Net als in Senegal wordt het scenario in Ivoorkust overgoten met een juridisch laagje. Deze keer is het de Onafhankelijke Kiescommissie die kandidaat Gbagbo van de kieslijst wil schrappen vanwege “zijn veroordeling tot 20 jaar gevangenisstraf en het verlies van zijn burgerrechten in augustus 2020 in de zaak die bekend staat als de BCEAO-diefstal”. In deze zaak werden ex-president Laurent Gbagbo en drie van zijn ministers veroordeeld omdat ze tijdens de postelectorale crisis van 2010-2011 opdracht hadden gegeven om de kluizen van de filialen van de BCEAO, de West-Afrikaanse Centrale Bank, te openen, terwijl deze sub-regionale instelling de opdracht had gekregen om de rekeningen van de Ivoriaanse staat te bevriezen.

Franse interventie na de verkiezingen van 2010

Het is daarom de moeite waard om kort in herinnering te brengen wat nu eufemistisch de “post-verkiezingscrisis” wordt genoemd, maar die men juister zou betitelen als de Frans-Afrikaanse inmenging om de neokoloniale dienaar Alassane Ouattara met geweld op te leggen. Gedurende zijn drie ambtstermijnen is Ouattara in de ogen van Parijs, de Europese Unie en Washington altijd een trouwe leerling geweest.

De presidentsverkiezingen van eind november 2010 leverden niet één maar twee resultaten: de kiescommissie riep Ouattara uit tot winnaar met 54,1 procent van de stemmen, terwijl de constitutionele raad Gbagbo verkozen verklaarde met 51,45 procent. Initiatieven van Zuid-Afrika en Angola om een vreedzame uitweg uit de crisis te vinden, in de vorm van een hertelling onder toezicht van andere Afrikaanse landen, stuitten op een ultimatum van 48 uur van de Franse president Nicolas Sarkozy op 17 december 2010: “Als Laurent Gbagbo aan het eind van de week de post die hij tegen de wil van het Ivoriaanse volk bekleedt, niet heeft verlaten, zal hij met naam en toenaam op de sanctielijst worden gezet”.

President eist onmiddellijke terugtrekking Franse troepen

De Westerse landen met grote belangen in Ivoorkust, en de Fransen in het bijzonder, snelden hun kandidaat Ouattara te hulp, bezorgd als ze waren door de toespraken van Gbagbo waarin hij opriep “tot de strijd voor een tweede onafhankelijkheid, de afwijzing van koloniale en neokoloniale inmenging en het soevereine recht om zelf onze economische partners te kiezen”. Gbagbo reageerde snel op het Franse ultimatum en eiste onmiddellijk “de terugtrekking van de Franse troepen uit Operatie Licorne en die van de VN zodra hun mandaat afloopt, dat wil zeggen op 20 december 2017”.

Wat volgde was de zogenaamde tiendaagse oorlog, waarin Franse troepen niet aarzelden om zware wapens te gebruiken tegen het hoofdkwartier van het Ivoriaanse presidentschap om hun protegé Ouattara op te leggen en Laurent Gbagbo te arresteren.

Oppositiekandidaat naar Strafhof

Gbagbo werd voor het Internationaal Strafhof gebracht op beschuldiging van misdaden tegen de menselijkheid, met als gevolg dat hij voor 10 jaar uit het Ivoriaanse politieke leven verdween. Een decennium later, in april 2021, moesten de rechters van het Internationaal Strafhof bij gebrek aan enig bewijs Laurent Gbagbo vrijspreken. Hij keerde onmiddellijk terug naar zijn land om zijn politieke rol te hervatten.

Het was dus in zijn afwezigheid, dat wil zeggen terwijl hij in hechtenis was van het Internationaal Strafhof, dat Laurent Gbagbo werd berecht voor de zogenaamde “BCEAO-diefstal”, met een vonnis dat hem zijn burgerrechten ontnam.

Vrijspraak maar toch burgerrechten kwijt

Gbagbo’s vrijspraak door het Internationaal Strafhof en zijn nog grotere populariteit bij zijn terugkeer in het land dwongen Ouattara om een presidentieel pardon af te kondigen voor het hele vonnis, behalve dat hij zijn burgerrechten definitief verloor, zodat hij zich nooit nog kandidaat zou kunnen stellen voor de volgende presidentsverkiezingen.

Na een zoveelste oproep van Gbagbo aan de Onafhankelijke Kiescommissie om ingeschreven te worden op de kiezerslijst, bevestigde deze op 8 juni 2023 haar weigering, met de woordspeling dat Gbagbo “gratie” had gekregen, geen “amnestie”. Laurent Gbagbo blijft zich verzetten tegen het proces dat hem veroordeelde: “Ik weet niet waarom ik berecht en veroordeeld ben. Niemand heeft mij gedagvaard, want voor een proces krijgt de beschuldigde een dagvaarding waar hij woont. De hele wereld weet waar ik woonde op het moment van dit proces. Ik was in het ICC!”

Inzet is westerse controle over de regio

De vergelijking tussen het vonnis dat Ousmane Sonko uitsluit van de presidentsverkiezingen in Senegal en het vonnis dat Gbagbo zijn burgerrechten ontnam in Ivoorkust zou lachwekkend kunnen zijn als de inzet niet zo enorm was: het gaat om de controle over de regio. Sonko wordt beschuldigd van het “corrumperen van jongeren” en Gbagbo van het “beroven van een bank” in een proces waarin hij niet eens aanwezig is om zijn versie van de gebeurtenissen te geven.

Wat beiden gemeen hebben is dat ze internationale en nationale standpunten verdedigen die niet in lijn liggen met de westerse wensen en belangen in de regio. Beiden verzetten zich tegen neokoloniale kandidaten die cruciale steunpunten zijn voor de Europese Unie en vooral voor Frankrijk op het continent in het algemeen en in de regio in het bijzonder.

Steeds meer protest tegen Europese en Franse inmenging

Verjaagd uit Mali, Burkina Faso en de Centraal-Afrikaanse Republiek, uitgedaagd door de publieke opinie die buitenlandse inmenging in het algemeen en Franse inmenging in het bijzonder niet langer kan tolereren, en geconfronteerd met de weigering van veel Afrikaanse landen om de NAVO te volgen in de oorlog in Oekraïne, reageren Parijs, Brussel en Washington door te proberen, koste wat het kost, voet aan de grond te houden in de regio en op het continent.

Overal op het continent lopen tegenstanders van deze pionnen of neokoloniale heersers het risico beschuldigd te worden van seksueel geweld en aanranding, separatisme, etnicisme of regionalisme, diefstal of corruptie. Het is duidelijk dat de strijd in Afrika op alle fronten wordt uitgevochten, inclusief het ideologische en het propagandafront. In Ivoorkust, net als in Senegal, is wat er op het spel staat in deze “kwesties” in feite niets anders dan de strijd om het neokolonialisme in stand te houden tegen volkeren die dat steeds minder steunen.

Dit is de vertaling van Frans De Maegd van het eerste deel van een videoboodschap in de reeks ‘De Wereld van onderuit’ op Investig’Action

Om verder te gaan:

– Voor de PPA-CI heeft het Ivoriaanse regime zich sinds 2011 als hoofddoel gesteld om “Gbagbo uit te sluiten van het politieke debat”, Koaci info van 17 juni 2023

– Aissatou Diallo, “Verwijderd uit de verkiezingslijsten zal Laurent Gbagbo strijden voor zijn waardigheid”, Jeune Afrique, 8 juni 2023