Opvallend nieuws: de armoedecijfers zijn in 2020 gedaald! Zo Ieefde 13,1 procent van de Belgen in 2020 onder de armoededrempel (1.287 euro per maand voor een alleenstaande). Dat is één procentpunt minder ten opzichte van 2019. Bijzonder, want 2020 was het jaar van de coronapandemie.

Ons stelsel van sociale zekerheid en overheidssteun heeft veel erger voorkomen. Mensen werden niet massaal ontslagen, maar werden tijdelijk werkloos met behoud van meer dan 70 procent van hun inkomen. De uitkeringen voor volledig werklozen daalden tot in september 2021 niet meer naarmate men langer werkloos bleef.

Het is het beste bewijs dat ons model van sociale zekerheid en een daadkrachtige, sociale overheid het ergste kan voorkomen. Het bewijst trouwens ook hoe de degressiviteit[1] van uitkeringen voor langdurig werklozen armoede creëert. Stop die degressiviteit en je ziet de armoede ogenblikkelijk afnemen.

Het is het beste bewijs dat ons model van sociale zekerheid en een daadkrachtige, sociale overheid het ergste kan voorkomen.

Ondertussen ebt de aandacht voor de pandemie wat weg. En zijn we, zonder tijd om even naar adem te happen, in een nieuwe crisis beland. De prijzen swingen de pan uit, door de aantrekkende economie, de oorlog in Oekraïne en door speculatie.

Het leven is op een paar maanden tijd erg duur geworden. En opnieuw vangt ons sociaal model de ergste schokken op. Het uitgebreide sociaal tarief helpt de laagste inkomens om de energierekening te bolwerken. De index zorgt ervoor dat lonen, pensioenen en andere uitkeringen de stijgende levensduurte enigszins kunnen volgen.

Maar tegelijk staat er een enorme olifant in de kamer. Terwijl Belgische bedrijven historisch hoge winstmarges boeken en de Vlaamse export recordniveaus haalt, mogen de lonen van de medewerkers die voor dat succesverhaal zorgen, niet stijgen. De loonnormwet verhindert dat. Net nu we absoluut nood hebben aan hogere lonen.

Terwijl Belgische bedrijven historisch hoge winstmarges boeken mogen de lonen van de medewerkers die voor dat succesverhaal zorgen, niet stijgen.

Want met alleen de indexaanpassingen en accijns- en btw-verlagingen redden we het niet. Zal de regering de moed hebben om de slechte loonnormwet van de regering-Michel aan te passen? En heeft ze daarna nog moed over om te zorgen dat aIIe inkomens eerlijk belastingen betalen, zodat de bijdragen en belastingen op arbeid kunnen dalen? En mensen dus netto meer overhouden. Vooruit met die olifant!

Marc Leemans is voorzitter van ACV. Dit artikel verscheen eerder in Visie, 7 april 2022.

Note:

[1] Degressiviteit betekent dat het bedrag van de uitkeringen na verloop van tijd zakt (n.v.d.r.).