In april 2019 liep het Soedanese volk over van hoop en moed. Door massabetogingen hadden ze dictator Omar-al-Bashir tot ontslag gedwongen. Andere generaals namen de macht over en beloofden een overgangsregering op de been te brengen die een nieuwe grondwet en verkiezingen zou organiseren.
De macht werd gedeeld door het leger met aan de top Fattah-al-Burhan en een burgerlijk platform waarin alle politieke partijen waren vertegenwoordigd.
Toen volgens het akkoord een burgerlijke overgangsregering de macht diende over te nemen pleegde de Al Burhan een putsch en installeerde terug een militaire dictatuur. In dat leger waren al enige tijd de vroegere Janjaweed-milities onder de naam van Rapid Support Forces (RSF) opgenomen.
Het leger wordt gesteund door Egypte en Turkije, de RSF door de VAE en Rusland
Ze stonden onder leiding van Mohamed Hamdan Dagalo, beter bekend als Hemedti. Deze zelfbenoemde generaal trok meer macht naar zich toe door het leveren van troepen aan Saudi-Arabië in de strijd tegen de Houthi rebellen en aan generaal Haftar die vocht tegen het Libische regeringsleger.
Die steun was al het vuur aan de lont van het huidige kruidvat. Het leger werd gesteund door vooral Egypte en Turkije, de RSF door vooral de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) en Rusland.
Mohamed Hamdan Dagalo, aka Hemedti. Foto: Russische regering, Wikimedia Commons / CC BY 4.0 DEED
Krijgsheren vechten boven op massagraven
Half april 2023 barstte de bom. Hemedti deed een greep naar de macht. De botsing tussen het leger en de RSF begon in de hoofdstad Khartoem, maar heeft zich ondertussen over het hele land verspreid.
Naar schatting zijn tot nu toe meer dan 12.000 mensen gedood en 4,8 miljoen ontheemd en nog eens 1,2 miljoen mensen naar de buurlanden gevlucht. Het hele staatsapparaat is geïmplodeerd: banken werden geplunderd, ziekenhuizen vallen zonder personeel en materiaal, de politie is gevlucht, niets functioneert nog.
Het overdonderend en pijnlijk bewijs dat de militaire dictatuur tenslotte heeft geleid tot een afschuwelijk fiasco en een onvoorstelbaar drama voor de bevolking. Als het leger de strijd tegen de milities verliest, wordt Soedan bezet door een huurlingenleger en dreigt het land totaal uiteen te vallen.
De touwtjes van Dubai en Moskou
De RSF is in de feiten inderdaad een huurlingenleger dat gerekruteerd is uit de vroegere Janjaweed-milities en jongeren uit Tsjaad. Wie sponsort deze criminelen? Soedan beschikt over enorme hoeveelheden goud en de goudmijnen van Soedan staan onder controle van de RSF en de Russische Wagner-militie. De opbrengsten worden gebruikt om het goedbetaald huurlingenleger te financieren en uit te rusten.
Vandaag wordt Hemedti met honneurs ontvangen in Dubai en Moskou
Tsjaad links, Soedan rechts. Kaart: Calliopejen, Wikipedia / Public Domain
Het leger van de Verenigde Arabische Emiraten levert krachtige wapens en drones aan het RSF en gewonde militieleden worden door hun luchtmacht overgevlogen naar het militaire ziekenhuis van Amdjarass in Tsjaad. Van de Wagner-groep kreeg de RFS training en wapens zoals pantservoertuigen en helikopters. Het is een van de redenen waarom Rusland over zulke grote voorraden goud beschikt, nuttige middelen om de oorlog in Oekraïne te financieren. Vandaag wordt Hemedti met honneurs ontvangen in Dubai en Moskou.
Moorden en plunderen
De huurlingen van het RSF gedragen zich sinds april 2023 als een brutaal bezettingsleger. Zij moorden en plunderen. Zij vallen huizen binnen, stelen alles wat ze kunnen meesleuren en nemen de wagens van de bewoners mee. Bij de minste weerstand wordt de familie vermoord. Al wie door de militieleden wordt verdacht van samenwerking met het leger wordt willekeurig aangehouden, gruwelijk gefolterd en meestal daarna gedood.
Darfoer, links. Kaart: Idaltu, Wikipedia / CC BY-SA 3.0 DEED
In Darfoer zetten ze hun genocide verder. Begin november 2023 werden meer dan duizend leden van de Masalit-stam vermoord. Vrouwen en kinderen worden als slaven meegevoerd.
Onvoorstelbaar dat diezelfde RSF miljoenen euro’s ontving om te patrouilleren aan de grens met Libië om Soedanese, Eritrese en Ethiopische vluchtelingen op te pakken om hen te verhinderen naar Europa te emigreren.
Ook toenmalig staatssecretaris Theo Franken bleef toen volhouden dat Soedan veilig was, verdedigde deze gruwelmaatregel en ging nog een stap verder. In augustus 2017 postte Francken een foto van zichzelf druk handen schuddend met de Soedanese ambassadeur.
Toenmalig staatssecretaris Theo Franken bleef volhouden dat Soedan veilig was en verdedigde deze gruwelmaatregel
De toenmalige paarse regering ontving een ‘identificatie delegatie’ uit Soedan en tientallen Soedanese vluchtelingen werden gerepatrieerd. Eenmaal in Khartoem werden sommige vluchtelingen gemarteld. In 2020 werd de Belgische staat door het Europees Gerechtshof veroordeeld wegens de gedwongen deportatie van deze Soedanese migranten.
Hoe kun je in godsnaam enig akkoord sluiten met een regime dat door het Internationaal Gerechtshof van Den Haag werd veroordeeld voor oorlogsmisdaden en genocide in Darfoer? Die houding van Theo Francken roept vandaag terug veel vragen op rond de dubbele moraal van de Verenigde Staten en de Europese Unie.
Hoe kun je een akkoord sluiten met een regime dat door het Internationaal Gerechtshof werd veroordeeld voor oorlogsmisdaden en genocide?
In 2004 verklaarde staatssecretaris Colin Powell voor de Amerikaanse senaat dat ‘in Darfoer een genocide plaatsgrijpt’. Vandaag is dat al maanden terug het geval en het blijft muisstil. Geen ronkende verklaringen van Westerse regeringen, geen massale campagnes in de media en de pers zoals in 2004. Waar zit dat verschil in aandacht?
Stilte en kabaal van twee maten en twee gewichten
Je zou kunnen stellen dat het drama dat zich in Soedan afspeelt een ver van ons bed crisis is. Maar als het om enkele tientallen Soedanese vluchtelingen in het Maximiliaanpark gaat, dan is dat een hoogdringende agenda voor de regering.
Je zou kunnen denken dat ook verdoken racisme hier in het spel is. En dat is niet uitgesloten als je het verschil in onthaal ziet van Oekraïense en gekleurde oorlogsvluchtelingen.
En je zou kunnen veronderstellen dat religie hier een rol speelt. De meeste Soedanezen zijn moslims. Maar de meeste inwoners van Gaza zijn ook moslims en dat conflict krijgt de volle aandacht.
De hoofdreden van het gebrek aan aandacht ligt daarom in de positie die de Verenigde Staten en de Europese staten tegenover het conflict innemen. Bedreigt het conflict de belangen van de westerse monopolies en strategische belangen, dan schieten alle toeters en bellen van de regeringsleiders in actie gevolgd door een evenredige echo in de media.
De hoofdreden van het gebrek aan aandacht ligt in de positie die de VS en Europa tegenover het conflict innemen
Het drama dat zich in Soedan afspeelt is van de orde grootte van een van de meest verschrikkelijke humanitaire crisissen van de laatste decennia. Nochtans geen demonisering in de media van een schurk in generaalskleren als Hemedti. Geen regen van pakkende verhalen en beelden over de gruweldaden van de militieleden van de RSF.
Geen vlammende veroordelingen van de wapenleveringen van de Emiraten aan de RSF. Geen boycotmaatregelen tegen de sjeiks van de Emiraten. Geen roep om herstel van de democratie in Soedan, desnoods met militaire interventie. Niet dat dit laatste wenselijk is, maar het verklaart wel de scrupuleuze stilte, die als een verstikkend deken wordt gegooid op de brandhaard in Soedan.
Die twee maten, twee gewichten in heel wat oorlogen van vandaag komt als een boemerang terug in het aangezicht van de Westerse democratieën.
Bronnen:
– The soft-power campaign of Sudan’s RSF leader ‘Hemedti’
– As war rages in Sudan, countries angle for advantage
– Exclusive: Sudan militia leader grew rich by selling gold
– Smith, Patrick Sudan: Hemeti and the $16bn annual gold exports to the UAE
– Sheikh Mohamed meets deputy chairman of Sudan’s Sovereignty Council
– Walsh, Declan; Koettl, Christoph; Schmitt, Eric, Talking Peace in Sudan, the U.A.E. Secretly Fuels the Fight
– Russia, Wagner Group expand ties with Sudan
– The two generals fighting in Sudan helped Putin plunder the country’s gold to fund Russia’s war in Ukraine
– Sudan unrest: What are the Rapid Support Forces?.
– Human Rights Watch, World Report 2019: Rights Trends in Yemen
– el-Baghdadi, Iyad, Opinion | The Princes Who Want to Destroy Any Hope for Arab Democracy
– Alex De Waal, Sudan conflict: Hemedti – the warlord who built a paramilitary force more powerful than the state
Steun voor een nieuwe website
We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.
