Prachtig dat De Standaard dit weekend getuigenissen aan bod liet komen van mensen die leven zonder auto. Volgens het jongste Onderzoek Verplaatsingsgedrag uit 2019-2020 gaat het om bijna 16 procent van de gezinnen in Vlaanderen. De tijd is gelukkig voorbij dat deze groep aanzien werd als sociaal gehandicapt.
In tegendeel steeds meer mensen beseffen dat deze mensen niet of slechts in zeer beperkte mate bijdragen tot de maatschappelijke ellende waartoe het massale autogebruik aanleiding geeft. Het aantal aan het autogebruik gerelateerde vroegtijdige overlijdens door ongevallen, luchtvervuiling, lawaaioverlast, klimaatopwarming … zou op jaarbasis wel eens dichter in de buurt van het aantal coronadoden komen dan velen vermoeden. Dat niet-autobezitters hier niet of slechts in beperkte mate toe bijdragen moet ondersteund worden net als de overheid doet met zoveel andere maatregelen om ecologisch gedrag te stimuleren.
Tot 2020 werd bijvoorbeeld een forse premie toegekend aan wie een zero-emissie wagen kocht. De ondersteuning is ook een compensatie voor het feit dat niet-autobezitters slechts in zeer beperkte mate profiteren van de enorme miljardeninvesteringen die de overheid jaar na jaar doet ter verbetering van de gemotoriseerde mobiliteit.
Niet-autobezitters zijn ook slechts in dezelfde beperkte mate verantwoordelijk voor de gigantische overheidsuitgaven die nodig zijn om de nefaste gevolgen van het massale autogebruik op te vangen. De beloning mag voorts ook beschouwd worden als een vorm van compensatie voor de schade die ze ondervinden van ‘koning auto’. Als’ beloning’ denken we in de eerste plaats aan een jaarlijkse fiscale bonus voor wie zonder eigen auto door het leven gaat. Daarnaast pleiten we er ook voor om niet-autobezitters een goedkoop netabonnement op het ganse openbaar vervoer (NMBS, De Lijn, TEC, MIVB …) toe te kennen. In gebieden waar het aanbod aan openbaar vervoer ondermaats is, dient hen een taxitarief te worden toegestaan dat gelijk is aan het tarief in het openbaar vervoer voor deze afstand.
Om het autodelen te promoten zou men voorts de kosten hiervoor fiscaal aftrekbaar kunnen maken. Een andere mogelijkheid is een korting op de verzekeringspremie die men moet betalen bij het ziekenfonds. Ik verwijs hierbij naar het pleidooi van de Leuvense econoom Erik Schokkaert enkele jaren terug om mensen te belonen die gezond leven en met name voldoende bewegen, niet roken en gezond eten.
Luc Vanheerentals is journalist en auteur van de boeken ‘Leven zonder auto’ (2014) en ‘Fifty Ways to Leave Your Car. Duurzame alternatieven voor de auto’ (2018).
