Vijftien jaar lang was nieuws op het internet gratis toegankelijk. Om lezers te lokken naar het net en hun websites zetten kranten hun artikels gratis online. Tot 2009. Toen liet orakel Murdoch weten: “Het huidige model werkt niet.”
De gratis websites kannibaliseerden de kranten. De krantenverkoop daalde en die verloren inkomsten werden niet teruggewonnen op het net. Het roer moest omgegooid worden. In het voorjaar van 2010 verdween de Britse krant The Times achter een betaalmuur. “Een doorslaggevend moment voor de journalistiek”, zo zei Rebekah Brooks van News Corp toen.
Brooks nam ondertussen ontslag en werd opgepakt maar op borg vrijgelaten. Zij was hoofdredactrice van het ondertussen opgedoekte schandaalblad News of the World toen reporters van die krant knoeiden met de voicemailbox van het verdwenen meisje Milly Dowler.
Toen de artikels van The Times opnieuw achter slot en grendel verdwenen, was dat in De Standaard goed voor twee artikels en een commentaarstuk. Het zegt iets over de positie die Murdoch en zijn kranten innemen. Hij wijst de weg en als hij zegt dat kranten ook online een toekomst hebben, dan is dat ook zo.
Even later haalde Murdoch opnieuw vlot alle mediakaternen met de lancering van The Daily, de eerste iPad-krant. Opnieuw een product dat geroemd werd als de mogelijke redding van de kranten.
Het is onwaarschijnlijk dat Murdoch of één van zijn nazaten die rol zullen blijven spelen. Maar het kan nog erger. Verschillende analisten speculeren over een mogelijke verkoop van de (Britse) krantenpoot van News Corp. De kranten schonken Murdoch politieke macht en invloed, maar alsmaar minder inkomsten. The Times en The Sunday Times leden vorig jaar 50 miljoen euro verlies.
Murdoch zal nu moeten kiezen tussen politieke invloed en financieel gewin, meent Jeff Jarvis, auteur van What would Google do? en man achter de invloedrijke blog buzzmachine.com. De politieke invloed stond lange tijd in dienst van het financieel gewin, maar lijkt door het schandaal én de opgestapelde verliezen van de kranten eerder een rem te worden.
Ook de Financial Times ziet donkere wolken hangen boven het krantenimperium van Murdoch. “Zolang de Fleet Street-kranten het stokpaardje waren van Rupert Murdoch, viel dat nog te aanvaarden voor de investeerders en andere managers binnen News Corp”, schrijft de krant. Maar zal dat ook zo blijven nu die kranten de winstgevendheid van de hele groep in gevaar brengen, vraagt The Financial Times zich af.
En er is een zeer dringende aanleiding om de kranten snel van de hand te doen. Zonder die kranten staat niets hem in de weg om de zender BskyB volledig in handen te krijgen.
Kranten zijn goed voor unending losses, zo antwoordde ‘s werelds bekendste belegger Warren Buffet toen men hem vroeg of hij ooit nog in kranten zou investeren. Commerciële kranten verliezen met Murdoch nu wellicht ook hun grootste en invloedrijkste believer.
Wie zal er nu nog in kranten investeren behalve een oliesheik op zoek naar erkenning of een Russische oligarch zoals de oud-KGB’er Alexander Lebedev die ondertussen al vier Britse kranten opkocht (waaronder The Independent)?
En krantenbazen overal ter wereld zijn hun lichtend voorbeeld kwijt. Van die status van wegbereider bleef trouwens nog weinig over.
Van de vier miljoen bezoekers per maand voor The Times blijven er nog 100.000 over nu er moet betaald worden om de krant online te lezen. De Ipad-krant The Daily kostte 30 miljoen dollar in de opstartfase en maakte in het eerste kwartaal nog eens 10 miljoen dollar verlies. De app werd 800.000 keer gedownload. Maar veelbetekenend: News Corp weigerde bekend te maken hoeveel daarvan enkel de gratis versie even binnenhaalden op hun iPad.
Murdoch (en met hem de hele krantenwereld) en de overgang naar het internet, het wil maar niet lukken. In 2005 betaalde hij 580 miljoen dollar voor de sociale netwerksite Myspace. Murdoch moest de zieltogende site die nooit een plaats vond in de schaduw van Facebook onlangs verkopen voor 35 miljoen dollar.
