De discussie over vergrijzing en immigratie woedt in heel Europa. Landen nemen maatregelen om de steeds zwaardere pensioenlasten te kunnen blijven dragen en om de immigratie af te zwakken. Italië is daarop geen uitzondering. De studie die Istat, het Italiaanse instituut voor de statistiek, onlangs voorgesteld heeft, baart Italië echter zorgen. Indien de voorspellingen van het instituut kloppen, staat het land nog zeer moeilijke tijden te wachten.
Door Gunther Malin
Istat, het Italiaanse instituut voor de statistiek, heeft een studie vrijgegeven die een blik werpt op de demografische toekomst van Italië. Indien de verwachtingen van Istat blijken te kloppen, ziet het er voor Italië niet goed uit. In 2065 zou nog slechts 54% van de bevolking actief zijn op de arbeidsmarkt en zou de gemiddelde leeftijd 49 jaar bedragen, tegenover 43 jaar nu.
Vergrijzing
De stijging van het aantal ouderen (65+) is heel uitgesproken in de berekeningen van Istat. Momenteel zijn twee op de tien burgers ouder dan 65 jaar, maar dat zou tegen 2043 gestegen zijn tot meer dan drie op tien. Na 2056 zal die toename minder sterk worden door de veroudering van de bevolking en een totaal aandeel bereiken van 33%. Tegen dan zal de gemiddelde leeftijd van de Italiaan net geen 50 jaar bedragen.
Tegenover de stijging van het aantal 65+’ers, staat een daling van het aantal inwoners jonger dan 15 jaar. Vandaag bedraagt dat aantal 14% van de totale Italiaanse bevolking, maar in 2065 zal dat teruggevallen zijn tot bijna 13%. Istat geeft echter aan dat die schatting hoogst onzeker is en zegt dat het veiliger is te spreken over een cijfer ergens tussen 11% en 14%.
Minder arbeidskrachten, meer pensioenen
Mede door de toename van het aantal ouderen en de afname van het aantal jongeren, zal ook het aanbod aan arbeidskrachten afnemen. Momenteel zijn zeven op de tien Italianen tussen de 15 en de 64 jaar oud, maar tegen 2026 kan dat reeds terugvallen tot zes op de tien. In 2065 zal nog slechts iets meer dan de helft van de bevolking actief zijn op de arbeidsmarkt, een daling van maar liefst 11% tegenover 2011.
De impact op de pensioenlasten is bijgevolg enorm. Volgens Istat zou de verhouding van het aantal actieven (14-64 jaar) en niet-actieven (65+) in 2065 maar liefst 59,7% bedragen. Dat wil zeggen dat tien werkenden de lasten van ongeveer zes niet-actieven moeten dragen. Momenteel moet hetzelfde aantal werkenden slechts de kosten van drie niet-actieven dragen. De draaglast voor de werkenden zal tegen 2065 dus verdubbeld zijn.
Bevolkingsaangroei
In 2065 zullen er in Italië 61,3 miljoen mensen wonen, tegenover iets meer dan 60 miljoen in 2010. In 2042 zal het bevolkingsaantal pieken met bijna 64 miljoen inwoners, maar dat aantal zal daarna opnieuw afnemen. De natuurlijke groei van de Italiaanse bevolking blijft negatief: 28 miljoen geboortes tegenover 40 miljoen sterfgevallen. Dankzij de immigratie zal de bevolking echter niet kleiner worden. Momenteel verblijven er 4,6 miljoen immigranten in Italië of 7,5% van de totale bevolking. Tegen 2065 zal dat aantal gestegen zijn tot 14,1 miljoen en dat zal het aandeel van de niet-Italiaanse bevolking doen toenemen tot 24% van het totaal.
Bronnen: La Repubblica, Il Corriere della Sera, La Stampa, Istat.it
U kunt de integrale tekst van het onderzoek hier downloaden (pdf, Italiaanse versie)