden minder snel in de gevangenis belanden omdat de praktijk uitwijst dat opsluiting voor kleine misdaden recidive eerder in de hand werkt. Haar plan voor alternatieve bestraffing vindt geen genade in de ogen van Valls, die zeer populistisch op fermeté aandringt. 

Rechtser

Valls is ook een uitgesproken pleitbezorger van ‘une gauche décomplexée‘, links zonder complexen. Daarmee bedoelt hij dat hij af wil van al wat nog overblijft aan ideologie. ‘Pour en finir avec le vieux socialisme … et être enfin de gauche’, was de titel van een boek waar hij in 2008 aan mee schreef. Het maakt hem weinig populair bij de PS-militanten.

Maar die militanten worden steeds zeldzamer, ontgoocheld als ze zijn door het regeringsbeleid. Valls is wel de man van de lokale PS-politici. In de lente zijn er gemeenteraadsverkiezingen en de lokale PS-politici vrezen dat zij het gelag zullen betalen voor het ontgoochelende neoliberale regeringsbeleid.

Ze verwachten dat veel linkse kiezers gewoon zullen thuisblijven, wat natuurlijk in de kaart zal spelen van rechts en vooral het uiterstrechtse Front National (FN). Vandaar dat ze zich verdringen om Valls en zijn discours van ‘fermeté‘ naar hun stad of gemeente te halen. Ze hopen dat Valls’ populariteit op hen afstraalt. 

Het valt op dat Valls het nooit heeft over de sociale onzekerheid waar zoveel Fransen zich het slachtoffer van voelen en die onder Hollande nog toeneemt. Valls zegt dat hij het FN op zijn eigen terrein zal bestrijden, maar hij doet dat door fors naar rechts op te schuiven.

Intussen schuift ook de UMP van Sarkozy met de dag meer naar rechts op. Kopstukken als ex-premier Alain Juppé waarschuwen wel dat rechts zijn eigenheid moet behouden, maar de achterban ziet er minder en minder graten in om met het FN samen te werken of om voor een kandidaat van het FN te stemmen.

Tenslotte stonden ze schouder aan schouder in de recente strijd tegen het homohuwelijk.

Freddy De Pauw

Freddy De Pauw is journalist en medewerker bij Uitpers.

Dit is een ingekorte versie van een artikel gepubliceerd op www.uitpers.be  Deze bjijdrage werd eerder gepubliceerd in het tijdschrift van Vrede vzw ‘Vrede – Tijdschrift voor internationale politiek’ (nr. 424, november-december 2013).