Foto: Feat Kamberovski (links) is de voorzitter van de Roma-rechtenorganisatie ARKA (fotografie Jochem Oomen).

In Macedonië leven veel Roma. Met meer dan 80.000 leden vormen zij zes procent van de totale bevolking. In alle steden zie je hen in het straatbeeld.

Veel Roma werken als zelfstandigen. Sommigen verdienen de kost door te bedelen op kruispunten en aan de snelweg. Een groot aantal van hen leeft in kleine, zelfgemaakte huisjes op braakliggende terreinen in en rond de steden.

Legalisering van nederzettingen

In Frankrijk liet president Sarkozy onlangs grote groepen Roma collectief het land uitzetten. Sarkozy werd al berispt door de Europese Commissie, de VN en het Vaticaan.

“Wat Sarkozy op dit ogenblik doet en zegt, is onbegrijpelijk”, vertelt Feat Kamberovski van ARKA, een mensenrechtenorganisatie buiten Skopje die zich inzet voor de verbetering van de levensomstandigheden van Roma-zigeuners in Macedonië.

“Net als in en rond Parijs hebben wij ook veel onrechtmatige Roma-nederzettingen. Wij verdrijven geen mensen. Wij willen juist  clandestiene nederzettingen legaliseren.”

“Sarkozy’s aanpak is racistisch. Ik kan mij niet voorstellen dat onze president zulke racistische maatregelen zou nemen.”

Gelijke rechten voor iedereen

Kamberovski zegt dat voor de Macedonische wet iedereen gelijk is: “Voor de wet zijn Roma-zigeuners volwaardige staatsburgers. In de realiteit is dat toch anders. Veel Roma-zigeuners krijgen veel minder kansen dan andere Macedoniërs. Roma-leerlingen hebben het op school vaak niet gemakkelijk. Later hebben zij veel minder kansen op de arbeidsmarkt.”

“Ondanks alle problemen, zijn  er ook goede ontwikkelingen. Er zijn nu Roma-zigeuners die zich politiek engageren. We hebben nu vijf Roma-partijen en veel organisaties die opkomen voor de rechten van ons volk.”

“Zo worden wij langzaam maar zeker ook mensen met evenveel rechten als anderen.”

Bescherming tegen politiegeweld

Een groot probleem blijft het politiegeweld. Volgens Kamberovski viseert de Macedonische politie Roma-zigeuners: “Bij arrestaties gebruikt de politie vaak onnodig fysiek geweld. Verder gaan politieagenten zich geregeld te buiten aan pesterijen en discriminatie tegen mensen van ons volk.”

“Natuurlijk gaan ook Roma soms in de fout. Toch vergeten de ordediensten wel eens dat Roma evenveel rechten hebben als andere burgers. Met onze organisatie bieden wij hulp aan Roma-zigeuners die slachtoffer zijn geworden van politiegeweld.”

“We klagen de politie aan en verlenen juridische bijstand. De medische kosten betalen wij. We fotograferen het lichamelijk letsel. We bieden de gedupeerden gratis advocaten aan. Het bewijsmateriaal sturen we door naar alle betrokken Macedonische en Europese instellingen.”

Trage vooruitgang

De Roma-rechtenorganisatie ARKA bestaat al 12 jaar. Ondertussen realiseerde zij 18 projecten ter verbetering van de rechten van Roma in Macedonië.

Kamberovski: “Onze niet-gouvernementele organisatie (ngo) wordt gefinancierd door buitenlandse organisaties als UNHCR. Wij zijn ook opgenomen in het Roma Rights Network in Budapest. Ons werk is intensief, naar het loont. Heel langzaam gaan we vooruit.”